Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.CZYMJESTORGANIZACJA?
Pojęcieorganizacjimożeprzybieraćtrzypodstawoweznaczenia.Wznacze-
niuprzedmiotowymlubinaczejrzeczowymorganizacjatopewienobiekt,który
możnaodróżnićodinnychzewzględunajegocechycharakterystyczne.
Wznaczeniuatrybutowymorganizacjajestcechąprzedmiotówzłożonych,
nazywanązorganizowaniem.Oznaczato,żecechatamożeprzysługiwaćróżnym
obiektomwróżnymstopniu,czyli—innymisłowy—mogąbyćonemniejlub
bardziejzorganizowane.Naprzykładplutonwojskajestbardziejzorganizowany
niżkółkobrydżystów,choćobaobiektyuznajemyzaorganizacje.Wznaczeniu
czynnościowymorganizacjatotyle,cotworzenieorganizacji,zwaneinaczej
organizowaniem[Pszczołowski,1978,s.150–151].
Truizmemjeststwierdzenie,żenaszeżycieupływaworganizacjach
wznaczeniuprzedmiotowym.Rodzimysięwszpitalu,kształcimyiwychowujemy
wszkołach,nauczelniach,wharcerstwie,wkościele,pracujemywprzedsiębior-
stwachiróżnegorodzajuinstytucjach,działamywpartiachpolitycznych,
wsamorządzieitd.Nawetnaszeżycieprywatnecorazczęściejwiążesię
zdziałaniemklubów,stowarzyszeńczyteżróżnegorodzajukomercyjnych
usługodawców,takichjakfirmyturystyczne.
Wszystkietepodmioty,mimożetakróżne,mająwielecechwspólnych.
J.Zieleniewski[1969,s.274]definiujeorganizacjejako„całość,którejskładniki
współprzyczyniająsiędopowodzeniacałości”.Przyczymjakopowodzenie
należyrozumiećrealizacjęmisji,jakąorganizacjamadospełnieniawotoczeniu,
albo—innymisłowy—tego,comamudozaoferowania.Wyraźnesfor-
mułowaniatakrozumianejmisjiczęstomożnaspotkaćwróżnegorodzaju
dokumentachorganizacyjnych,takichjaknaprzykładraportprzygotowany
wzwiązkuzakredytacjąprzezNSZiPwWarszawie.
Takiecelowościowe,anawetmechanistyczne,pojmowanieorganizacji
stanowijednakwnajlepszymprzypadkuprzysłowiowe„półprawdy”.H.Simon
ijegowspółpracownicyzwrócilinatouwagęjużwlatachpięćdziesiątych
formułując„teorięrównowagiorganizacyjnej”.Wmyśltejteorii,warunkiem
trwaniaorganizacji,czylijejzdolnościdopełnieniajakiejkolwiekmisji,jest
zdolnośćzachęcaniaczłonkówdodalszegouczestnictwa[March,Simon,1964].
UzasadnionejestwięctakżeokreślenieodwrotnedodefinicjiZieleniewskiego:
„organizacjatotakacałość,któraprzyczyniasiędopowodzeniaswychczęści”
[Koźmiński,Obłój,1989,s.18].Ztymwszakże,żesłowo„powodzenie”matu
odmienneznaczenie.Chodzibowiemorealizacjęosobistychpotrzeb,zamierzeń
iambicjiczłonkóworganizacji.Zreguływykraczająonepozapieniężne
wynagrodzenie.Naprzykładwykładowcypodejmującyzatrudnieniewszkole
wyższejposzukująprestiżu,jakidajeswoimprofesoromrenomowanauczelnia,
możliwościprowadzeniabadańnaukowych,osobistegorozwoju,kształcenia
młodejkadry(któreniekiedyprzekładasięnawychowywanie„uczniów”
itworzenie„szkołynaukowej”),kontaktówzagranicznychitp.Czasemniektóre
spośródtychosobistychcelówidążeńuczestnikóworganizacjimogąpozostawać
29
