Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Przemykającsięmiędzyspadającymikroplami
Możemyzdaćsobiesprawęzpowagitakiejsytu-
acji,jeśliweźmiemypoduwagęcałkowitąenergię
kinetycznąlubcałkowitypędsamochodówprzed
zderzeniem.Jeśliniezmniejszymyswojejprędko-
ściwkierunkudrugiegopojazdu,obietewartości
będąduże,azderzeniepoważne.
Sytuacjatanieprzypominapiłkinożnej,kiedy
graczmożezdecydowaćsięnaprzyspieszenie,bie-
gnącprostonainnegozawodnika.Różnicapolega
natym,żezawodnikchcemocnegozderzenia,awła-
ściwieustawiającswojeciało,możeprzenieśćuderze-
nienaniechronionepunktyprzeciwnikalubspowo-
dować,żestracionrównowagęiupadnienaboisko.
Zebranedanenatematzderzeńczołowychsa-
mochodówwskazują,żeprzewożeniepasażera
wsamochodziezmniejszaryzykośmiercikierowcy.
Toryzykozależyodzmianyprędkościpodczaszde-
rzenia:dużazmianaoznacza,żezaznamypoważne-
goprzyspieszeniaspowodowanegoprzezdużąsiłę.
Naprzykładjeślinaszsamochódmamałąmasę,
adrugisamochód-dużą,szybkośćmożezmie-
nićsiętakbardzo,żeskończymy,jadącdotyłu.
Dodatkowamasawsamochodzie-pasażera
lubnawetworkazpiaskiemwbagażniku-może
zmniejszyćzmianęszybkościiwtensposóbryzy-
ko.Otowynikliczbowy:przypuśćmy,żetwójiten
drugisamochódsąidentyczneitwojamasaoraz
masadrugiegokierowcyteżsątakiesame.Ryzyko
śmiertelnegowypadkumalejedlaciebieo9%,jeśli
maszpasażeraważącego80kilogramów.
KRÓTKAHISTORIA
1.13.Zabawazlokomotywami
Waco,Texas,15września1896r.WilliamCrush
zMissouri,Kansas,iTexasRailroadswymyślili
niezawodnysposóbnazrobieniepokazu.Załatwi-
lidwieprzestarzałelokomotywy,abyjepostawić
naprzeciwsiebienaprzeciwnychkońcachdrogi
odługości4mil.Jednalokomotywabyłapomalo-
wananaczerwono,adruganazielono.Pomysłbył
taki,abylokomotywyzderzyłysięzesobązpełną
szybkością.
Nocóż,nicniesprzedajesiętakdobrzejak
mocnewidowisko,więc50000widzówzapłaciło,
żebyzobaczyćzderzenie.Ponapełnieniumaszyn
paliwemiotwarciuzaworówlokomotywyprzy-
spieszały,zbliżającsiędosiebie.Wchwilispo-
tkaniajechałyzszybkościąokoło90mil/h,czyli
145km/h.
Porozrzucanefragmentypociągówzabiłykil-
kuwidzów,akilkasetosóbbyłorannych.Reszta
tłumuprawdopodobnieuznała,żebyłotowarte
ichpieniędzy.Byćtakbliskozderzenia,wktórym
energiakinetycznapociągówzamieniasięwener-
giękinetycznąlatającychszczątków,tojakbyć
świadkiemwybuchuośredniejmocy.
1.14.Uderzeniawtyłpojazduiuraz
kręgosłupaszyjnego
Czasemwzderzeniachjedensamochóduderza
wtyłdrugiego.Oddziesiątkówlatinżynierowie
iosobyzajmującesiętestamimedycznymipróbo-
waliwyjaśnić,dlaczegoprzytakiejkolizjiszyja
osobysiedzącejzprzodujestnarażonanaurazy.
Wlatach70.ub.wiekudoszlidowniosku,żeuraz
mazwiązekztym,iżgłowapasażeraodskakuje
wtyłnadgórnączęściąfotela,gdysamochódzo-
stajepchniętydoprzodu,stądpopularnanazwa
typuurazukręgosłupaszyjnego-nsmagnięcieba-
tem”.Szyjafaktyczniebyłanadmierniewyciągnię-
taprzezruchgłowy.Potymodkryciusamochody
wyposażonowzagłówki,jednakurazyszyiprzy
uderzeniachwtyłsamochodunadalsięzdarzają.
Cojestichrzeczywistąprzyczyną?
Odpowiedź
Głównąprzyczynąurazukręgosłu-
paszyjnegotypunsmagnięciebatem”jestfakt,
żegłowaofiaryzaczynaprzyspieszaćdoprzodu
niecopóźniejniżresztaciała.Wtensposób,gdy
głowawkońcuzaczynaporuszaćsiędoprzodu,tu-
łówmajużznacznąprędkość.Taróżnicawruchu
doprzodumocnoobciążaszyję,uszkadzającją.
Szarpnięciegłowywtyłnastępujepóźniejimoże,
szczególnieprzybrakuograniczeńruchugłowy,
powiększyćuraz.
1.15.Skrętysamochodówrajdowych
Owygranejwwyścigachsamochodowychdecy-
dujączęstoosiągisamochodóworazumiejętności
kierowcynazakrętach,podczasktórychszybkość
jestnajmniejsza.Weźmypoduwagęzakręto900
napłaskimtorze,jakwwyścigachFormuły1.
Oczywiścienajlepszysposóbpokonaniazakrętu
zależyodwłaściwościpilotażowychsamochodu,
umiejętnościidoświadczeniakierowcyorazwa-
runkównadrodze.Czynaogółjednakkierowca
powinienpokonywaćzakręt,jadącpokolistym
