Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁ3.ZARYSHISTORIISĄDOWNICTWAPRACY
czenie.Nadtotrybodwoławczywsporachpracowniczychpowiązano
przedewszystkimzestrukturązależnychodwładzybranżowychzwiąz-
kówzawodowych.Orzecznictwowsprawachzestosunkupracyprzed
uchwaleniemkodeksupracyw1974r.zostałowięcpodzielonemiędzy
trzyorganyprocesoweokomisjerozjemcze,zarządygłównebranżowych
związkówzawodowychorazsądypowszechne.Wtymmodelurozstrzy-
ganiasporówprawapracyrolasądówpowszechnychzostałacałkowicie
zmarginalizowana.Rangęsądowegotryburozsądzaniasporówpracow-
niczychprzywróciłczęściowokodeksupracyz1974r.,którywprowadził
okręgowesądypracyiubezpieczeńspołecznychjakodrugąinstancjęod-
woławcząwsprawachpracy.
Kodeksowareformaorganizacjiorganówpowołanychdorozstrzy-
ganiasporówpracowniczych,utrzymującistniejącynanajniższymszcze-
blupozasądowymodelwymiarusprawiedliwości,wdrugiejinstancjiod-
dałajurysdykcjęwstosunkachpracywręcenowoutworzonychokręgo-
wychsądówpracyiubezpieczeńspołecznych.Byłytosądyspecjalne,od-
rębneodsądownictwapowszechnego34.Wprowadzeniew1974r.
okręgowychsądówpracyiubezpieczeńspołecznychwynikałozfaktu,że
od1946r.funkcjonowałyokręgowesądyubezpieczeńspołecznychna
podstawieprzedwojennejustawyzdnia28lipca1939r.–Prawoosądach
ubezpieczeńspołecznych35.Podobniejakreaktywacjapo1945r.sądów
pracy,utrzymaniewmocyprawaosądachubezpieczeńspołecznych
przeznowąwładzęludowąpodyktowanebyłopozytywnąocenąobu
międzywojennychregulacji,główniezuwaginaprzewidzianąwnichin-
stytucjęławników.
Wprzeciwieństwiejednakdosądówpracy,zniesionychw1950r.,
okręgowesądyubezpieczeńspołecznych,jakosądyszczególne,oddzie-
loneodsądownictwapowszechnego,przetrwałyznaczniedłużej.Wystę-
powaniezatemoboksiebiedwóchodmiennychstrukturwzakresieroz-
34K.W.Baran,Modeleorganizacjipolskich...,s.5.
35Dz.U.Nr71,poz.476zpóźn.zm.Zob.M.Nowakowski,Początkiadministracyjnego
sądownictwaubezpieczeńspołecznychwPolsceLudowej(wo)Społeczeństwoawładza.Ustrój.Pra-
wo.Idee,podred.J.Przygodzkiego,M.J.Ptaka,Wrocław2010,s.967in.Okręgowesądy
ubezpieczeńspołecznychsprawowaływymiarsprawiedliwościwsporachzzakresuubez-
pieczeńspołecznych,rozpoznającskarginadecyzjeinstancjiubezpieczeńspołecznych.
Ustawęz1939r.gruntownieznowelizowanodopieroustawązdnia17lutego1960r.
ozmianieprawaosądachubezpieczeńspołecznych,Dz.U.Nr11,poz.70zpóźn.zm.
Zgodniezart.1znowelizowanejustawysądyubezpieczeńspołecznychsprawowaływy-
miarsprawiedliwościwsporachoświadczeniapieniężnezzakresuzaopatrzeniaemery-
talnegopracownikówiichrodzinorazwinnychsprawachprzekazanychodrębnymi
przepisami.Okręgowesądyubezpieczeńspołecznychcodozasadyorzekaływskładach
trzyosobowych,złożonychzsędziegozawodowego(jakoprzewodniczącego)orazdwóch
ławników(reprezentującychpojednympracownikówipracodawców).Sądemdrugiej
instancjibyłTrybunałUbezpieczeńSpołecznychwWarszawie(zniesionyw1974r.).
73
