Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.Mediadrukowane–gazeta
47
ściodrządowychzezwoleń,zawartejestwtraktacieangielskiegopoetyJohnaMilto-
nazroku1644(Areopagitica).Wolnośćdrukuszławparzezdemokratycznymiswo-
bodamipolitycznymi;osiąganojątylkotam,gdziezatryumfowałademokracja.Ten
silnyzwiązekutrzymujesiępodziśdzień.
2.3.Mediadrukowane–gazeta
To,coobecnieuznajemyzaprototypgazety,wyłoniłosięzulotek,pamfletów
ibiuletynówkońcaXVIipoczątkuXVIIstulecia,czylidopieroponaddwieścielatpo
wynalezieniudruku.Wydajesię,żegłównymprekursoremgazetybyłraczejlistniż
książka–biuletynyhandlowe,którychobiegodbywałsięzapośrednictwemzwykłej
poczty,przekazująceinformacjeozdarzeniachistotnychdlamiędzynarodowegoob-
rotugospodarczego(zob.Raymond1999).Gazetastanowiłazatemprzedłużenie
wsferzepublicznejformyaktywnościoddawnawykorzystywanejdlacelówadmini-
stracyjnych,dyplomatycznychlubhandlowych.Wczesnągazetęcharakteryzowałanie-
regularnośćukazywaniasię,orientacjahandlowa(sprzedażotwarta),publicznycha-
rakteriwielośćcelów:używanojejdoprzekazywaniaizapisuwiadomości,reklamy,
rozrywkiiplotek.
Siedemnastowiecznybiuletynhandlowyniebyłutożsamianyzżadnympojedyn-
czymnadawcą,leczstanowiłkompilacjędokonanąprzezdrukarza-wydawcę.Wydaw-
nictwaoficjalne(publikowaneprzezmonarchówlubrządy)miałypodobnecechy,za-
razemjednakbyłygłosemwładzyinarzędziempaństwa.Biuletynhandlowyukształ-
towałinstytucjęgazety,apatrzącwstecz,możnauznaćjegopojawieniesięzaznaczący
punktzwrotnywhistoriikomunikacji:przedewszystkimoferowanieusługirzeszom
anonimowychczytelnikówniezaśnarzędziapropagandystomczywładzy.
Wpewnymsensiegazetabyławiększąinnowacjąniżdrukowanaksiążka:nawet
jeśliwówczastaksięniewydawało,wynaleziononowąformęliteracką,społecznąikul-
turalną.Wyjątkowośćgazety,wporównaniuzinnymiformamikomunikacjiliterac-
kiej,leżywjejorientacjinaindywidualnegoczytelnikainarzeczywistość,wjejuży-
tecznościiłatwościdysponowanianią,wjejświeckościidostosowaniudopotrzebno-
wejklasy:mieszczaństwaiprofesjonalistów.Nowatorskicharaktergazetyniewynikał
ztechnologiiczysposoburozpowszechniania,leczzjejfunkcjidlakonkretnejklasy
wzmieniającymsięicorazbardziejliberalnymklimaciespołeczno-politycznym.
2.2.GAZETAJAKOMEDIUM
qRegularneiczęsteukazywaniesię.
qTowarowycharakter.
qTreśćzwiązanazaktualnymiwydarzeniami.
qFunkcjewsferzepublicznej.
qMiejska,świeckaspołecznośćodbiorców.
qWzględnaswoboda.
