Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
1.Przemykającsięmiędzyspadającymikroplami
korzystujetenrodzajgromadzeniaenergiiinagłejej
uwolnieniedowykonywanianagłychruchów,aby
złapaćpożywienielubabysięnimniestać.
Podobnyproceswykorzystująkrewetki.Szczę-
konóżkaużywanaprzyatakujesttrzymanamocno
przyciele,podczasgdypodobnydosiodełkaelement
jestwolnonaprężany,takjaknaprężasięsprężynę.
Odnóżejestutrzymywanewmiejscuprzezzatrzask.
Gdyelementwkształciesiodełkajestmaksymalnie
naprężony,zatrzaskzostajeuwolnionyielementten
powodujenagłyobrótodnóża.
KRÓTKAHISTORIA
1.41.Kilkarekordówwpodnoszeniu
ciężarów
Wpodnoszeniuciężarówczęstobitesąrekordy,ale
rekordpodniesienianajwiększegociężaruzostał
jednoznacznieustanowionyw1957r.przezPau-
laAndersona.Zastosowałonpodnoszenienaple-
cachwtensposób,żepochyliłsiępodwzmocnioną
drewnianąplatformąpodpartąprzezmocnestoja-
ki.Naprzeciwniegoznajdowałsiękrótkistołek,
któregomógłużyćjakopodporylubwypchnąćgo
wdół.Naplatformieznajdowałysięczęścisamo-
chodóworazwypełnionyołowiemsejf.Dziękinie-
zwykłemuwysiłkowiramionoraznóg,podniósł
platformę-całkowityciężarwynosił6270funtów
(2844kg,czyli27900N)!
Byćmożerównieimponującymwyczynembyło
podniesienieciężaruprzezpaniąMaxwellRogers
zTampynaFlorydziewkwietniu1960r.Gdyspo-
strzegła,żesamochódspadłzlewarkaiprzygniótł
jejsyna,któryrobiłcośpodsamochodem,podniosła
jedenkoniecauta,abysąsiadmógłocalićjejsyna.
Samochódważył3600funtów(1632kg,16000N),
zktórychprawdopodobniedźwignęłaprzynajmniej
25%.Cierpiałapotemzpowodukilkuzłamanych
kręgów.(Tegorodzajuhistoriepojawiająsięodczasu
doczasuwgazetach.Będącwpanice,niewytreno-
wanaosobajestwstaniedźwignąćcośodużej,prze-
kraczającejjejwłasnyciężarwadze,czegoniebyłaby
wstaniezrobićwspokojniejszychokolicznościach).
1.42.Zderzeniałańcuchowe
Jeślijednakulawpadanadrugą,nieruchomą,jakie
musząbyćspełnionewarunki,abytadrugauzy-
skałajaknajwięcejenergii?Czytakiesamewarun-
kisąpotrzebne,abydrugakulauzyskałanajwięk-
sząszybkość?Jakiebędąodpowiedzi,wprzypad-
kugdykulazderzasięzłańcuchempoczątkowo
nieruchomychkul?
Przypuśćmy,żenapoczątkumamydużąporu-
szającąsiękulęimałąkulęwstaniespoczynku.
Czymożnazwiększyćenergięprzekazanąmniejszej
kuli,wstawiającdodatkowekulemiędzytedwie?
Jeślitak,tojakiepowinnybyćmasytychkul?
Piłkagolfowaleciwkierunkunaszejgłowy.
Czyabyzmniejszyćenergięuderzeniawgłowę,
należychronićgłowęręką,takabytowniąude-
rzyłapiłka?
Popularnazabawkaskładasięzszeregustyka-
jącychsiękulek,któremogąkołysaćsięjakwaha-
dło(rys.1.15a).Kulkisąsprężyste;oznaczatostra-
tętylkoniewielkiejczęścienergiipodczasichzde-
rzeńzinnymiprzedmiotami.Odciągamykulkę,
któraznajdujesięnakońcu,anastępniepuszczamy
jątak,żeuderzawnastępną.Dlaczegoporuszasię
tylkokulkanaprzeciwnymkońcu?
(a)
V
(b)
V
2V
(c)
V
(d)
V
(e)
Rysunek1.15.(a)Pierwszakulkazostajepuszczona,
aostatniaodbijasięwbok.(b)Przedzderzeniemi(c)po
zderzeniubardzodużejkulizmałąkulą.(d)Przedi(e)po
zderzeniuzperspektywydużejkuli
Przewieśmykule,takabymiędzynimiznajdo-
wałasięmałaprzerwa,anastępniepoślijmypierw-
sząkulęwkierunkudrugiejpodniewielkimkątem
wstosunkudorzędukulek.Mimożepoczątkowe
zderzeniasąukośne,przesunięciestopniowoza-
nika,gdyzderzeniaodbywająsiędalej.Jeślijed-
nakdostateczniezwiększymyodległośćmiędzy
kulkamiipowtórzymypróbę,niedopasowanie
będziewzrastaćzkażdymuderzeniem.Zderzenia
mogąsięnawetskończyć,jeślijednazkulekzo-
stanieuderzonawboktaksilnie,żeniezderzysię
