Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Częśćpierwsza
jenfabrykują”,gdywysuwająhipotezynaichtemat.Uzgod-
nionedomniemanie,żetakiejestestwaistnieją,możefaktycznie
byćwytworemoddziaływańmiędzyludźmi.Niemniejsamete
jestestwa,oilerzeczywiścieistnieją,niesąludzkimwytworem.
Terminnfabrykowanie”wprowadzawbłąd,ponieważsugeruje
konstruowaniefikcji,chybażesocjologowiedowiodą,iżtakie
jestestwanieistnieją.Atwierdzęwłaśnietyle,żesocjologomnie
udałosiędowieśćnegatywnejtezyegzystencjalnej.
Wreszcie,jakzauważyłArthurFine(1996),konstruktywi-
zmowispołecznemutrudnośćsprawiagenerowanyprzezeń
nieskończonyregres.Wedługkonstruktywizmuprawdziwość
zdaniaPpoleganauzgodnionymprzezdanąspołecznośćmnie-
maniu,żeP.Naczymjednakpolegaprawdziwośćzdania,
wmyślktóregomniemanie,żeP,jestspołecznieuzgodnione?
Zgodniezteoriąmusisięonazasadzaćnaspołecznieuzgod-
nionymmniemaniuwyższegorzędu,mianowiciemniemaniu,
żeP*,gdzieP*oznaczasąd,iżmniemanie,żeP,jestspołecznie
uzgodnione.Następnietrzebazapytać,naczympolegapraw-
dziwośćP*.Zgodniezkonstruktywizmemjegoprawdziwość
musisięzasadzaćnakolejnymspołecznieuzgodnionymmnie-
maniu,tymrazemmniemaniu,żeP**,wmyślktóregomnie-
manie,żeP*,jestspołecznieuzgodnione.Powstajeoczywisty
nieskończonyregres.Jeżeliistniejechoćjednaprawdawsensie
konstruktywizmu,tomusionapolegaćnakonsensusienanie-
skończeniewielupoziomach.Zpewnościąniejesteśmywstanie
miećmniemańnatylupoziomach!Zatemniesąmożliweżadne
prawdyczyfaktywujęciukonstruktywizmu.
Konstruktywistamożereplikować,żejegoteoriaprawdynie
masięstosowaćdoprawdnatematkonsensusu.Tebowiem,
możnautrzymywać,stanowiąszczególny,uprzywilejowany
przypadek.Mająonenistotową”racjębytu,niezależnąodjedno-
myślnościnaichtemat.Tymsposobemkonstruktywistamógłby
sięstaraćujśćprzedgroźbąregresudoazylurealizmuwsprawie
konsensusu.Czemujednakktośmiałbyprzyjąćrealizmwspra-
wiekonsensusu(tojestrealizmwsprawiestanówumysłowych)
