Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
Rozdzia∏2.Narodzinymediówmasowych
q
określonymicelamikomunikacyjnymi,potrzebamiorazsposobamikorzystania;
q
technologiamipublicznegokomunikowanianaodległośćdowieluodbiorców;
q
formamiorganizacjispołecznejzapewniającymiumiejętnościorazwarunkipro-
dukcjiidystrybucji;
q
zorganizowanymiformamizarządzaniaw„interesiepublicznym”.
Składoweteniepozostajązesobąwstałychrelacjach–to,coobserwujemy,jest
wznacznejmierzeuzależnioneodwarunkówczasowychiprzestrzennych.Niekiedy
technologiakomunikowaniajestzastosowanadopotrzeblubsposobówużyciaistnie-
jącychuprzednio,jakchoćbywtedygdydrukzastąpiłksiążkęrękopiśmienną.Cza-
semjednaktechnologia,jakfilmlubradio,wyprzedzawystąpieniejakiejkolwiek
stwierdzonejpotrzeby.Nawettrzecielement,czyliorganizacjaspołeczna,możepo-
przedzaćtechnologięlubnastępowaćponiej.Występującewrzeczywistościkombina-
cjewymienionychelementówzwyklezależąodczynnikówmaterialnychorazwłaści-
wościklimatuspołecznegoikulturowego,któreniełatwoprecyzyjnieokreślić.Mimo
towydajesięjednakprawdopodobne,żepewnadozaswobodymyśli,ekspresjiidzia-
łaniabyłaijestwarunkiemkoniecznymrozwojudrukuiinnychmediów,aczniesa-
megoichwynalezienia.Technikidruku,anawetsposóbużyciaruchomejczcionki
drukarskiejbyłyznaneistosowanewChinachiKoreinadługoprzedGutenbergiem,
któregouważasięzaich(europejskiego)wynalazcęwpołowieXVstulecia(zob.Gu-
naratne2001b).
Ogólnie,imbardziejotwartespołeczeństwo,tymsilniejszatendencjadorozwo-
jupełnegopotencjałutechnologiikomunikacji.Ustrojebardziejzamkniętelubrepre-
syjneograniczająrozwójlubsposobywykorzystaniatechnologii.Drukwprowadzono
wRosjidopieronapoczątkuXVIIwieku,wImperiumOttomańskimzaśdopiero
wroku1726.Wnastępującymdalejprzedstawieniuhistoriiicechcharakterystycz-
nychróżnychmediówzastosowanoperspektywęikatalogwartości„zachodnich”,ze
względunafakt,iżramyinstytucjonalnemediówmasowychzpoczątkubyłyprzede
wszystkimzachodnie(europejskielubpółnocnoamerykańskie),pozostałezaśregiony
świataprzejęłyorazzastosowałytesametechnologiewpodobnysposób.Nieznaczy
tojednak,żemediamasowemusząwprzyszłościpodążaćtylkojednąścieżką,zawsze
zgodniezwzorcemzachodnim.Możliwościjestwieleibardzomożliwe,żeróżnicekul-
turowepokonająimperatywytechnologiczne.
Nakolejnychstronachopisujękażdezgłównychmediówmasowychwkatego-
riachjegotechnologii,formymaterialnej,typowychrodzajówigatunków,postrzega-
niasposobówichużywaniaikontekstuinstytucjonalnego.
2.2.Mediadrukowane–książkaibiblioteka
Historianowoczesnychmediówrozpoczynasięwrazzksiążkądrukowaną;był
toniewątpliwiewynalazekwpewnymsensierewolucyjny,acznasamympoczątkuje-
dyniejakonarzędzietechnicznesłużącereprodukcjizbiorutekstówidentycznychlub
