Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
usatysfakcjonuje-tłumaczęmoimprzyjaciołom.-Dopierokiedy
spróbujeszsmakuobupomidorów,stwierdzisz,żeistniejeróżnica,
choćjejopisaniejestniemalniemożliwe.-Tenargumentokazuje
sięnajbardziejprzekonującyzewszystkich,jakimidysponuję.Do
moichprzyjaciółprzemawiaprzypowieśćoplastikowympomidorze.
Alekiedypróbujęzastosowaćją,przezanalogię,dowewnętrznej
rzeczywistości,natrafiamnaichopór.Twierdzą,żewewnątrzna-
szychgłówiduszistniejązjawiskabardziejuniwersalne,oceantej
rzeczywistościjestjedynyiniepodzielny.-Nie!-krzyczępodczas
wszystkichnaszychsporów.-Nie!Istniejetamcałyświat,istnieją
różneświaty!Sątamkształtywrażliwościniepozostającewobec
siebiewżadnymporównywalnymstosunku,topografiedoświad-
czeń,którychczłowiekniemożesiędomyślićnapodstawieswego
własnego,ograniczonegodoświadczenia.
Przypuszczam,żemoiprzyjacieleczęstopodejrzewająmnie
operwersyjnąodmowęuznaniaichregułgry,oniezrozumiałąchęć
prowokowaniaizakłócaniaichwygodnegokonsensusu.Japodej-
rzewam,żetenkonsensuspróbujemniezdominować,obrabować
zmojegowłasnegokształtuizapachu.Mimoto,muszęsięznimi
jakośpogodzić.Teraz,kiedyniejestemjużgościemzobcegokraju,
niemogęwdalszymciąguignorowaćprzyjętychtukryteriówrze-
czywistościanipozostaćnamarginesieiograniczyćsiędoobser-
wacjidziwnychzwyczajówtubylców.Muszęnauczyćsięznimiżyć,
znaleźćwspólnygrunt.Iwłaśnieobawaprzedkoniecznościąrezyg-
nacjizezbytwielkiegoobszaruwłasnegoterytoriumnapełniamnie
takąszaleńcząenergiąitakwściekłymgniewem(s.203)11.
Osobisterefleksjeosóbdwujęzycznychidwukulturowych,
takichjakEvaHoffman,zadomowionych-bytakrzec-woby-
dwukulturachijęzykach,zgadzająsięzanalitycznymikomen-
tarzamiuczonychdysponującychgruntownąwiedząoróżnych
kulturachiznającychjęzykitychkultur.NależałdonichEdward
Sapir,którypisał,żewkażdejwiększejspołecznościnsposób
myślenia,charakterystycznyrodzajrelacji,wtokuskompliko-
wanegoprocesurozwojudziejowegosamustanawiaswojąty-
powość,normalność”(1978:176),orazżeodmomentu,kiedy
tetypowesposobymyśleniaugruntowująsięwjęzyku,nfilozof
11Przeł.M.Ronikier[przyp.tłum.].
29