Edukacja zdrowotna

Barbara Woynarowska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19218-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

517

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Woynarowska, Barbara. Edukacja zdrowotna. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017, 517 s. ISBN 978-83-01-19218-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Woynarowska, B.

T1 Edukacja zdrowotna

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2017

SN 978-83-01-19218-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 173222, author = "Woynarowska, Barbara", editor = "", title = "Edukacja zdrowotna", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2017", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19218-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Woynarowska, Barbara

ED -

TI - Edukacja zdrowotna

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2017

SN - 978-83-01-19218-1

ER -

Netografia (standard APA):

Woynarowska, Barbara. Edukacja zdrowotna [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017 [dostęp: 28 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/edukacja-zdrowotna-barbara-woynarowska-173222.

pedagogika, żywienie, edukacja zdrowotna, aktywność fizyczna, aktywność fizyczna dzieci

Po 10 latach od ukazania się podręcznika „Edukacja zdrowotna” Barbary Woynarowskiej, oddajemy w Państwa ręce nową publikację – tym razem przygotowaną przez zespół specjalistów pracujących pod kierunkiem Autorki pierwszego wydania...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19218-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

517

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa12
CZĘŚĆ I.14
PODSTAWY TEORETYCZNE I METODYCZNE EDUKACJI ZDROWOTNEJ14
Rozdział 1. Zdrowie – podstawowe pojęcie w edukacji zdrowotnej16
1.1. Definiowanie zdrowia i choroby – Barbara Woynarowska17
1.1.1. Profesjonalne i potoczne definiowanie zdrowia17
1.1.2. Zdrowie jako kategoria pozytywna20
1.1.3. Definiowanie choroby21
1.2. Modele zdrowia – Barbara Woynarowska22
1.2.1. Biomedyczny model zdrowia22
1.2.2. Holistyczne podejście do zdrowia23
1.2.3. Model salutogenezy26
1.3. Zdrowie jako wartość i zasób dla jednostki oraz zasób dla społeczeństwa – Barbara Woynarowska28
1.3.1. Zdrowie jako wartość28
1.4. Zdrowie publiczne i zdrowie globalne – Joanna Mazur30
1.3.2. Zdrowie jako zasób dla jednostki i społeczeństwa, prawo do zdrowia30
1.4.1. Zdrowie publiczne a medycyna kliniczna31
1.4.2. Zakres działań zdrowia publicznego31
1.4.3. Zdrowie globalne33
1.5. Mierniki zdrowia – Joanna Mazur34
1.5.1. Źródła danych i typy mierników zdrowia35
1.5.2. Obszary tematyczne w systemach mierników zdrowia36
1.6. Jakość życia związana ze zdrowiem i metody jej pomiaru – Joanna Mazur38
1.6.1. Podstawowe definicje, modele i metody pomiaru jakości życia związanej ze zdrowiem38
1.6.2. Specyfika badania jakości życia związana ze zdrowiem u dzieci i młodzieży40
Rozdział 2. Czynniki warunkujące zdrowie44
2.1. Modele czynników warunkujących zdrowie – Barbara Woynarowska44
2.1.1. Koncepcja pól zdrowia44
2.1.2. Mandala zdrowia46
2.1.3. Tęcza polityki – społeczny model czynników warunkujących zdrowie46
2.2. Psychologiczne zasoby sprzyjające zdrowiu – Nina Ogińska-Bulik47
2.2.1. Poczucie własnej wartości48
2.2.2. Poczucie własnej skuteczności49
2.2.3. Optymizm52
2.2.4. Poczucie koherencji54
