Słowa klucze

Anna Wierzbicka

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-3919-3

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323539193

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

564

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Wierzbicka, Anna. Słowa klucze. Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2020, 564 s. ISBN 978-83-235-3919-3, doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323539193

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Wierzbicka, A.

T1 Słowa klucze

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2020

SN 978-83-235-3919-3

DOI https://doi.org/10.31338/uw.9788323539193

Bibliografia BibTex:

@Book{ 243755, author = "Wierzbicka, Anna", editor = "", title = "Słowa klucze", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2020", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-3919-3", doi = "https://doi.org/10.31338/uw.9788323539193" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Wierzbicka, Anna

ED -

TI - Słowa klucze

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2020

SN - 978-83-235-3919-3

ER -

DOI - https://doi.org/10.31338/uw.9788323539193

Netografia (standard APA):

Wierzbicka, Anna. Słowa klucze [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2020 [dostęp: 23 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/slowa-klucze-anna-wierzbicka-243755. doi: https://doi.org/10.31338/uw.9788323539193

kultura, język, etnolingwistyka, culture, language, ethnolinguistics

Prezentowana książka to pierwszy pełny przekład polski Understanding Cultures through Their Key Words. English, Russian, Polish, German, and Japanese, wydanej przez Oxford University Press w 1997 roku, będącej próbą przekrojowego spojrzenia na kul...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-3919-3

DOI:

https://doi.org/10.31338/uw.9788323539193

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2020

Liczba stron:

564

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa do wydania polskiego11
1. Analiza kulturowa i semantyka lingwistyczna15
Rozdział I. Wprowadzenie15
2. Słowa i kultury16
3. Różne słowa – różne sposoby myślenia?22
4. Model kultury a słownictwo języka32
5. Częstotliwość słów a kultura35
6. Słowa klucze a podstawowe wartości kultury41
7. Czy „kultura” to niebezpieczna idea?44
8. Uniwersalia językowe i pojęciowe53
9. Jak się wydostać z wieży Babel: „naturalny metajęzyksemantyczny”56
Elementarne jednostki semantyczne59
Uniwersalia leksykalne60
Kategorie i części mowy61
Uniwersalna składnia znaczeń63
Aloleksja65
Polisemia65
„Opcje walencyjne”67
Metoda prób i błędów67
10. Podsumowanie69
1. Czy „przyjaźń” jest uniwersalna?72
i psychologii kultury. Wzorce „przyjaźni” w różnych kulturach72
2. Zmiany znaczeniowe angielskiego słowa friend78
Ilu mamy „friends”?78
Przyjaciel w potrzebie86
„Friends od serca” a „friends dla miłego towarzystwa”88
„Grono friends” a wyłączny charakter przyjaźni89
Making friends98
„Prawdziwi friends” a „bliscy friends”102
Przyjaciele a wrogowie106
„Drodzy friends” a „sympatyczni friends”108
Podsumowanie i wnioski111
3. Wzorce „przyjaźni” w kulturze rosyjskiej116
– przegląd120
Drug123
Podruga134
Prijatel’141
Tovarišč144
Tovarišč2154
Rodnye157
4. Wzorce przyjaźni w kulturze polskiej166
Koledzy i koleżanki169
Przyjaciel179
Znajomi183
Rodzina189
Podsumowanie194
5. Mate – klucz do kultury australijskiej195
Różne znaczenia słowa mate201
Mate2: etap przejściowy pomiędzy mate1 a mate3?204
Mates i mateship206
Stosunek do „mate”213
Próba zdyskredytowania „mateship”?227
6. Podsumowanie230
Dodatek: Zestawienie formuł eksplikacyjnych234
1. „Wolność” – pojęcie kulturowo względne239
Rozdział III. Słownictwo jako klucz do etnofi lozofi i,historii i polityki. „Wolność” w językach: łacińskim,angielskim, rosyjskim i polskim239
2. Łacińska „libertas”241
3. Angielskie „freedom”245
4. Angielskie „liberty”254
5. Dawne znaczenie słowa freedom261
6. Rosyjska „svoboda”265
7. Rosyjska „volja”276
8. Polska „wolność”282
9. Podsumowanie289
Dodatek: Zestawienie formuł eksplikacyjnych292
1. Różne „ojczyzny” − różne „patriotyzmy”295
Rozdział IV. Słownictwo jako klucz do zrozumieniahistorii, narodu i społeczeństwa. „Ojczyzna”w językach: niemieckim, polskim i rosyjskim295
2. Niemiecki „Heimat”296
3. Niemiecki „Vaterland”304
„Vaterland” jako całostka nadrzędna305
Szacunek, miłość i duma306
„Vaterland” i naród309
Służba i obowiązek313
„Vaterland” w Niemczech powojennych322
Podsumowanie: pełna eksplikacja słowa Vaterland325
4. Polska „ojczyzna”326
„Ojczyzna” − kraj urodzenia?330
Zbiorowa pamięć o męczeństwie334
Moralny wymiar „ojczyzny”340
„Ojczyzna” jako kultura i tradycja343
„Ojczyzna” − kraj naszych przodków?345
Podsumowanie: pełna eksplikacja pojęcia „ojczyzny”346
5. Rosyjska „rodina”347
6. Podsumowanie355
Dodatek: Zestawienie formuł eksplikacyjnych355
1. „Kultura australijska”358
Rozdział V. Australijskie słowa klucze a podstawowewartości australijskiej kultury358
2. Australijskie czasowniki aktów mowy366
Chiack (chyack)366
Yarn373
Shout379
Dob in384
Whinge389
3. Australijskie „słowa-na-b” (przekleństwa)395
Bloody397
Bastard402
Bugger410
Bullshit418
4. Podsumowanie426
Dodatek: Zestawienie formuł eksplikacyjnych427
1. Jak „unikalna” jest kultura japońska?431
Rozdział VI. Japońskie słowa klucze a podstawowewartości japońskiej kultury431
2. Amae437
3. Enryo445
4. Wa455
5. On465
Wstępna analiza pojęcia „on”465
„On” i „dobre uczucia”467
Jakiego rodzaju „długi” wchodzą w zakres „on”?471
„On” i hierarchia społeczna474
Czy „on” nadal istnieje w Japonii?477
„On” − końcowa ilustracja478
6. Giri479
Co to jest „giri”? Dyskusja wstępna479
Czy „giri” dotyczy relacji międzyludzkich?481
Czy „giri” jest relacją trwałą?484
Czy „giri” jest formą odpłaty?486
Moralny i społeczny charakter „giri”490
„Giri” jako ciężar493
7. Seishin495
8. Omoiyari502
9. Podsumowanie507
Dodatek: Zestawienie formuł eksplikacyjnych509
Bibliografia512
Indeks539

