Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naszeumysły-tojestprzedewszystkimtkwiącewnaszychumy-
słachsystemyjęzykowe.Dzielimyświatnaczęści,porządkujemy
gozapomocąpojęć,przypisujemymuznaczeniawokreślonyspo-
sób,ponieważjesteśmysygnatariuszamiumowy,byczynićtakwłaś-
nie,anieinaczej;umowy,któraobowiązujewcałejnaszejspołecz-
nościjęzykowejiktórąskodyfikowanowewzorcachnaszego
języka.Umowętęzawarliśmyimpliciteinigdyniezostałaonaspi-
sana,alejejwarunkiobowiązująbezwzględnie-niejesteśmywsta-
niemówićbezzaakceptowaniaustanowionychprzezniąklasyfikacji
danychiichuporządkowania9.
Nieulegawątpliwości,żewtwierdzeniachtychkryjesię
wieleprzesady(doczegojeszczepóźniejwrócę).Jednaknikt,
ktomaautentycznedoświadczeniemiędzykulturowe,niezaprze-
czy,żezawierająonewsobietakżedużądozęprawdy.
ZdaniemPinkera,nimgłębiejsięwnikniewargumenty
przedstawianeprzezWhorfa,tymbardziejwydająsięonepo-
zbawionesensu”(s.60).Tymczasemtaknaprawdęniejestistot-
ne,czykonkretneprzykładyWhorfaalbojegoanalityczneko-
mentarzesąprzekonywające,czynie(codotegoistniejeobecnie
zasadniczozgoda,żeniesąonewpełniwiarygodne,por.
wszczególnościMalotki(1983),którypokazał,żetwierdzenia
WhorfanatematjęzykaIndianHopisąwdużejmierzenietraf-
ne).AlepodstawowaideagłoszonaprzezWhorfa-tamianowi-
cie,żendokonujemysegmentacjinaturyzgodniezwytycznymi,
jakienamkreślinaszrodzimyjęzyk”,orazżekategoryzujemy
światwsposóbnskodyfikowanywewzorcachnaszegojęzyka”
-oddajegłębokąprawdę,cozpewnościązauważykażdy,kto
wswymdoświadczeniukulturowymwyszedłpozaramyzakreś-
loneprzezswójjęzykojczysty.
Pinkernietylkoodrzucanmocnąwersję”teoriiWhorfa(iSa-
pira),mówiącą,żenkategorie[pojęciowe]językaojczystego
warunkująokreślonysposóbmyślenia”,aletakżejejnsłabąwer-
sję”,któramówi,żenróżnicezachodzącepomiędzyposzczegól-
nymijęzykamiprzyczyniająsiędoróżnicwmyśleniuużytkow-
nikówtychjęzyków”(s.57).
9Przeł.T.Hołówka[przyp.tłum.].
26