2.2.5. Umiejscowienie kontroli zdrowia55
2.2.6. Prężność psychiczna57
2.3. Styl życia i zachowania zdrowotne – Barbara Woynarowska58
2.3.1. Prozdrowotne style życia59
2.3.2. Zachowania związane ze zdrowiem60
2.3.3. Charakterystyka wybranych zachowań prozdrowotnych i zachowań ryzykownych u ludzi dorosłych61
2.4. Wsparcie społeczne a zdrowie – Agnieszka Małkowska-Szkutnik70
2.4.1. Definicje, rodzaje, źródła i wybrane techniki pomiaru wsparcia społecznego70
2.4.2. Kapitał społeczny a zdrowie71
2.5. Czynniki społeczno-ekologiczne warunkujące zdrowie i dobre przystosowanie – Krzysztof Ostaszewski72
2.5.1. Koncepcja resilience – podejście społeczno-ekologiczne73
2.5.2. Czynniki i mechanizmy powiązane z resilience76
2.6. Czynniki społeczno-ekonomiczne warunkujące zdrowie, nierówności społeczne i nierówności w zdrowiu – Joanna Mazur79
2.7. Opieka zdrowotna – Barbara Woynarowska83
Rozdział 3. Dbałość ludzi o zdrowie – Barbara Woynarowska86
3.1. Niektóre uwarunkowania dbałości o zdrowie87
3.1.1. Odpowiedzialność za zdrowie87
3.2. Bierność wobec zdrowia i opór zdrowotny89
3.1.2. Świadomość zdrowotna a dbałość o zdrowie89
3.3. Healthism – nadmierna koncentracja na zdrowiu90
Rozdział 4. Terminologia, cele i koncepcje współczesnej edukacji zdrowotnej –Barbara Woynarowska94
4.1. Nazwy i definicje edukacji zdrowotnej94
4.1.1. Nazwy i ich ewolucja94
4.1.2. Definicje edukacji zdrowotnej96
4.2. Cele i oczekiwane efekty edukacji zdrowotnej97
4.3. Modele i koncepcje edukacji zdrowotnej98
4.3.1. Wybrane modele edukacji zdrowotnej98
4.3.2. Edukacja zdrowotna ukierunkowana na rozwijanie umiejętności życiowych101
4.3.3. Edukacja zdrowotna ukierunkowana na zwiększanie alfabetyzmu zdrowotnego101
4.3.4. Edukacja zdrowotna w perspektywie salutogenetycznej104
4.3.5. Demokratyczna/środowiskowa edukacja zdrowotna104
Rozdział 5. Edukacja zdrowotna w terapii, profilaktyce chorób i innych problemów zdrowotnych oraz w promocji zdrowia108
5.1. Edukacja zdrowotna w terapii chorób – Mirosława Cylkowska-Nowak109
5.1.1. Edukacja terapeutyczna, edukacja pacjenta109
5.2. Edukacja zdrowotna w profilaktyce chorób i zachowań ryzykownych dla zdrowia–Krzysztof Ostaszewski113
5.1.2. Praca edukacyjna z rodziną lub opiekunami pozarodzinnymi osoby chorej113
5.2.1. Miejsce profilaktyki w działaniach na rzecz zdrowia114
5.2.2. Typologie poziomów profilaktyki i ich miejsce w edukacji zdrowotnej117
5.3. Edukacja zdrowotna jako kluczowy komponent promocji zdrowia – Barbara Woynarowska120
5.3.1. Geneza i definicje promocji zdrowia121
5.3.2. Strategia i podejścia w promocji zdrowia123
5.3.3. Modele promocji zdrowia125
Rozdział 6. Teorie i modele wykorzystywane w edukacji zdrowotnej – Barbara Woynarowska130
6.1. Teorie/modele zmiany zachowań131
6.2. Modele planowania programów promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej137
Rozdział 7. Etyczne aspekty edukacji zdrowotnej – Barbara Woynarowska140
Rozdział 8. Rola i kompetencje osób prowadzących edukację zdrowotną – Barbara Woynarowska, Magdalena Woynarowska-Sołdan146
Rozdział 9. Metodyka edukacji zdrowotnej156
9.1.1. Etapy planowania programu edukacji zdrowotnej156
9.1.2. Ewaluacja programu edukacji zdrowotnej161
9.1.3. Planowanie poszczególnych zajęć164
9.1.4. Ocena jakości programu edukacji zdrowotnej165
9.2. Planowanie i przebieg procesu uczenia się pacjentów – Mirosława Cylkowska-Nowak167
