Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Epistemologiaapostmodernistycznyruchoporu
37
wcześniejnienazwanyodcieńokazałsięłatwiejszydorozpo-
znaniaodinnego,sugeruje,iżmieliwtejkwestiiniezależneod
językapreferencje,przypuszczalnieopartenaniezleksykalizo-
wanychdoznaniachpostrzeżeniowych.
Wieleinnychzjawiskpotwierdzaniezależnośćmyśliod
języka.WniedawnowydanejksiążceSusanSchaller(1991)
opowiadahistorięIldefonsa,dwudziestosiedmioletniegoimi-
grantazmeksykańskiejwioski,któryniewładałwogóleżadną
formąjęzyka-anijęzykiemmigowym,anipisanym,aniczy-
taniemzwarg,animową.KiedySchallerochotniczozostała
jegonauczycielką,Ildefonsoszybkopokazałjej,żemawpełni
ukształtowanepojęcieliczby(wtrzyminutynauczyłsiędoda-
waćnapapierze)orazzademonstrowałwieleinnychprzejawów
inteligencji.Badaniaeksperymentalnewzakresiekognity-
wistykitakżedowodząniezależnościmyśliodjęzyka.Karen
Wynn(1992)wykazałaeksperymentalnie,żepięciomiesięczne
niemowlęta-niewątpliwiestworzeniaprzedjęzykowe-umieją
wykonywaćwumyśleprosteoperacjearytmetyczne,jakdoda-
waniejedendojednegolubodejmowaniejednegooddwóch.
Innepionierskiebadaniaeksperymentalne,RogeraSheparda
iStephenaKosslyna,dowiodły,żedorośli(dzieciprzypuszczal-
nietakże)rozwiązująpewnegorodzajuzadania,posługującsię
bezsłownymiobrazami(Shepard,Metzler1971;Kosslyn1980).
Ponadtostudianaduczeniemsiępierwszegojęzykawymagają
postawieniapytańokategorie,którymidysponująniemowlęta,
ioperacjeumysłowe,któremusząonepodejmować,zanim
opanująjakikolwiekjęzyk(naturalny).Uczącsiępierwszego
języka,niemowlętapoznająwłasnościjegogramatyki.Jakim
sposobempotrafiłybyonewumyślereprezentowaćtewłasności,
gdybyjeszczenieumiałyprzedstawićsobietakichkategorii
językowychjakpodmiot,orzeczenie,grupaorzeczeniaitak
dalej?Jakimsposobempotrafiłybynapodstawietego,cosły-
szą,wybieraćspośródalternatywnychstrukturgramatycznych,
jeżeliniewładałybyjeszczeproceduramirozumowania?Myśle-
niemusiontogenetyczniepoprzedzaćjęzyk.
