Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Genetyczneiadaptacyjneuwarunkowaniazdrowialubchoroby
odpowiedniegotrybużycia,wykształceniezdrowot-
uchwytnychzmian,aujawnićsiędopierowpoko-
niekorzystnychnawyków,ograniczaniekonsump-
leniudziecizrodzonychztychwłaśnieosób,uich
cjipokarmów,którychnadmiarwywieraniekorzyst-
wnukówlubnawetwpóŹniejszychpokoleniach.
nywpływzpunktuwidzeniazdrowotnego,bytowa-
Zmianymanifestująsięokreślonymidefektamizdro-
niewnowychwarunkachśrodowiskowych,awtym
wotnymi,będącymiwyrazemistniejącychuwarun-
iklimatycznych,unikaniebądŹmaksymalneogra-
kowańgenetycznych.
niczaniemożliwościwpływunaorganizmczłowie-
katychczynnikówśrodowiskowych,którychrola
niezostałajeszczejednoznacznieokreślona,wresz-
cie–umiejętnośćmaksymalnegoograniczeniakon-
Defektygenetycznejednegolubobojgarodziców
mogąsięsumowaćipotęgowaćniekorzystneuwa-
runkowaniazdrowotneuichdzieci.
taktuzczynnikami(fizycznymi,chemicznymi,bio-
Stądtakważnymwprofilaktycenastępstwtegoty-
logicznymi),którychszkodliwy(awtymimutacyj-
pudefektówjestporadnictwogenetyczneprzedmał-
ny)wpływnaorganizmczłowiekazostałjużpoznany
żeńskie,mającenaceluokreślenieprawdopodobień-
iudowodniony.
stwa(napodstawieodpowiednichbadańiprawdzie-
Możnawtymkontekściepowiedziećtakże,żewwy-
nikudoborunaturalnegoorganizmczłowiekanietyl-
kozostałwyposażonywlicznecechyumożliwiające
muprzeżycie,rozródibiologicznedoskonalenie,ale
iwzdolnośćprzystosowywaniasiędoróżnorodnych,
dziczenia)urodzeniadzieckaobarczonegojakąśwadą
lubchorobą,którajużuprzedniowystąpiławtych
rodzinach.Wraziestwierdzeniawtychbadaniach
dużegoryzykajejwystąpienianależyodradzaćza-
wieraniemałżeństwmiędzytakimiosobnikami,aby
ograniczyćczyzniwelowaćtoryzyko.Ryzykotakie
krócejlubdłużejoddziaływającychwarunkówbyto-
zwiększasięrównieżudziecizmałżeństwspokrew-
waniazdrowotnego.Zawartywmaterialechromo-
nionych,atakżewrazzwiekiemrodziców,zwłasz-
somowympotencjałgenetyczny(tzw.genotyp),in-
czamatki.
dywidualniezróżnicowanydlakażdegoorganizmu,
warunkujewznacznymstopniunietylkoosobniczy
procesrozwoju,aletakżepoziominteligencji(zmoż-
liwościądalszegojejdoskonalenia),wzrost,rozwój
Uwarunkowaniazdrowia
uzębienia,różnicemiędzyrasoweitp.
Jakiekolwiekzmianywzakresieliczbylubstruk-
Środowiskoweuwarunkowania
turychromosomów(noszącenazwęaberracjichro-
zdrowia
mosomowych),zachodzącepodwpływemśrodowi-
skowychczynnikówmutagennych,prowadządo
określonychwadrozwojowychorazdowystępowa-
niagenetycznieuwarunkowanych,przekazywanych
przezrodzicówdzieciomtzw.wrodzonychstanów
chorobowych.
Przedstawioneschematycznienarycinach1.1–1.4
ogólnezależnościorganizmuczłowiekaodotacza-
jącegogośrodowiskajednoznacznieunaoczniają
fakt,żeopróczuwarunkowańgenetycznychizdol-
nościadaptacyjnychpodstawowymiczynnikamiwa-
runkującymizdrowiesąkorzystne(anieszkodli-
Tegenetyczno-rodzinneuwarunkowaniaipojawia-
we)wpływytegożśrodowiska.
jącesięaberracjechromosomalnesprawiająteż,że
wwieluwypadkachrodzącesięnoweorganizmy,
mimożewmomencieurodzenianiewykazujązmian
chorobowych,mogąkryćwsobieiujawnićwtoku
wzrostuirozwojupewnąpredyspozycję,czylipo-
datnośćdowystąpieniaokreślonychchorób,np.:cu-
krzycy,otyłości,niektórychtypównowotworów,
określonychzaburzeńpsychicznychotypieschizo-
frenii,określonychdefektówodpornościitd.
Niezbędnądlażyciairozwojuenergięotrzymujeor-
ganizmprzezdowózispalaniewprocesachmetabo-
licznychprzedewszystkichwęglowodanówitłusz-
czów,gdyżbiałkasągłównymmateriałembudulco-
wym(patrztab.1.1).Abyworganizmieczłowieka
mogływsposóbprawidłowydokonywaćsięprocesy
wzrostuirozwoju,rozwijaćfizjologicznefunkcje
iczynnościnarządów,potrzebujeon–opróczmate-
riałówenergetycznychibudulcowych–odpowied-
Należyjeszczeuświadomićsobiefakt,żepowstałe
nichregulatorówwpostacihormonóworazniewy-
podwpływemtakichczyinnychczynnikówmuta-
twarzanychprzezorganizmbiopierwiastkówiwita-
cjemogąwpierwszympokoleniuniepowodować
min,spełniającychnajczęściejrolębiokatalizatorów
5