9.3. Komunikowanie w procesie edukacji zdrowotnej – Mirosława Cylkowska-Nowak172
9.3.1. Komunikat i jego zawartość informacyjna172
9.3.2. Argumentacja na rzecz zdrowia i dyskutowanie kwestii trudnych175
9.3.3. Perswazja w konstruowaniu przekonań zdrowotnych177
9.3.4. Subkody komunikacji pozawerbalnej179
9.3.5. Skuteczność komunikacji a aspekty etyczne179
9.4. Metody kształcenia w edukacji zdrowotnej – Magdalena Woynarowska-Sołdan180
9.4.1. Metoda kształcenia: ustalenia definicyjne180
9.4.2. Rodzaje metod kształcenia i kryteria ich doboru180
9.4.3. Aktywizujące metody i techniki kształcenia182
9.4.4. Charakterystyka wybranych metod i technik aktywizujących184
9.4.5. Metody podające w edukacji zdrowotnej192
9.5. Organizacja, warunki fizyczne i klimat psychospołeczny zajęć edukacji zdrowotnej – Magdalena Woynarowska-Sołdan194
9.5.1. Zajęcia w grupie194
9.5.2. Edukacja pojedynczych osób197
Rozdział 10. Technologie informacyjne w edukacji zdrowotnej – Mirosława Cylkowska-Nowak, Ewelina Wierzejska200
10.1. Technologia informacyjna – zasoby i możliwości potencjalnie przydatne w edukacji zdrowotnej201
10.2. Edukacja zdrowotna, technologie informacyjne i nowe media a zmiana pokoleniowa202
10.3. Zastosowanie technologii informacyjnych w sferze opieki zdrowotnej203
10.4. Internet jako przestrzeń zastosowań edukacyjnych na rzecz zdrowia205
10.5. Przykłady praktyk edukacji zdrowotnej z zastosowaniem technologii informacyjnej206
10.6. Wyzwania i kontrowersje dotyczące użytkowania technologii informacyjnych209
Rozdział 11. Edukacja zdrowotna w różnych siedliskach212
11.1. Edukacja zdrowotna w rodzinie – Izabela Tabak212
11.1.1. Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży w rodzinie213
11.1.2. Edukacja zdrowotna dorosłych członków rodziny216
11.2. Edukacja zdrowotna w przedszkolu – Barbara Woynarowska217
11.2.1. Przedszkole jako siedlisko do realizacji edukacji zdrowotnej218
11.2.2. Właściwości rozwojowe dzieci w wieku przedszkolnym a edukacja zdrowotna218
11.2.3. Edukacja zdrowotna w podstawie programowej wychowania przedszkolnego219
11.3. Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w szkole – Barbara Woynarowska220
11.3.1. Edukacja zdrowotna w podstawie programowej kształcenia ogólnego222
11.3.2. Czynniki wspierające i bariery w realizacji edukacji zdrowotnej w szkole224
11.3.3. Szkoła promująca zdrowie225
11.4. Edukacja w szpitalu i przychodni – Rafał Staszewski, Mirosława Cylkowska-Nowak228
11.4.1. Edukacja w procesie hospitalizacji230
11.4.2. Szpitalna edukacja organizacyjna230
11.4.3. Edukacja terapeutyczna w szpitalu235
11.4.4. Edukacja na rzecz zaangażowania pacjenta239
11.4.5. Edukacja zdrowotna w szpitalu242
11.4.6. Edukacja zdrowotna i terapeutyczna w praktyce podstawowej opieki zdrowotnej243
CZĘŚĆ II.246
WYBRANE OBSZARY TEMATYCZNE W EDUKACJI ZDROWOTNEJ DZIECI I MŁODZIEŻY246
Wprowadzenie248
Rozdział 1. Okres dzieciństwa i dorastania w kontekście potrzeb i realizacji edukacji zdrowotnej – Barbara Woynarowska, Agnieszka Małkowska-Szkutnik252
1.1. Koncepcja zdrowia dzieci i młodzieży253
1.2. Wybrane czynniki wpływające na zdrowie dzieci i młodzieży254
1.3. Prawidłowości rozwoju dzieci i młodzieży a realizacja edukacji zdrowotnej257
Rozdział 2. Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi – Mirosława Cylkowska-Nowak, Barbara Woynarowska, Magdalena Woynarowska-Sołdan262