Jaksięprzekonamywtymrozdziale,niemażadnychnaukowych

dowodównato,żebyjęzykwistotnysposóbkształtowałmyślenie

posługującychsięnimludzi.Idea,żejęzykwpływanasposóbmy-

ślenia,zdawałasięwiarygodnawczasach,gdyuczenimielibardzo

słabepojęcieotym,jakimiprawamirządząsięprocesymyślowe,

czynawetotym,wjakisposóbnależyteprocesybadać.Teraz,

kiedy-dziękirozwojowicognitivescience-wiemy,jakmyślećomy-

śleniu,jesteśmymniejnarażeninapokusęzrównywaniamyślenia

ijęzykatylkodlatego,żesłowasąbardziejuchwytneniżmyśli.

KsiążkaPinkeraistotnieniedajeżadnychdowodównato,że

różnicejęzykowemogąwpływaćnaróżnicewmyśleniu,alenie

pokazujerównież,żetakichdowodówniema.Przedewszyst-

kim,Pinkerwswoichrozważaniachanirazuniewychodzipoza

językangielski.Wogólebrakjakiegokolwiekzainteresowania

dlainnychjęzykówikulturjesttym,cowksiążcetejzmiejsca

rzucasięwoczy-dośćpowiedzieć,żespośród517praccyto-

wanychprzezautorawbibliograﬁiwszystkiesąnapisanepo

angielsku.

Wswoimostrymosądzieteoriinwzględnościjęzykowej”

Pinker,trzebapowiedzieć,nieprzebierawsłowach.Wpewnym

miejscunaprzykładoświadcza:nJestbłędna,całkowiciebłędna”

(s.57).Natejsamejstroniewyszydzamyśl,żenfundamentalne

kategorierzeczywistościnieistniejąwświecieobiektywnie,lecz

sąpodyktowanedanąkulturą(awięcmogązostaćzakwestiono-

waneł)”,inawetniepróbujerozważyćtakiejmożliwości,że

pewnekategorierzeczywiściemogąbyćwrodzone,aleinne

mogąbyćnabywanewokreślonychwarunkachkulturowych.

Pinkerodrzucarównieżwcałejrozciągłościidee,któreprezen-

towałBenjaminWhorf(1982:18[1956])wwielokrotniecyto-

wanymfragmencie,zasługującymnato,bygowtymmiejscu

razjeszczeprzywołać:

Dokonujemysegmentacjinaturyzgodniezwytycznymi,jakienam

kreślinaszrodzimyjęzyk.Wyodrębniamypewnekategorieitypy

wświeciezjawiskniedlatego,żekażdemuobserwatorowirzucają

sięonewoczy;wręczprzeciwnie,rzeczywistośćjawisięnamjako

kalejdoskopowystrumieńwrażeń,strukturęnatomiastnadająjej

Brak wyników

Słowa klucze

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra