Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
żowąfabryką,wktórejznajdujesięwiele
OkresI:1590–1781
oddziałów,awkażdymznichskompliko-
wanamaszyneriaporuszającasięsprawnie,
DowiekuXVIpoglądynabudowę
wsposóbskoordynowanyicelowy[P76,
żywychorganizmówopierałysięnaprze-
s.67].Inniutożsamiająjązzadziwiająco
słankachfilozoficznychiczęstokroćbo-
skonstruowanymibezbłędniefunkcjonują-
gatejfantazji.Punktemzwrotnymbyło
cymmikrokosmosemoprzeciętnejśredni-
skonstruowaniepodkoniecXVIw.pierw-
cy25um[P68,s.22],przedktórymtrzeba
szegomikroskopuświetlnegoiznaczne
tylkoukorzyćsięzwłasnąnieporadnością
jegoulepszeniewnastępnymstuleciu.
wopisaniuwciążnierozszyfrowanychdo
Poniżejwymienienisąniektórzyważ-
końcajegotajemnic,ajeszczeinniprzy-
niejsiodkrywcyitwórcywdziedzinie
równująkomórkędoscenyteatralnej,na
cytologiiibiochemii
(cytobiochemii)
którejrozgrywasięspektaklżyciazaktora-
zwymienionychpierwszychdwóchokre-
miwpostaciróżnychorganelliicząsteczek
sów
1
(cyt.wg[P4,P9,P23,P26b,P30,
[P68,s.22].
P46,P70–P72]):
Wtymkontekścieniezbędnejestuściś-
1590—BraciaFrancisiZachariasJANSSEN
leniepojęciaorganelli.Zgodniezpodrę-
(Holendrzy)skonstruowalipierwszemikroskopy
cznikiemM.Olszewskiej[P63,s.12]
(„drobnowidy”)opowiększającejmocy10×i30×
dobadaniacałychorganizmów,jakpchłyiinne
organelle—wedługtradycyjnejdefinicji
owady.Jednakprzyrządten,jakoniedoskonały,
—sątoteskładnikikomórki,któremają
niewzbudziłwówczaszainteresowaniauczonych.
własnąmaszynerięgenetyczną(DNA)
1665—RobertHOOK(1635–1703;ang.fizyk,
imnożąsięprzezpodział(byłybytojądra,
biologimatematyk)przyużyciuulepszonego
mitochondriaiplastydy).Wmiarępostę-
przez
siebie
mikroskopu
(powiększenie
100–150×)stwierdził,żecieniutkiskrawekkorka
pubadańnadkomórkąnazwątąobjęto
mabudowęporowatąiskładasiezwielkiej
wszystkieskładnikiocharakterystycznej
liczby„malutkichpudełeczek”albodrobnych
strukturze,
wyposażeniu
enzymowym
przestrzenioddzielonychodsiebieściankami.
iokreślonejfunkcji.Stosowanywniniej-
Przestrzenietenazwałcellulae—komórkami,
chociażtocoobserwowałstanowiłojedynie
szymopracowaniuterminorganellejest
martweściany,będącepozostałościąpożywych
rozumianywmyśltejdrugiejdefinicji.
komórkachtkankikorka.
1674
—
Antonie
van
LEEUWENHOEK
(1632–1723;hol.biegłyszlifierzsoczewekiprzy-
1.2.NIEKTÓREDANEZPOCZĄTKÓW
rodnik)zapomocąmikroskopówwłasnejkon-
strukcji,udoskonalonychipowiększających300×,
HISTORIICYTOLOGIIIBIOCHEMII
opisałplemniki,aponadtokomórkikrwiróżnego
pochodzeniaodnotowującjużwXVIIw.,że
Dzisiejszyijeszczedalekioddoskona-
krwinkiptaków,płazówirybbyłykształtu
łościstanwiedzyokomórcezostałwy-
owalnegoizawierałyjakieściałkocentralne
(późniejzidentyfikowanejakojądrokomórkowe),
pracowanyprzezkilkawiekówżmudnego
podczasgdyuludziiinnychssaków—okrągłe
truduwielubadaczy.Whistoriidoświad-
ipuste.JegodziełoArcananaturaeopemicro-
czeńdotyczącychkomórki,jejbiologii
scopiorumdetecta(„Tajemnicenaturywykryte
ibiochemii,możnabywyodrębnićtrzy
zapomocąmikroskopu”)jestgodnepodziwu,
bowiemzawierarysunki,któredodziśmogą
okresy:I—najwcześniejszyinajdłuższy
służyćzawzórwyrazistościidokładności.
—odskonstruowaniapierwszegomikro-
Wartododać,żeświatemoglądanymprzezmikro-
skopuświetlnegodowykryciapierwszej
skopinteresowalisięwXVIIw.ponadto:
podstruktury,tj.jąderka,w1781r.,
II—odowejdatydoskonstruowania
1
Trudnościwuzyskaniupełnychinformacji,doty-
pierwszegoużytkowegomikroskopuele-
czącychbiografiiniektórychbadaczy,spowodowały
ktronowegow1938r.orazIII—od
zamieszczenieonichdanychniekompletnych(np.brak
tegowydarzeniadochwiliobecnej.
pełnychimion,datitp.).
2
