Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Adresat:judaizanciiprozelici
wielkichświątżydowskich:Roszha-Szana,JomKipuriSukot.Jednak
tonieŻydziiniejudaizmbyłstrategicznymcelemośmiukazań.Tym
celembyliantiocheńscyjudaizanci,wywodzącysięzchrześcijańskiejpo-
litei,dlaktórychukrzyżowanieChrystusaizburzenieŚwiątyniJerozo-
limskiejnieoznaczałonwypełnieniasięPrawa”.Natakiezachowaniaan-
tiocheńskikapłanreagowałznajwyższymoburzeniem;niekiedychyba
zapominając,żeprzemawiawświątyniUkrzyżowanego28.Dlamniejest
oczywiste,żecyklowychmów,wygłoszonychw386i387r.powinien
byćnazwanyKazaniamiprzeciwkojudaizantom,judaizmowiiŻydom;
kolejnośćpodmiotówniejestprzypadkowa,wskazujeichmiejscenapla-
niekazań.Nieszukajmywtychmowachprzykładówchrześcijańskiego
antysemityzmu,botamgoniema.Jesttamnatomiast,nieprzejednana
iwostrejformieokazana,antyjudaistycznapostawakapłana,którynie
możesiępogodzić,żewpaństwiechrześcijańskichcesarzysąchrześcija-
nie,dlaktórychsynagoganiejestmiejscemzakazanym.Cowięcej,kaza-
nianiesprawiły
,żeChryzostomstałsięwśrodowiskużydowskimAntio-
chiiiKonstantynopolaznienawidzonymprzedstawicielemKościoła.
Wmowiewygłoszonejpopowrociezpierwszegowygnania(październik
403r.),zapewnezracjąmożestwierdzić:Widzicieteraz,doczegodopro-
wadziłaprzewrotnośćmoichwrogów;zwiększyłaporządek,rozpaliła
miłość,otysiącepowiększyłaszeregidobrzemiżyczących.Wcześniejko-
chalimniemoi,aterazpoważająmnietakżeŻydzi.Zamierzanoodcią-
gnąćodemniezwolenników,adoprowadzilidozbliżeniazobcymi29.
TakżewPierwszymliściedobiskupaInnocentego,napisanymw404r.,
znalazłokazję,abyprzypomnieć,żejegoprzeciwnicybylitakdalecemu
nieprzychylni,żeznalazłwspółczucienietylkowśródortodoksyjnych
[chrześcijan],aletakżeuheretyków,ŻydówiHellenów(obXoióuóδoęot
uóVoV,dXXdKo.oipsttKo.,Ko.jIoDδototKo.0EXXπVsg)30.
28WtymmiejscuprzywołamsłowakomentarzaBrändle)azniemieckiegowydaniaChry-
zostomowychAdversusJudaeos.Niemieckipatrolog,objaśniającpoczątekszóstegokazania,
trafniedostrzegł,żewkościeleniejesttylkokaznodzieja,alesątamtakżeliczniezgromadze-
nimieszkańcyAntiochii,doktórychkapłanmówiichjęzykiem.StądteżstwierdzenieChryzo-
stoma:ZdecydowawszysięnawojnęzŻydami,pokonaliśmyichopóriosłabiliśmyichar-
gumentacje.DBiorącdoniewolikażdąpanoszącąsięarogancję,podnoszącąsięprzeciwko
poznaniuBogaikażdyzamysłsprzeciwuwobecChrystusa”(2Kor4,5),odczuwamyjeszcze
większepragnieniewalkiznimi-MowaVI,1,opatrzyłznamiennympytaniem:nowszem,styl
Chryzostomajestostry
,alecozesmakiemjegosłuchaczy?”(Brändle,s.148,przyp.303).
29Popowrociezwygnania,mowapierwsza,1(PG52,553,zachowanatylkowję-
zykułacińskim).
30PG52,533.Jednakwewspółczesnychopracowaniachjegoimięczęstoumieszczasię
wśródtychprzedstawicieliKościoła,którzywwydatnysposóbprzyczynilisiędoskonflik-
towaniapoliteichrześcijańskiejzpolitejążydowską.Zdarzająsięnawetnnaukoweteksty,
27
