Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.8.Wpadaniewpoślizgizatrzymywaniesię
25
Załóżmyteraz,żehamujemynatylemocno,
abyzablokowaćwszystkiekołaiwpaśćwpoślizg.
Gdykoławpoślizgu,tarcienanichzależyod
ichobciążenia.Ponieważobciążeniekółprzednich
wzrasta,tarcienanichjestwiększe.Mimożetar-
cienatylnychkołachjestmałe,tozwiększonetarcie
naprzednichkołachoznacza,żetarciecałkowite
działającenasamochódjestwiększeniżwpoprzed-
niejsytuacjiidlategodrogahamowaniaautajest
krótsza.Blokowaniekółniejestjednakpożądane,
ponieważpoślizgwykluczakontrolęnadsamocho-
dem;możnałatwozacząćsięślizgać(patrzpoprzed-
nipunkt),zderzającsięzpojazdamisąsiednimilub
jadącyminaprzeciwnympasieruchu.
Nagłykoniecpełnegopoślizguwynikaznagłe-
gowzrostutarcianaoponach.Podczaspoślizguob-
szarkontaktumiędzyoponamiadrogąjestsmaro-
wanytopiącymsięasfaltemigumą(patrznastępny
punkt).Jednakgdysamochódzwalnia,roztapiasię
mniejmateriału,conaglezwiększatarcie.
1.8.Wpadaniewpoślizg
izatrzymywaniesię
Jeślikołasamochoduzablokowanepodczasna-
głegohamowania,oponybędąślizgaćsiępojezdni
izostawiaćśladpoślizgu.Przypuśćmy,żesamo-
chódjadącyzokreślonąszybkościąhamujezpo-
ślizgiemdocałkowitegozatrzymania.Czywaga
samochodumawpływnadługośćśladuhamowa-
nia?Acoztypembieżnikaiszerokościąopony?
Cojeślioponajestnłysa”?
Dlaczegotrudniejzatrzymaćsamochód,gdy
drogajesttylkotrochęwilgotna,niżgdypłyniepo
niejwoda?
Odpowiedź
Podczasnagłegohamowaniatarcie
międzynawierzchniądrogiaoponamiwzrastado
pewnejwartościmaksymalnej,anastępniemaleje,
gdykołasięblokująizaczynająsięślizgać.Poślizg
powodujezdzieraniekawałkówoponirozgrzewa-
nieoponorazdrogi.Oponymogąsiętopić,ajeśli
nawierzchniaskładasięzmateriałubitumiczne-
go,równieżonamożesięroztapiać.Topieniesię
oponlubnawierzchnipowodujetworzeniepłynnej
masy,którasmarujetorpoślizguizmniejszatarcie.
Roztopionymateriałszybkotwardnieje,lecz
śladpozostawionyprzezpoślizgmożepozostać
przezmiesiące.Wzdłużcałegośladuwidoczne
prążki;jesttospowodowanewyżłobieniamina
oponielubwylatującymspodoponżwirem,który
leżynapowierzchnidrogi.Nabetonowychpo-
wierzchniachśladyhamowaniarzadsze,prawie
niewidoczne,iskładająsięgłówniezkawałówroz-
topionychlubrozdartychopon.
Gdysamochódślizgasiędochwilizatrzyma-
nia,niezderzającsięzniczym,długośćjegośladu
hamowaniapozwalabadaczowiocenićszybkość
pojazduwchwilirozpoczęciapoślizgu.Ponieważ
jednaknateobliczeniamawpływwielezmien-
nych,możetobyćtylkowartośćszacunkowa.Jed-
zezmiennychjestmasa(lubwaga)samochodu
-cięższysamochódpotrzebujeniecodłuższejdro-
gi,abysięzatrzymaćniżlżejszypojazd,głównie
zpowoduzwiększonegosmarowaniaspowodowa-
negowiększąwagą.(Sądyds.wykroczeńdrogo-
wychorazwielepodręcznikówdofizykinaogół
pomijajątenefekt).
Długośćśladówhamowaniazależyrównieżod
warunkównadrodze:śladjestzwyklekrótszyna
kamienistejnawierzchni,adłuższynadrodzewy-
gładzonejprzezjejintensywneużywanie.Droga
zatrzymanianiezależyodszerokościopon,ponie-
ważogólniesiłytarcianaoponachzależątylkood
naciskunaopony,strukturyiprzyczepnościopon
oraznawierzchni.
Bieżnikoponymaniewielkiwpływnadro-
zatrzymania,gdynawierzchniajestsucha,ale
stajesiędecydującyprzywilgotnejnawierzchni.
Jeśliwodyjestdużo,jakpodczasciężkiejulewy,
oponymajątendencjędoślizganiasiępocienkiej
warstwiewody,naktórejprawieniematarcia.To
oznacza,żeoponaniedotykanawierzchnidro-
gi,ponieważwodaniemożezniknąćzdrogiani
spodopon.Ślizganiesiępowodziestajesięgroź-
niejsze,gdydrogajestbrudna,adeszczdopiero
zacząłpadać,ponieważpołączeniewodyibrudu
tworzykleistysmarbardzoprzypominającygli-
nę.Dlategotarciemiędzyoponąadrogąznacznie
maleje,comożezaskoczyćkierowcówpodczasna-
głegohamowania,ponieważmyślą,żegdydeszcz
zaczynapadać,droganiejestjeszczetakmokra,
abysięponiejślizgać.Gdydeszczoczyścidrogę
ipodłożewyschnie,tarciemiędzyoponamiadro-
będziewiększeniżprzeddeszczem,ponieważ
zanieczyszczeniezostałousunięte.Oponytak
zaprojektowane,abyminimalizowaćślizganiesię
powodzie,więcmająbieżnik,którykanalizujelub
wyrzucawodęspodkółnajednąstronę.
Jeśliwodyniemanatyledużo,abypowodo-
waćefektślizganiasię,nadalmożeonaznacznie
zmniejszyćtarcienaoponach.Oponatrzymasię
suchejnawierzchni,ponieważjestobciążonaod