Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zdrowiepubliczneizdrowieglobalne
dzywartościowaniemzdrowiaapodejmowa-
niemprzezmłodzieżzachowańryzykownych
dlazdrowiaokazałsięsłabyizróżnicowany
(JuczyńskiiOgińska-Bulik,2006).
1.3.2.Zdrowiejakozasóbdla
jednostkiispołeczeństwa,
prawodozdrowia
Wwieludokumentachmiędzynarodowych,opub-
likowanychwostatnichdekadachiadresowanych
dorządówwszystkichpaństw,podkreślasię,że:
Zdrowiejestzasobem(środkiem)dlakażdego
człowieka,zktóregomożeonkorzystaćwco-
dziennymżyciu,alezdrowieniejestcelem,do
któregoczłowiekzmierza(KartaOttawska,
1986).Rozwijanieiwykorzystywanieswojego
potencjałuzdrowotnegoumożliwiaczłowieko-
wiżyciesatysfakcjonujące(twórcze,spełnio-
ne)podwzględemspołecznymiekonomicz-
nym(WHO,1985).Obserwacjezcodziennego
życiapotwierdzajątezałożenia.Ludziezdrowi
mogąlepiejiłatwiejwykorzystywaćswójpo-
tencjał,zaspokajaćswojepotrzeby,osiągać
swojeceleiaspiracjeżyciowe,majątakże
większąszansęnadobrąjakośćżycia.
Zdrowiejestzasobemdlaspołeczeństwa
dobrezdrowiejestjednymzgłównychbogactw
naturalnychkraju,determinującychrozwój
społeczny,ekonomicznyiosobistyludzi(Karta
Ottawska,1986).Tylkozdrowespołeczeństwo
jestzdolnedotworzeniadóbrmaterialnych
ikulturalnych,rozwojuimożeosiągnąćdobro-
byt.Obciążeniechorobami,przedwczesna
umieralność,niepełnosprawnośćmająwy-
mierneskutkispołeczneiekonomiczne(takie
jakutratawyprodukowanychdóbr,zwiększo-
nenakładynaleczenie,zapewnienieopieki
ibytuosobom,któreniemogąsamodzielnie
funkcjonować).Zdaniemekonomistówzdro-
wietokapitał,wktórymożnainwestować,aby
czerpaćokreślonekorzyściekonomiczne(lep-
szezdrowietowiększaproduktywność,awięc
wyższezarobki)ikonsumpcyjne(zdrowiepo-
zwalanazaspokajanieinnychpotrzebludzi)
(ŻakowieckiiChyckowska,2015).
Zdrowiejestpodstawowymprawemkażdego
człowieka.W1998r.wŚwiatowejDeklaracji
Zdrowia11potwierdzonoUpoparciedlazasady
przyjętejwKonstytucjiWHO,żeposiadanie
możliwegodouzyskaniastanuzdrowiajest
jednymzpodstawowychprawkażdejistoty
ludzkiej”.Założenietobyłojednymztrzech
elementówpodstawyetycznejstrategiiZdro-
wie21(2001).WKonwencjioPrawachDziecka12
uznanoUprawodzieckadojaknajwyższego
poziomuzdrowia”(art.24,pkt1).
Jednymzcelówedukacjizdrowotnejpowinnobyć:
stwarzanieludziomokazji,abyzastanowilisięnad
tym,jakąwartośćmadlanichzdrowieijakiemiej-
scezajmujeonowichsystemiewartości,
uświadamianiepolitykomidecydentomnaróżnym
poziomie,żezdrowiejestzasobemdlaspołeczeń-
stwa,społeczności,grupyorazżewszystkieichdecy-
zjemogąuszczuplaćlubpomnażaćtenzasób.
1.4.Zdrowiepubliczne
izdrowieglobalne
JoannaMazur
Rozróżnieniedwóchpojęć:Uzdrowiejednostki”
iUzdrowiezbiorowości”,madługątradycjęiwią-
żesięzewolucjązdrowiapublicznegojakodyscyp-
linynaukowejodrębnejodmedycynyklinicznej
inaprawczej.Niemawątpliwości,żezdrowiespo-
łeczeństwazależyodwieluczynnikówsystemo-
wych,anietylkoodUsumy”stanówzdrowiapo-
szczególnychosób.Istniejewyraźnyzwiązek
międzypoziomemrozwojugospodarczegoispo-
łecznegoazdrowiemspołeczeństwa.Globalną
miarąróżniczdrowotnychmiędzykrajamijest
przeciętnetrwanieżyciamieszkańca(lifeexpec-
tancy).Wedługnajnowszych,ogólniedostępnych
statystyk,w2015r.wskaźniktenwahałsięod49,8
(Czad)do89,5roku(Monako);Polskazewskaźni-
kiem77,4rokuzajmowała71.miejscewrankingu
224krajów(United,2015b).
11Deklaracjęprzyjętona51.ŚwiatowymZgromadze-
niuZdrowiawmaju1998r.Stanowiłaonapodstawędo
opracowaniaw1999r.nowejstrategiidziałańnarzeczzdro-
wiawEuropejskimRegionieWHOUZdrowiedlaWszystkich
wXXIwieku”(Zdrowie21,2001).
12KonwencjatabyłaprzyjętaprzezZgromadzenieOgól-
neNarodówZjednoczonych20listopada1988r.Polskaraty-
fikowaław1991r.
29