Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XX
Wstęp
idendrytówdziękitworzeniusięnowychwypustek
(kolców)dendrytycznych.Kompensacjadotyczytakże
przejmowaniafunkcjiprzezobszarynieuszkodzone.
Natomiastwprzypadkachuszkodzeńlubusunięcia
całejpółkulimózgujejfunkcjeprzejmujenieuszko-
dzonapółkula.Wzwiązkuztymopróczplastyczności
rozwojowejikompensacyjnejwyróżniliśmyrównież
plastycznośćpółkulową.
Jeszczeinnyrodzajplastycznościdotyczyopano-
wywanianowychumiejętnościinabywanianowych
kompetencjiwtymzakresie,idlategonazwaliśmyją
plastycznościąkompetencyjną.Zaprezentowaliśmy
takżedane,jakomawianezjawiskamożnawykorzy-
staćwterapiichorychzuszkodzeniamimózgu,co
zilustrowaliśmyopisemchorejpianistkiM.L.,która
wwynikuzastosowanejkompleksowejrehabilitacji
nietylkoodzyskałaumiejętnośćgrynafortepianie
(iinstrumentachpokrewnych),lecztakżewróciłado
pracykompozytorskiej.Ponadtopojawiłysięuniej
zupełnienowezdolnościartystyczne,amianowicie
wysokaumiejętnośćmalowaniaobrazów.Ujawnienie
nowychzdolnościobserwujesięrównieżuinnychpa-
cjentówpourazachmózguorazzchorobamineurode-
generacyjnymi.Prawdopodobniejesttoprzejawosła-
bienia(lubutraty)innychdobrzerozwiniętych
zdolności.
Rozdział4poświęcamyproblematyceobrazowa-
niamózgu,zeszczególnymuwzględnieniempoten-
cjałówzwiązanychzezdarzeniem(ERPs).Zwracamy
tuuwagęnanowemożliwościkwalifikowaniadys-
funkcjimózguzgodniezichbiologicznymimarkera-
mi-endofenotypami.Oznaczato,żediagnozachorób
psychicznychbędziedokonywananietylkonapodsta-
wieobserwacjizachowania,lecztakżenapodstawie
wiedzynatematuszkodzeńsystemówmózgu.Jedyne
dynamiczne(wskalimilisekund)parametryfunkcji
mózgusądostarczaneprzezmagnetoencefalografię
(MEG)ielektroencefalografię(EEG).Nowoczesna
technologiaMEGjestbardzodroga,podczasgdy
urządzeniaEEGsątaktanie,żepozostajągłównym
wyboremdlaklinicystów.Obecniejesteśmyświad-
kamiswoistegonodrodzenia”elektroencefalografii.
Wiążesiętozrozwojemnowychmetodanalizy,
azwłaszczailościowej(komputerowej)analizyzapisu
EEG,zwanejQEEG.
Wrozdziale5zwracamyuwagęnafakt,żeistot-
nąrolęwprocesiewyodrębnianiaobjawówodegrała
nzasadapodwójnejdysocjacji”zaproponowanaprzez
HansaL.Teubera.Oznaczaonaprzeciwstawnezróż-
nicowaniekonfiguracjifunkcjipsychicznychnormal-
nychizaburzonych,iwnioskowanienapodstawie
zachowańprzebiegającychwnormieorazwpatologii
przydwuporównywanychdysfunkcjachmózgu.Naj-
nowszebadaniawykazałyjednak,żezasadatanie
zawszesięsprawdza,gdyżdaneuzyskiwaneodpa-
cjentówzmieniająsięwkilkakrotnymbadaniuchore-
go.Koniecznejestzatemnietylkowyodrębnieniele-
żącegoujegopodłożanczynnikapierwotnegodanego
zakłócenia”,lecztakżeujawnienie,wjakisposób
tworząsięnwtórnezaburzenia”,któresięskładająna
obserwowanyobrazkliniczny.
Dlategoprezentujemynowerozumienieobjawu
jakofragmentuzachowaniaoddającegookreślony
stanmózgu.Fragmenttenwskazujenazakłócenie
jednej,dwulubkilkufazwchodzącychwskładokreś-
lonegostanumózgu/umysłu.Przyczymobjawstaje
siępatologiądopierowówczas,gdyodbiegaodokreś-
lonejnormy.Wujęciumikrogenetycznymobjawto
fragmentczegośnieoczekiwanego(odbiegającegood
normy)wzachowaniu.
Rozdział6poświęcamyomówieniuproblematyki
czasuwneuropsychologii.Jesttobardzoważneza-
gadnienie,ponieważjednązistotnychcechdziałania
naszegomózgu/umysłustanowidziałaniewczasie.
Dotyczytozarównoprostychfunkcji,jakizłożonych
procesówpoznawczychiemocjonalnych,atakżena-
szychrelacjizotoczeniem.Zachodzituinteresująca
zależność:imwiększejestzużycieenergii,tymdłuż-
szywydajesięczastrwaniadanegozdarzenia,zkolei
mniejszezużycieenergiiwywołujewrażeniekrótsze-
gotrwaniaczasuwydarzenia.Dlategoosobom,które
spadajązdużychwysokościlubprzeżywajągroźny
wypadekkomunikacyjny,wydajesię,żetrwatobar-
dzodługo.Takdługo,żemożliwystajesięprzegląd
zdarzeńzcałegożycia.
Istotnyaspektdziałalnościmózgustanowizdol-
nośćumieszczaniasięwczasie.Dlategoczłowiek
zuszkodzonymmózgiemmożestracićorientację
wczasie.Jednichorzyżyjąwświeciewłasnychwspo-
mnieńczyfantazji,przezcoteraźniejszośćznika
zichświadomości,uinnychzaśnastępujezatrzyma-
niesięwteraźniejszości.Pojawiasięteżzjawisko
zwanewliteraturzeneuropsychologicznejndryfowa-
niemwczasie”,któreczęstoidziewparzezdepresją.
Przesunięciewczasieprowadzirównieżdopojawia-
niasięhalucynacji,występującychuosóbbezzacho-
wanegokrytycyzmumyślenia,np.wschizofreniiczy
wzespoleMELAS.Jednakżepacjencizinnymidys-
funkcjamimózgu,którzyzachowalikrytycyzm,na-
wetjeślisłyszągłosy,zdająsobiesprawę,żepowstały
wichgłowiedziękiświadomemuJA.
Zagadnieniaświadomościomawiamywrozdzia-
le7.Wskazujemytunastanowiskowiększościauto-
rów,którzyprzyjmują,żeświadomośćjestprocesem