2.1. Definicja i częstość występowania chorób przewlekłych u dzieci i młodzieży w Polsce263
2.2. Fazowy charakter choroby przewlekłej265
2.2.1. Faza przeddiagnostyczna265
2.2.2. Faza wczesnego przystosowania się do choroby266
2.2.3. Naprzemienne fazy różnie nasilonego chorowania267
2.2.4. Faza przedterminalna270
2.3. Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi w rodzinie271
2.2.5. Faza radzenia sobie ze stratą271
2.3.1. Zmiany w życiu rodziny dziecka z chorobą przewlekłą271
2.3.2. Potrzeby i cele edukacji zdrowotnej dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi w rodzinie274
2.4. Edukacja dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi w szkole i miejsce w niej edukacji zdrowotnej275
2.4.1. Funkcjonowanie uczniów z chorobami przewlekłymi w szkole276
2.4.2. Specjalne potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży z chorobami przewlekłymi276
2.4.3. Edukacja zdrowotna uczniów z chorobami przewlekłymi w szkole277
Rozdział 3. Edukacja zdrowotna dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną – Dorota Danielewicz280
3.1. Stopnie niepełnosprawności intelektualnej oraz współistniejące problemy społeczne i zdrowotne281
3.2. Specyfika edukacji zdrowotnej dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną283
3.2.1. Rola i zadania rodziców284
3.2.2. Zadania szkoły285
3.3. Edukacja seksualna dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną287
3.4. Program promocji zdrowia psychicznego291
Rozdział 4. Edukacja do dbałości o ciało – Barbara Woynarowska294
4.1. Postrzeganie ciała we współczesnym świecie294
4.2. Uczenie się dbałości o ciało w dzieciństwie i okresie dorastania295
4.2.1. Regularne mycie rąk296
4.2.2. Dbałość o zęby296
4.2.3. Samokontrola masy ciała301
4.2.4. Samobadanie piersi i jąder304
4.2.5. Ochrona przed nadmiernym nasłonecznieniem306
4.2.6. Korzyści i zagrożenia związane z upiększaniem ciała310
Rozdział 5. Edukacja do zdrowia psychicznego312
5.1. Rozwijanie wybranych psychologicznych zasobów dla zdrowia – Izabela Tabak312
5.1.1. Poczucie własnej wartości313
5.1.2. Poczucie własnej skuteczności317
5.1.3. Optymizm324
5.2. Edukacja pozytywna – uczenie się dobrostanu – Izabela Tabak329
5.2.1. Koncepcja psychologii pozytywnej i dobrostanu329
5.2.2. Uczenie się dobrostanu330
5.3. Rozwijanie umiejętności życiowych – Magdalena Woynarowska-Sołdan336
5.3.1. Powody zainteresowania umiejętnościami życiowymi336
5.3.2. Definicja i rodzaje umiejętności życiowych336
5.3.3. Edukacja zdrowotna ukierunkowana na rozwijanie umiejętności życiowych dzieci i młodzieży339
5.4. Poszukiwanie, przyjmowanie i dawanie wsparcia – Agnieszka Małkowska-Szkutnik347
5.4.1. Wybrane czynniki kształtujące relacje społeczne347
5.4.2. Rodzaje wsparcia społecznego dla dzieci i młodzieży349
5.4.3. Proces poszukiwania i przyjmowania wsparcia społecznego i jego uwarunkowania350
5.4.4. Uwarunkowania związane z dawaniem wsparcia społecznego352
5.4.5. Rozwijanie umiejętności poszukiwania, przyjmowania i dawania wsparcia353
Rozdział 6. Edukacja żywieniowa360
6.1. Zasady prawidłowego żywienia – Halina Weker360
6.1.1. Organizacja posiłków361
6.1.2. Dobór produktów w całodziennej diecie361
6.1.3. Zapotrzebowanie na energię i składniki odżywcze363
6.1.4. Inne czynniki wpływające na sposób żywienia dzieci i młodzieży365
6.2. Rozwijanie preferencji smakowych – Halina Weker366
