Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Środowiskoweuwarunkowaniazdrowialubchoroby
wielureakcji,przyspieszającychzazwyczajichprze-
mi).Dopierwszychzaliczasięchrom,cynk,fluor,jod,
biegitymsamymumożliwiającychm.in.wykorzy-
kobalt,mangan,miedŹ,molibden,seleniżelazo,ado
stanieenergiizawartejwpożywieniu.Ichniedobo-
drugichfosfor,magnez,potas,sódiwapń.
rylubbrakipowodująpowstawanieokreślonych
zmianchorobowychbądŹpredyspozycjędonich.
Jedneznich(np.żelazo)sąkoniecznem.in.dlaza-
pewnieniasyntezyniezbędnejilościbarwnikakrwi,
Otaczająceczłowiekaśrodowiskomożebowiemm.in.
czylihemoglobiny
,inneodgrywająm.in.rolęwochro-
wywieraćnaniegowpływ:
niechromosomówprzedmutacyjnymwpływemze-
•jakoŹródłoczynnikówodżywczych,budulcowych,
wnętrznychczynnikówśrodowiskowych(np.ma-
energetycznych,
gnez),gwarantująodpowiedniejtwardościstruktu-
•jakoŹródłopierwiastkówiwitamin,niezbędnych
rykostne(np.wapń),warunkująkurczliwośćistan
donormalnegoprzebieguprocesówmetabolicz-
napięciamięśni(np.sód,potasiwapń),stanowią
nychworganizmie,orazróżnychsubstancjiche-
substratbudulcowydlaprodukcjiokreślonychhor-
micznych(częstotoksycznych),
monów(np.jod).Większośćznichstanowiteżistot-
•jakorezerwuariŹródłoczynnikówinfekcyjnychna-
nyskładnikbądŹwarunekaktywnościbiochemicz-
turybakteryjnej,wirusowejczypasożytniczej.
nejlicznychenzymówodpowiedzialnychzaprze-
Swoimskłademchemicznym,zwłaszczawodyipo-
karmów,środowiskozewnętrznekształtujeśrodo-
biegbardzowielureakcjichemicznychniezbędnych
dlażyciaizdrowiaczłowieka.
wiskowewnętrzneorganizmu.Przezróżnorakieich
Taknp.magnez(Mg)oprócztego,żechroniukład
niedobory,substancjetoksyczneimutacjezakłóca
chromosomalnyczłowiekaprzedniekorzystnymimu-
metabolizmorazwarunkujeomówionąwcześniej
tacjami,bierzeponadtoudziałwprzebieguponad400
predyspozycjęgenetycznąipodatnośćalboodpor-
różnorakichreakcjienzymatycznychikoordynujeje.
nośćnaokreślonechorobywdanymlubpóŹniej-
Lit,cynk,manganczyżelazotakżebiorąudziałco
szychpokoleniach.
najmniejwkilkunastureakcjach(każdyznich)itd.
Środowiskowewnętrzne
Takichprzykładówmożnabymnożyćbezliku.Te
przytoczyłemtujedyniedlazilustrowaniawagiiroz-
Środowiskowewnętrzneorganizmuczłowiekajest
ległościproblemu,abypodkreślićfundamentalną
tym,wktórymbezprzerwyrozgrywająsięiprze-
rolęśrodowiskawewnętrznegoczłowiekaorazbio-
biegająpodstawowereakcjebiochemicznesyntezy,
chemicznych,awtymibiopierwiastkowychuwa-
rozkładuirozpaduorazcytologiczneprocesyna-
runkowańjegozdrowia.
mnażania,wzrostuiobumieraniakomórkowo-tkan-
kowychstruktur.
Wświetledotychczasowejwiedzyprzyjmujesię,
żedoutrzymaniadobregostanuzdrowiaorganizm
Warunkujeonowbardzoistotnysposób,nieomalbez-
powinienzawierać–wodpowiednichstężeniach–
pośrednio,zdrowieczłowieka,gdyżodprawidłowe-
conajmniej25pierwiastków.Dlategoteż–jakjuż
goskładubiochemicznegośrodowiskazależyprawi-
wyżejwspomniano–nazywasięjebiopierwiast-
dłowośćprzebieguwspomnianychwyżejreakcji.
kami.
Byłobyjednakzbytnimuproszczeniemstwierdze-
Dzielimyjena:
nie,żeposzczególne,niezbędnedożyciapierwiast-
•pierwiastkiniezbędne,doktórychzaliczasię:wo-
ki(zwanedlategobiopierwiastkami)wywierająwpływ
dór(H),węgiel(C),azot(N),tlen(O),sód(Na),
indywidualnie–jedenniezależnieoddrugiego.
magnez(Mg),potas(K),wapń(Ca),fosfor(P),
siarkę(S),chlor(Cl),molibden(Mo),mangan(Mn),
Korzystnywpływnaorganizmmogąonemiećtylko
żelazo(Fe),kobalt(Co),miedŹ(Cu),cynk(Zn)ijod
wtedy
,gdyistniejąwodpowiednichproporcjach,np.:
wapń/magnez,wapń/fosforczypotas/wapń.Jedne
niezbędnesądlaorganizmutylkowniewielkich,
wręczśladowychilościach(stądteżsynonimowana-
zwamikroelementylubpierwiastkiśladowe).Inne
•pierwiastkipożyteczne,doktórychzaliczasiękrzem
(I),
(Si),wanad(V),chrom(Cr),selen(Se),brom(Br),
cynę(Sn)ifluor(F).
natomiast–wstężeniachwyraŹniewiększych(dla-
Należyjeszczerazpodkreślić,żeprawidłowyprze-
tegowłaśnienazywasięjerównieżmakroelementa-
biegodpowiednichreakcjibiochemicznychizdro-
6
