Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
1.Aminokwasy
przemysłfarmaceutyczny,awalinarównieżdoprodukcjipestycydów.L-Tyrozynawcho-
dziwskładkremówdoopalania,gdyżprzyspieszabrązowienieskóry.
Wieleinnychaminokwasówstosujesięjakoleki.Znanymlekiemaminokwasowym
jestDOPA,czyli3,4-dihydroksy-L-fenyloalanina,znanarównieżjakolewodopa,inten-
sywnieużywanawłagodzeniuskutkówchorobyParkinsona.DOPAjestaminokwasem
naturalnym,występującymmiędzyinnymiwniewielkichilościachwfasoli,jednakprak-
tycznezastosowaniewmedycynieznajdujejedyniepreparatsyntetyczny.JegoizomerD
jestszkodliwy,dlategoogromneznaczeniemadobrerozdzielenieioczyszczenieproduktu
końcowego.WorganizmieDOPApowstajeprzezenzymatyczneutlenienietyrozyny.In
vivoulegadalszymprzemianomdodopaminy(3,4-dihydroksy-b-fenyloetyloaminy)ida-
lejdoadrenaliny.UchorychnachorobęParkinsonastężeniedopaminyjestznacznie
niższeniżuludzizdrowych.DOPApodawanachorym,łatwoprzenikadrogąaktywnego
transportudocentralnegoukładunerwowego,gdzieulegaprzekształceniu,uzupełniając
niedobórdopaminy.Zwiększeniejejpoziomucofaobjawyneurologicznezwiązanezcho-
robąParkinsona,wtymzmniejszadrżeniekończynisztywnośćmięśni.Lewodopajest
szczególnieskutecznanapoczątkuleczenia.Pokilkulatach,naskutekpostępuchoroby,
pomimoprzyjmowanialekusprawnośćruchowapacjentówpogarszasię.Wykorzystanie
egzogennejDOPAwżywychorganizmachzachodzizbardzomałąwydajnościąze
względunaoddziaływaniewystępującejwwielunarządachdekarboksylazykwasówaro−
matycznych.Podawaniezlekiemrównocześnieinhibitorówtegoenzymu(benserazydlub
karbidopa)pozwalanaznacznezmniejszeniedawkiDOPA,comanietylkoznaczenie
ekonomiczne,alerównocześniewyraźnieosłabiaubocznedziałanielekuijegometa-
bolitów.DOPAstosowanajestrównieżwprzewlekłymzatruciumanganem,którego
objawyprzypominająchorobęParkinsona.Lekpodajesiędoustnie.
a-Metylodopajestprzykłademsyntetycznego,awięcniewystępującegowprzyrodzie
analoguDOPA,któryznalazłzastosowaniewlecznictwiezuwaginasilnedziałaniehipo-
tensyjne.Wchłaniasięłatwozprzewodupokarmowego.Działainhibitująconadopadekar−
boksylazę,któramazazadanieprzekształcanieDOPAwdopaminę.Zahamowanietegoeta-
puwprocesiesyntezyaminkatecholowychpowodujeobniżeniestężenianoradrenaliny,
zmetylodopyzaś,poprzekształceniuwmetylodopaminę,wytwarzasięmetylonoradrenali-
na,którazastępujenazakończeniachnerwowychnoradrenalinę,wywierającznaczniesłab-
szeodniejdziałaniepresyjne.Metylodopaponadtohamujebiosyntezęinnegoneuroprze-
kaźnika–serotoninyiwtensposóbdziaładepresyjnienaukładnerwowy.Mimotaksilnego
antagonistycznegooddziaływanianaważneprocesybiochemicznemetylodopajestmało
toksyczna.Stosowanajestwnadciśnieniutętniczym,częstowskojarzeniuzdiuretykami.
Jednazmetodotrzymywaniametylodopypoleganakondensacjialdolowejaldehydu
3,4-dimetoksybenzoesowegoznitroetanem,poczymwwynikuredukcjipowstajemety-
loketon–substratreakcjiStreckera.Następniewreakcjizcyjanowodoremtworzysię
aminonitryl,azniegopohydrolizieotrzymujesięracemicznąmetylodopę(rys.1.13).
PonieważaktywnośćhipotensyjnąwykazujejedynieizomerL,koniecznejestrozdzielenie
izomerów.
Mieszankiaminokwasówpozbawionefenyloalaninysąstosowanejakoodżywki
dladziecichorychnafenyloketonurię.Otrzymujesięjeprzezprzepuszczanieroztworu