6.3. Czynniki warunkujące wybory żywieniowe – Barbara Woynarowska366
6.4. Edukacja żywieniowa – definicje, cele, fazy, adresaci – Barbara Woynarowska367
6.5. Specyfika edukacji żywieniowej dzieci i młodzieży – Barbara Woynarowska370
6.5.1. Okres poniemowlęcy371
6.5.2. Okres przedszkolny371
6.5.3. Młodszy wiek szkolny372
6.5.4. Okres adolescencji373
6.6. Edukacja żywieniowa dzieci i młodzieży w rodzinie, przedszkolu i szkole – Barbara Woynarowska377
6.6.1. Rodzina377
6.6.2. Przedszkole378
6.6.3. Szkoła379
Rozdział 7. Edukacja do zwiększenia aktywności fizycznej – Hanna Nałęcz382
7.1. Podstawowe pojęcia, metody pomiaru i rekomendacje dotyczące aktywności fizycznej dla zdrowia382
7.1.1. Cechy aktywności fizycznej383
7.1.2. Pomiar aktywności fizycznej383
7.1.3. Rekomendacje dotyczące aktywności fizycznej dla zdrowia385
7.2. Aktywność fizyczna w dzieciństwie i okresie dorastania386
7.2.1. Zmiany poziomu aktywności fizycznej w dzieciństwie i w okresie dorastania387
7.2.2. Czynniki wpływające na poziom aktywności fizycznej dzieci i młodzieży387
7.3. Edukacja do zwiększenia aktywności fizycznej w różnych okresach dzieciństwa i dorastania388
7.3.1. Okres niemowlęcy i poniemowlęcy388
7.3.2. Młodszy wiek szkolny390
7.3.2. Okres przedszkolny390
7.3.4. Okres dorastania392
Rozdział 8. Edukacja do bezpieczeństwa – Marta Malinowska-Cieślik, Barbara Woynarowska396
8.1. Podstawowe pojęcia396
8.2. Częstość występowania urazów w populacji dzieci i młodzieży w Polsce398
8.3. Przyczyny wypadków urazowych u dzieci i młodzieży399
8.4. Strategie w prewencji urazów i promocji bezpieczeństwa400
8.5. Edukacja do bezpieczeństwa w różnych okresach wieku rozwojowego401
8.5.1. Wczesne dzieciństwo – edukacja rodziców i opiekunów dzieci402
8.5.2. Wiek przedszkolny402
8.5.3. Młodszy wiek szkolny404
8.5.4. Okres dojrzewania płciowego i dorastania405
Rozdział 9. Edukacja do zdrowia seksualnego – Alicja Długołęcka414
9.1. Koncepcja zdrowia seksualnego w fazach życia człowieka415
9.2. Edukacja seksualna dzieci przed okresem dojrzewania416
9.2.1. Okres przedszkolny416
9.2.2. Okres wczesnoszkolny419
9.3. Edukacja seksualna nastolatków422
9.3.1. Młodzież w wieku 12–15 lat422
9.3.2. Młodzież w wieku 16–18 lat429
9.4. Edukacja seksualna młodych dorosłych430
9.5. Przygotowanie rodziców i nauczycieli do prowadzenia edukacji seksualnej434
Rozdział 10. Edukacja w zapobieganiu zachowaniom ryzykownym – Krzysztof Ostaszewski438
10.1. Struktura zachowań problemowych i ryzykownych dzieci i młodzieży439
10.1.1. Zachowania problemowe439
10.1.2. Zachowania ryzykowne439
10.1.3. Rozpowszechnienie zachowań ryzykownych440
10.2. Obiecujące strategie edukacyjne w profilaktyce zachowań ryzykownych441
10.2.1 Strategia informacyjna: jak dbać o jej sensowność?441
10.2.2. Edukacja normatywna444
10.2.3. Edukacja rówieśnicza445
10.2.4. Psychoedukacja446
10.2.5. Edukacja w grupach ryzyka448
10.3. Edukacja rodziców nauczycieli i opiekunów młodzieży453
10.4. Kontrowersyjne nurty w zapobieganiu zachowaniom ryzykownym454
Rozdział 11. Edukacja do bycia aktywnym pacjentem – Magdalena Woynarowska-Sołdan, Barbara Woynarowska458
11.1. Znaczenie aktywności pacjenta458
11.2. Rozumienie pojęcia „aktywny pacjent”459
11.3. Uczenie się roli aktywnego pacjenta przez dzieci i młodzież460
11.4. Bariery w pełnieniu roli aktywnego pacjenta przez młodzież463
Biblografia466
Indeks nazwisk498
Indeks rzeczowy508
O Autorach512

