Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIII
KRÓTKIEDZIEJEAMERYKIŁACIŃSKIEJ
JarosławSpyra
Amerykakolonialnaispotkanieodmiennych
cywilizacji
Amerykaniepojawiłasięwdziejachświatadopierowówczas,gdydopłynąłdoniejna
czeleniewielkiejflotygenueńczykwsłużbiekrólestwaKastylii,KrzysztofKolumb.Konty-
nent,chociażodizolowanyodwielkichośrodkówcywilizacyjnychigospodarczychiprawdo-
podobniezasiedlonyjakoostatniprzezrasęludzką,potrafiłstaćsięznakomitąpodstawądo
powstaniaoryginalnychibogatychcywilizacjiorazskomplikowanychiskutecznychorgani-
zacjipaństwowych.Niechcemyzagłębiaćsięwdziejeposzczególnychcywilizacjiiichwkład
wrozwójkontynentu.Natomiastnależystwierdzić,żeEuropejczycy,którzydocieralido
różnychczęściAmerykinaprzestrzeniwieków,spotykalisięzuporządkowanymiiwpełni
sprawnymiorganizacjamipaństwowymi,obejmującymiswojąwładząznaczneobszarykon-
tynentu,którywtymzakresieniebyłjednolity.AmerykaPółnocna,gęstozalesiona,różna
podwzględemklimatycznymiprzyrodniczymodpołudniowejczęścikontynentu,niewytwo-
rzyłaznaczącejcywilizacji.PodobniemożemypowiedziećomieszkańcachwyspMorza
Karaibskiego,doktórychdotarliżeglarzeKolumba.NiewięcejszczęściamieliPortugalczycy,
którzywBrazyliinienapotkaliżadnejznaczącejcywilizacjianinieznalez
,lizłotaidrogich
kamieni.Ichzawódbyłtakogromny,żenaponadtrzydzieścilatzapomnielioswojejposia-
dłości.NatomiastHiszpaniejakojedynimusielizmagaćsięzdwomakontynentalnymimo-
carstwami,państwamiInkówiAzteków.
AmerykazpunktuwidzeniamentalnościówczesnejEuropyzostałaodkrytaimusiała
zostaćwłączonadojejstrefywpływów.Hiszpanienatrafilinacywilizacjeistrukturypaństwo-
we,którychnierozumieli,alezktóryminiezamierzalipaktować.Zresztąwiedząc,ktowcho-
dziłwskładoddziałówHernanaCortezaiFranciscaPizzara,trudnooczekiwaćgotowoścido
intelektualnegowysiłkuzrozumieniaodmienności.NapędemHiszpanówbyłachciwośćichęć
osiągnięciawyższejpozycjispołecznej.
Hiszpaniemielijednakpewnedoświadczeniawobcowaniuzcywilizacjamiodmien-
nymiinierazbardziejrozwiniętymi.WśredniowieczunaPółwyspieIberyjskimchrześcijanie
bylisąsiadamimuzułmanówichociażwyznawcyobureligiipozostawaliwstanieniemal
permanentnejwojny,tozdarzałysięokresypokoju,wktórymobiespołecznościnawiązywały
kontaktyibudowałyzwiązkiekonomiczneikulturalne.Zdarzałysięrównieżmałżeństwa
mieszane.Wokresierekonkwistydużeterytoriazamieszkałeprzezludnośćmuzułmańską
dostawałysiępodpanowaniechrześcijańskichkrólów.Pragmatykasprawowaniawładzywy-
magałautrzymaniapewnejtolerancjiorazposzanowaniamiejscowychobyczajów.Wynikała
