Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wzbudzićzainteresowanie;wmoimprzekonaniujesttoniezbędny
elementprzekazywaniamyślizapomocąjęzyka,umożliwiającypo-
rozumiewaniesięistanowiącywpewnymsensiejęzykuniwersalny,
doktóregodołączająsięwszelkiekonkretnejęzyki(1982:72
[1956])10.
Whorfprzejaskrawiłbyćmożeróżnicepomiędzyposzcze-
gólnymijęzykami,kulturamiizwiązanymizniminuniwersami
pojęciowymi”,popadłpewnietakżewprzesadęmówiącotym,
dojakiegostopnianwarunkiumowy”,którawiążeczłonków
danejspołecznościjęzykowej,sąnbezwzględnieobowiązujące”.
Zawszemożemyprzecieżobejśćtenwarunki”,stosującodpo-
wiednieparafrazy,omówieniatakiegoczyinnegorodzaju.Ale
możnatozrobićjedynieokreślonymkosztem-używającdłuż-
szych,bardziejzłożonychimniejporęcznychzwrotówniżte,
doktórychsięodwołujemy,polegającnazwyczajowychsposo-
bachwyrażaniasię,takich,jakiedajenamdodyspozycjinasz
językojczysty.Cowięcej,możemypróbowaćomijaćjedyniete
konwencjejęzykowe,którychjesteśmyświadomi.Wprzeważa-
jącejwiększościwypadkówjednakżenaciskjęzykaojczystego
nanaszenawykimyślowejesttaksilny,żeniejesteśmybardziej
świadomikonwencjijęzykowych,podktórymisiępodpisujemy,
niżpowietrza,którymoddychamy.Ikiedyktośpróbujenam
zwrócićnanieuwagę,nierazwręczbędziemytwierdzićznie-
zachwianąpewnościąsiebie,żekonwencjetewistocienieist-
nieją.Itymrazemnajlepszymprzykłademokazujesiędoświad-
czenieludzi,którzyzjakichśpowodówmusieliprzystosować
siędożyciawinnejkulturzeiwinnymobszarzejęzykowym.
Należydonichpolsko-amerykańskapisarkaEvaHoffman,któ-
rejnwspomnieniesemiotyczne”Lostintranslation:Alifein
anewlanguage(1989)[polskietłumaczenie:Zagubionewprze-
kładzie(1995)]powinnosiępolecićwszystkim,którzydeklaru-
jązainteresowanietymproblemem:
Jeślinigdyniejadłeśprawdziwegopomidora,uznasz,żeplastikowy
pomidorjestprawdziwymproduktem,acowięcej,całkowiciecię
10Przeł.T.Hołówka[przyp.tłum.].
28
