Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wistocietospecyficznierosyjskiepojęcie,jakimjest
pożlost),możeposłużyćjakoswegorodzajuwprowadzeniedo
całegosystemupostaw,odzwierciedlonychwinnychnieprzetłu-
maczalnychsłowachjęzykarosyjskiego,takichjakistina(wska-
zujące,mówiącogólnie,nanwyższą”prawdę),duża(tj.dusza
jakoduchowe,moralneiemocjonalnejądroosobyorazwe-
wnętrznyteatr,wktórymrozgrywasięjejżyciemoralneiemo-
cjonalne),podlec(czyliktośnikczemny,godnypogardy),mer-
zavec(ktośnikczemny,budzącyodrazę),negodjaj(ktoś
nikczemny,wywołującyswoimzachowaniemoburzenie;dysku-
sjęnatentematzob.Wierzbicka1992b)czyteżosuždat)(co
znaczywprzybliżeniu:osądzać,potępiaćkogoś),używanekon-
wersacyjniewzdaniachtypu:
Jaegoosuždaju[dosł.Osądzamgo].
Ženżčiny,kakpravilo,Marusjuosuždali.Mužčiny,vosnovnom,so-
čuvstvovaliej[KobietyzasadniczopotępiałyMarusię.Mężczyźni
byliraczejskłonnijejwspółczuć].
(Dowłatow1986:91)
Skłonnośćdoosuždanija,osądzanialudziwramachpotocz-
nejrozmowy,dowydawaniaabsolutnychsądówmoralnychiko-
jarzeniatychsądówzemocjamiznajdujeswojeodbiciewwielu
rosyjskichsłowachiwyrażeniach,podobniezresztąjakogólna
kulturowatendencjadomyśleniawkategoriachnabsolutów”inwyż-
szychwartości”(por.Wierzbicka1992b).
Alechociażuogólnieniawrodzajunwartościabsolutnych”,
npasjimoralnej”czynskrajnychsądówwartościujących”itp.
okazująsięnierzadkorzeczywiścietrafne,tozarazemsąone
mglisteiniejasne.Jednymznajważniejszychcelówtejksiążki
jestzastąpieniemglistychiniejasnychuogólnieńuważną,syste-
matycznąanaliząznaczeńkonkretnychsłów,jakrównieżzastąpie-
niemglistychimpresjidowodamiopartyminamocnychpodsta-
wachmetodologicznych(czyichdoprecyzowanienapodstawie
takichdowodów).
Punktwyjściadlatychrozważańjestjednakżeoczywistyjuż
napierwszyrzutoka.Jestnimstara,intuicyjniewyczuwalna
20
