Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zabóraustriacki
21
nazy.MiałotoskłaniaćWiedeńdorezygnacjizGalicjizaodpowiednią
rekompensatęweWłoszech,wNiemczechczynaBałkanach.Prawdąjest,żeod
końcaXVIIIw.byływysuwanetakiesugestie(będzieonichjeszczemowa),ale
teżnigdywcałejepoceporozbiorowejnieprzyjmowałyformyprojektówinspi-
rującychdziałaniarządówaustriackich.Wpływałynatomiastnapostawęczęści
politykówpolskich,którzyjużuschyłkuRzeczypospolitejskłanialisiędo
traktowaniaAustriijakozaborcynajmniejzainteresowanegolikwidacjąpaństwa
polskiego,anawetgotowegodowspółpracywcelujegoutrzymania,niejako
wcharakterzebarieryoddzielającejAustrięodPrusiRosji.Wokresiekrótkiego
panowaniacesarzaLeopoldaII(1790–1792)myślanoowięzachdynastycznych
polsko-austriackich,aszlachtapolskawzaborzeaustriackimwystąpiłazprojek-
tamireformpolitycznychprowadzącychdouzyskaniaszerokiejautonomii,
którejgwarantemmiałabyćChartaLeopoldina–rodzajkonstytucjidlaGalicji.
Inicjatywata,wktórązaangażowałsięm.in.JózefMaksymilianOssoliński,
utknęławWiedniu.WIIrozbiorzePolskiAustriaudziałuniewzięła,więc
wnadzieinajejżyczliwąneutralnośćwczasiepowstaniakościuszkowskiego
zrobionowiele,byprzekonaćWiedeńdowspółpracyzPolakami.Krzątałosię
kołotego,zupoważnieniaTadeuszaKościuszki,gronogalicyjskichziemian
zJózefemMaksymilianemOssolińskimiWalerianemDzieduszyckim,tworzące
ZwiązekPatriotycznychPolaków(wydawanotakże„DziennikPatriotycznych
Polaków”,1792–1798),starałosięodegraćrolępośrednikamiędzyPolską
aAustrią.Taktykętęusprawiedliwiałodramatyczneosamotnieniepowstania
polskiego,któremiałoprzeciwsobiepołączonesiłyRosjiiPrus.Zwłaszczaże
próbyuzyskaniapomocyFrancjizakończyłysięniepowodzeniem.
WWiedniuzachowywanopozoryneutralności,alegóręjużwzięły
poglądyokoniecznościostatecznegopodziałuRzeczypospolitej.Polskichna-
dzieinieusprawiedliwiałatakżepolitykacesarzaFranciszkaII,panującegood
1792r.,któryniepodzielałkoncepcjiswegoojca,zaniechałreformwewnętrz-
nych,ostateczniepogrzebałprojektChartaLeopoldina,awAustriiwprowadził
kursrządówreakcyjnych,znadzorempolicyjnymnadmieszkańcami(dyrekcje
policjiweLwowieod1786iKrakowieod1796),ostrąpolicyjnącenzurąnad
edukacją(oddanąpodnadzórkleru)itwórczościąliteracką.Wszystkotoczynił,
byuchronićludymonarchiihabsburskiejprzedrewolucyjnązaraząidącą
zFrancji.FranciszekIImawiał,że„niepotrzebujepoddanychuczonych,lecz
posłusznych”.Zaważyłotonapostępowaniuwstosunkudoziempolskich.
AustriawGalicjiwprowadziłarządycentralistyczne,policyjneibiurokratyczne,
germanizowanokraj,eksploatowanopodatkami.Po1794r.wwięzieniachprze-
trzymywanoczołowychpolitykówiwojskowychpolskich:wtwierdzywJoseph-
stadtIgnacegoPotockiegoiMichałaZabiełłę,wOłomuńcuHugonaKołłątaja
iJózefaZajączka.PoupadkupowstaniaAustriacywcielilidoswejarmiiprawie
