Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
1.Przemykającsięmiędzyspadającymikroplami
głowajestodchylonadotyłu.Tensygnałjestjed-
nakignorowany,gdywskazówkiwizualnejasno
pokazująbraknachylenia,jakpodczasprzyspie-
szaniawsamochodzie.
Pilotpoddawanyprzyspieszeniunapokładzie
lotniskowcawnocyprawieniemawizualnych
wskazówek.Wrażeniepochyleniajestsilneibar-
dzoprzekonujące,iwrezultaciepilotczujesię
tak,jakbysamolotzjeżdżałwpokładudziobem
dogóry.Bezodpowiedniegoszkoleniapilotbędzie
próbowałwyrównaćsamolot,obniżającjegonos
iposyłającsamolotdooceanu.
KRÓTKAHISTORIA
1.18.LotAirCanada143
23lipca1983r.,podczasprzygotowańdodługiego
lotuzMontrealudoEdmonton,załogalotuAirCa-
nada143poprosiłaobsługęnaziemnąoustalenie,
ilepaliwajestjużnapokładzie.Załogawiedziała,
żenapoczątkupodróżymusząmieć22300kilo-
gramówpaliwa.Znalitęwartośćwkilogramach,
ponieważKanadawcześniejzmieniłasystemna
metryczny;przedtemilośćpaliwamierzyliwfun-
tach.Obsługanaziemnamogłazmierzyćpaliwo
napokładzietylkowlitrachipodaławartość7682
litrów.Wtensposób,abyokreślić,ilepaliwabyło
napokładzieiilejeszczegopotrzeba,załogapo-
prosiłaobsługęnaziemnąowspółczynnikdoprze-
liczanialitrównakilogramypaliwa.Odpowiedzią
było1,77(1,77kilogramówodpowiada1litrowi).
Załogaużyłategowspółczynnikadoprzeliczenia
ilościpaliwanapokładzie;otrzymano13597kilo-
gramów,dodanowięc4917litrów.
Niestetyodpowiedźobsługinaziemnejbyła
opartanaprzyzwyczajeniachsprzedwprowadze-
niasystemumetrycznego-1,77byłprzelicznikiem
nielitrównakilogramy,alelitrównafuntypaliwa
(1,77funtaodpowiada1litrowi).Wrzeczywistości
napokładziebyłotylko10115kilogramówpaliwa
itrzebabyłodolać20075litrów.Tooznaczało,że
gdylot143opuściłMontreal,miałtylko45%po-
trzebnegopaliwa.
WdrodzedoEdmonton,nawysokości7,9kilo-
metrów,skończyłosiępaliwoisamolotzacząłspa-
dać.Mimobrakunapędupilotdałradęopanować
samolot,któryschodziłlotemślizgowym.Ponie-
ważnajbliższeczynnelotniskobyłozbytdaleko,
abytamdotrzećlotemślizgowym,pilotskręcił
wkierunkustaregonieczynnegolotniska.
Niestety,passtartowytegolotniskazostałza-
mienionywtordowyścigówsamochodowychipo-
stawionowokółniegostalowąbarierę.Naszczęście,
gdysamolotuderzyłwpasstartowy,przedniepod-
woziezapadłosięidzióbsamoloturozbiłsięnapa-
sie.Poślizgzwolniłsamolottak,żezatrzymałsięon
tużprzedstalowąbarierą,zaktórąznajdowalisię
zszokowanikierowcywyścigówikibice.Wszyscy
napokładziesamolotuwyszliztegocało.Wniosek
ztejhistoriijestnastępujący:ilościbezwłaściwych
jednosteksąnicnieznaczącymiliczbami.
1.19.Strachidreszczemocjiwparku
rozrywki
Jakwyjaśnićemocjejazdykolejkągórskąwparku
rozrywki?Oczywiściemająnaniewpływwyso-
kość,prędkośćiwrażeniespadania,leczwszystkie
teodczuciamożnamiećwszybkiejszklanejwin-
dziezewnętrznej.Niktnieczekawkolejceaninie
płacizajazdęwindą.
Acozjazdami,podczasktórychrzucanasna
wszystkiestrony?Dlaczegopodczastakiejjazdy
kurczowotrzymamysię,amożenawetkrzyczymy?
Kolejkigórskie(ang.rollercoasters)sątakza-
projektowane,abydaćnamiluzjęniebezpieczeń-
stwa(costanowiczęśćzabawy),leczfaktycznie
inżynierowiezadająsobiewieletrudu,abybyły
onenadzwyczajbezpiecznedlajadących.Pomimo
tejtroskiobezpieczeństwopasażerówdlakilku
pechowcówwśródmilionówosób,którekażdego
rokujadąkolejkamigórskimi,kończysiętonbó-
lemgłowy”.Symptomy,któremogąpojawićsię
dopieropokilkudniach,obejmujązawrotyibóle
głowy-obydwanatylesilne,żewymagająlecze-
nia.Cojestprzyczynątychobjawów?
Odpowiedź
Niektórejazdysąekscytującezpo-
woduwysokości,dużychszybkościlubprzyspie-
szeń(do4gnarollercoasterze),lubszybkich
obrotów,którepowodujązabawnewrażeniasiły
odśrodkowej(skierowanejnazewnątrz),lecznaj-
bardziejprzerażającejazdytosązwyklete,które
powodujągwałtownezmianyinieoczekiwanesiły.
Kiedyczujeszdziałaniestałejsiłyipodlegaszsta-
łemuprzyspieszeniu,wszystkojestpodkontrolą,
leczgdytesiłynaglezmieniająwartośćlubkieru-
nekinieoczekiwanieprzyspieszasz,podświadomie
czujeszniebezpieczeństwo.Elementzaskoczenia
napoziomiepodświadomościjestjakegzystencjal-
nyflirtześmiercią.