Czynnikiwarunkującezdrowie

Rycina2.2.SpołecznymodelczynnikówwarunkującychzdrowieDTęczapolityki”zdrowiaG.Dahlgrena

iM.Whitehead(1991)

Źródło:DahlgreniWhitehead(1991).

Ważnymcelemedukacjizdrowotnejpowinnobyć

umożliwienieludziom–jednostkomispołeczno-

ściom–identyﬁkacjiczynnikówwpływającychpozy-

tywnieinegatywnienaichzdrowie,np.możnazapro-

ponowaćnarysowaniewłasnegoUkołapólzdrowia”,

Utęczyczynnikówzdrowia”alboinnego,własnegoich

modelu.

2.2.Psychologicznezasoby

sprzyjającezdrowiu

NinaOgińska-Bulik

Zasobyistotnedlazdrowiaczłowieka,najczęściej

określanejakopotencjałyzdrowia,sąwpsycho-

logiiróżnierozumiane.WedługIrenyHeszen

iHelenySęk(2007)zasobyobejmująbiologiczne,

psychologiczne,interpersonalnewłaściwości

jednostkiorazposiadanesieciwsparcia.Po-

dobnietraktujejeBogusławBorys(2010)–zasoby,

jegozdaniem,towłaściwościczłowieka,jegoor-

ganizmubiologicznego,psychiki,sferyduchowej,

atakżespołecznej,którymidysponujeonlubmo-

żedysponowaćwceluochronyiumacniania

zdrowia.Najbardziejrozbudowanągrupązaso-

bówsącechypsychicznejednostki,stanowiącejej

zasobyodpornościowe.

Pojęciezasobówosobistychjesttakżerozpa-

trywanewkontekścieradzeniasobiezestresem

izchorobą.ZdaniemRichardaLazarusaiSusan

Folkman(1984)zasobyosobistetowszystkoto,

cowpływanaradzeniesobiezestresem.Stevan

Hobfoll(1989)określajepodobnie:jakowłaściwo-

ściosobypomagającejejwefektywnymfunkcjo-

nowaniuiradzeniusobiezestresem.RudolfMoos

iJeanneSchaefer(1993)uważają,żezasobyosobi-

stetozłożonyukładczynnikówosobowościo-

wych,dyspozycyjnychipoznawczych,któresta-

nowiączęśćpsychologicznegokonteksturadzenia

sobie.Zasobyosobistestanowiąistotnypotencjał

człowiekawosiąganiuswoichcelów(Łaguna,

46[[[

Brak wyników

Edukacja zdrowotna

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra