Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Źródłacywilizacjilatynoamerykańskiej
21
1983;Piskozub1996;Kuper2005),pragniemywskazać,iżobecnienagrunciepolskimdość
powszechnieprzyjęłosięrozumieniepojęciaÐkulturajakohierarchiczniepodporządkowa-
negopojęciuÐcywilizacja.JeśliwięcposługujemysiępojęciemÐkulturaraczejswobodnie,
opisującnp.kulturypogranicza,kulturymniejszościetnicznych,kulturępolską,tojużpojęcie
Ðcywilizacjiprzypiszemydowiększejcałości(punktuodniesienia)jakąjest_choćbywna-
szymprzypadku_tzw.Zachód.
Źródłacywilizacjilatynoamerykańskiej
Mówienieodanejcywilizacjijestzawszepewnąkonwencją.Jesttakżewyrazempo-
trzebyklasyfikacjilubistnieniaszerszegopunktuodniesienia,niekonieczniebezwzględnie
prawdziwegodlawszystkichjednostek,grupczynarodów.HistoriaAmerykiŁacińskiejijej
obecneproblemypotwierdzajątakądiagnozę.ZauważatotakżeSamuelHuntington,który
wyróżniającwśródgłównychcywilizacjiwspółczesności(chińskiej,japońskiej,hinduistycz-
nej,islamskiej,prawosławnej,zachodniej,afrykańskiej)takżecywilizacjęlatynoamerykańską,
stwierdzawjejprzypadku:
SamiLatynosirozmaicieokreślająswojątożsamość.Jednimówią,żenależądoZachodu.Inni
twierdzą,żemająwłasną,jedynąwswoimrodzajukulturę[...].CywilizacjęAmerykiŁacińskiejmożna
uznaćalbozapodgrupęwramachcywilizacjizachodniej,alboteżzabytodrębny,ściślezwiązany
zZachodem,przyczymniejednomyślnycodotego,czynależydoZachodu,czyteżnie(Huntington
2000,s.51).
Gdziewięcnależyszukaćz
,ródełcywilizacjilatynoamerykańskiej?Przywszystkich
zastrzeżeniachinieuchronnejwtakimwypadkugroz
,bieuogólnieńmożnastwierdzić,żege-
nezyjejpowstaniaupatrywaćnależyweuropejskiejkolonizacjiijejkonsekwencjach.Odległe
wczasieÐspotkanie(zderzenie?)dwóchświatówzapoczątkowałokształtowaniesię
współczesnejcywilizacjilatynoamerykańskiejzwiązanejzchrystianizacjąkontynentu.Choć
dokonałasięonaprzedewszystkimpoprzezkatolicyzm(obecniemocnozregionalizowany
iÐzindygenizowany),totrudnojedyniewreligiiupatrywaćwspólnotywartości,doktórej
odwołująsiędziśmieszkańcyAmerykiŁacińskiej.
Jednocześniebowiem,jakzauważaTadeuszŁepkowski,ÐAmerykaŁacińskaXIX
iXXw.przeszłaprocesautokreacji,stałasięcywilizacją«dlasiebie»,wymknęłasięspodkon-
troliinauczycielskiegonadzoruEuropy(Łepkowski1979,t.3,s.594).Wnowychruchach
społecznychipolitycznychwyrażasięjejantykolonialny,aprzeztoantyeuropejskibunt,na
którymodXIXw.budujerównieżswojątożsamość.Koncepcjajednostkiijejudziałuwżyciu
społecznymjestróżnaodeuropejskiej.Jeżelizawartościeuropejskieuznajesięwolnośćoso-
bistą,demokrację,rządyprawa,ideologięprawczłowieka,towAmeryceŁacińskiejdużo
silniejobecnesą:wspólnotowość,patriarchat,machismo,caudillismo(sprawowaniewładzy
przezjednostkęniezależnąpraktycznieodnikogo)iwynikającaztegorolawojskaoraz
autorytaryzm.JakpodsumowałtosocjologBernardoArevalo:ÐDysponujemyhardwarem
demokracji,alesoftwaremamywciążautorytarny(ÐLaPrensaLibrez14grudnia1999).
Wreszciekoncepcjapaństw-narodów,zewzględunaprzetrwaniekonkwistyprzezniektóre
grupyIndian,jakrównieżwielowiekoweprocesymetysażu,atakżemigracjezAfrykiiAzji,
madużobardziejsynkretycznycharakter.Synkretyzmnieoznaczajednakwtymprzy-