Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Środowiskoweuwarunkowaniazdrowialubchoroby
Pośródważniejszychczynnikówwarunkujących
zdrowieuwzględnićzatemnależy:
Genetyczneiadaptacyjne
1.Genetyczneiadaptacyjneuwarunkowaniazdro-
uwarunkowaniazdrowia
wia,rozumianejakopredyspozycjadziedziczno-
-rodzinna,czylirodzinnieuwarunkowanaodpor-
lubchoroby
nośćbądŹpodatnośćosobniczanaokreślonesta-
Każdyorganizmżywy
,awszczególnościorganizm
2.Środowiskoweuwarunkowaniazdrowiazwiąza-
człowieka,mam.in.wrodzonąpredyspozycjędoobro-
nyorazpodatnośćnazachorowanianaokreślone
nychorobowe.
nem.in.ze:
choroby
.Jestonaindywidualniezróżnicowana,uwa-
•środowiskiemwewnętrznym,
runkowanaodpowiednimigenamizawartymiwma-
•środowiskiemzewnętrznym(wtymrównież
terialechromosomalnymposzczególnychosób.
zczynnikamiklimatyczno-pogodowymi),
•środowiskiemzawodowym.
Tapredyspozycjamożebyćprzekazywanaprzezro-
3.Uwarunkowaniazdrowiazwiązanezpoziomem
dzicównapotomstwozpokolenianapokolenie.Mo-
świadomościioświatyzdrowotnej,stylemżycia
żeteżwtokużyciaosobniczegobyćmodyfikowana,
orazleczniczo-profilaktycznądziałalnościąsłużby
potęgowanabądŹinicjowanaróżnorakimiśrodowi-
zdrowia,którychwyrazemsą:
skowymiczynnikamimutagennymi(mutacyjnymi).
•zwyczajeistylżycia,
Uwiększościpoczętychirodzącychsięorganizmów
•nawykiiużywki,
ludzkichteuwarunkowania,czylikodgenetyczny,
•uzależnienia,
sąodpowiedzialnezaprawidłowyrozwójnowego
•higienażyciacodziennego,
organizmuorazniezbędnemechanizmyobronne
•racjonalnaprofilaktykaekologiczna,
iadaptacyjne.
•racjonalnaprofilaktykażywieniowa.
4.Inneczynnikiwarunkującezdrowie.
Wwielujednakwypadkachśrodowiskowoinduko-
Schemattychwspółzależnościprzedstawiarycina
1.4.
wanemutacjemogąwcodziennymrozwojuokazać
sięniekorzystne,wręczszkodliwe.Należyzaznaczyć,
żeok.90%środowiskowychczynnikówmutagen-
runkowańzdrowiaczłowieka.
Ryc.
.1.
.4.
STYLŻYCIA
.Schematogólnychzależności,wpływówiuwa-
ZWYCZAJE
UŻYWKI
Z
Ś
E
W
R
PREDYSPOZYCJA
Ś
W
E
O
DEGRADACJA
R
W
O
SKAŻENIA
CZŁOWIEK
D
N
D
N
O
O
Ę
Ę
W
W
T
T
I
R
S
I
R
S
K
Z
O
Z
K
N
E
O
N
E
ADAPTACJA
nych,tj.powodującychmutacje,czyliprzekształce-
niawmaterialechromosomalnym,jestrównocześnie
kancerogenami,cooznacza,żeinicjująpośredniolub
bezpośredniookreślonyrozrostnowotworowy
.
Przykładamimutagenówśrodowiskowychsąnp.
rtęć(Hg)ijejorganicznezwiązki,niektórepesty-
cydy,detergenty,dympapierosowy,różnorakieme-
tabolitygrzybówniedoskonałychipleśni,zwane
aflatoksynami,barwnikidowłosów,licznetzw.roz-
puszczalnikiorganiczneipółproduktyprzemysłu
chemicznego,niektórezwiązkikonserwująceczy
impregnująceitd.
Zdrugiejstronynależyteżpodkreślić,żeorganizmy
ludzkieicałeichpopulacjesąwpewnymstopniuza-
adaptowanedowiększościspotykanych(inanieod
dawnadziałających)czynnikówśrodowiskowych.
Poszczególnychludzicharakteryzujejednakzróżni-
cowanatolerancjaizróżnicowanemożliwościada-
ptacjiwstosunkudozmianzachodzącychwzakre-
sieczynnikówibodŹcówśrodowiskowych.
Zdolnośćprzystosowawcza(adaptacyjna)toprzede
wszystkimumiejętnośćimożliwośćprowadzenia
4
