Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
AgataHołobut
W1947rokuna29milionówdorosłychWłochówksiążkiczytało
(wwiększościwbardzoskromnymwymiarze)tylko9milionów,czylinie-
wieleponad30%.Tylko18%mieszkańcówWłochmiałowykształcenie
ponadpodstawoweiswobodnieużywałojęzykawłoskiegowcodziennych
kontaktach.Wsytuacji,wktórejsłowopisanewciążwywierałoograni-
czonywpływnawiększośćpopulacji,kino,radio,telewizjabyływstanie
przekroczyćtebarieryiprzezwyciężyćoporywobecwłoszczyznystan-
dardowej,sprawiając,żeobecnośćwłoskiegowzorcajęzykowegostałasię
czymśnormalnyminiemalcodziennymwśrodowiskachregionalnych
oraztych,wktórychwcześniejniepodzielniekrólowałdialekt.Wlatach
pięćdziesiątychdokinachodziłoprawie65%ludności.Bardzoszybko
rozpowszechniłasiętelewizja:jużpodkonieclatpięćdziesiątychoglądało
ponad80%Włochówpowyżejdwunastegorokużycia(por.DeMauro
1963/1991:119-120,432).Dokońcalatsiedemdziesiątychtelewizjapo-
zostawaławrękachpaństwa,któresprawowałonadniącałkowitąkontro-
iużywałojejdowcielaniawżycieprogramuninformować-bawić-
wychowywać”
,zbardzowyraźnymprzesunięciemakcentunatenostatni
element(por.Sorice2002:41).Zewzględunarolęedukacyjnątelewizji
dialektybyływyklętezjejprogramów,takjakwcześniejztransmisjiradio-
wych:proponowanywzorzecjęzykowyczerpałztradycjijęzykanarodo-
wegozjegonieodzownymwysokimrejestremstylistycznym.Przyczyniał
siędotegotakżeulubionyformatsceneggiatotelevisivo,tzn.filmówiseriali
telewizyjnych,którychspecjalnościąbyłyadaptacjewielkichklasykówli-
teratury,nietylkowłoskich,aleizagranicznych,czerpiąceztradycjiwło-
skiegostyluteatralnegoiprzestrzegająceściślezasadyużywanianczystego”
językaponadregionalnego.Oilewprodukcjachwłoskichsztywnanorma
językowazaczęłazczasemulegaćniejakiemuzłagodzeniu,zarównowki-
nie,jakiwtelewizji,otylebardziejopornanazmianyokazałasiępraktyka
przekładuaudiowizualnego.
KiedynapoczątkulattrzydziestychXXwieku,wrazzpojawieniemsię
filmudźwiękowego,kinematografieeuropejskiestanęłyprzeddylematem,
wjakisposóbprzekładaćfilmyobcojęzyczne,weWłoszechodpoczątku
byłooczywiste,żewybórmożepaśćjedynienadubbing,nietylkodlatego,
żeconajmniej20%Włochówwciążbyłoanalfabetami,aletakżezracji
kontrolinadproduktemaudiowizualnym,którąumożliwiatenrodzajtech-
nikitłumaczeniowej.Władzefaszystowskie,któredążyłydoodcięciakraju
odwszelkichwpływówobcych,w1929rokuzakazałyudostępnianiawło-
skiejpublicznościmateriałówdźwiękowychwjęzykuobcymiwrezultacie
pierwszetalkiesbyływyświetlaneweWłoszechbezścieżkidialogowej,jako