Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zdrowiepodstawowepojęciewedukacjizdrowotnej
Milionyludzinaświeciechorująiumierają
zprzyczyn,którymmożnabyłobyzapobiec.
Możnapodaćprzykładykrajów(Chiny,Kuba)lub
regionów(stanKeralawIndiach),wktórychdzięki
politycewładziodpowiednimdziałaniomwe-
wnętrznymudałosięzainwestowaćwzdrowie
społeczeństwamimoniewielkichzasobówmate-
rialnych.Poprawastanuzdrowianajbiedniejszych
mieszkańcówZiemiwymagajednakwspólnych
działańiwsparciaorganizacjimiędzynarodo-
wych.Pozawzględamihumanitarnymidbanie
ozdrowiewskaliglobalnejprzekładasięteżna
bezpieczeństwozdrowotnekrajówwysokorozwi-
niętychistajesięobowiązkiemmoralnymwdo-
bieglobalizacji,stwarzającejwielenowychzagro-
żeń(Kruk,2012).Niektóreproblemydotykające
główniekrajesłaborozwiniętemająwiększe
szansenarozwiązanieprzyglobalnejwspółpracy
(np.wynalezienieszczepionkiprzeciwHIV).
Zrozumieniefunkcjonowaniazdrowiapub-
licznegowewspółczesnymświeciewymagapo-
dejściainterdyscyplinarnegozuwzględnieniem
takichobszarówjak:globalneobciążeniechoroba-
mi,determinantyzdrowia,czynnikiśrodowisko-
we,genetykaibiologiamolekularna,działanie
systemówzdrowotnych,zarządzanieopiekązdro-
wotną,czynnikikulturowe,prawaczłowiekaiza-
sadysprawiedliwościspołecznej,metodykomu-
nikacjiizasadybudowaniapartnerstwa.
1.4.1.Zdrowiepubliczne
amedycynakliniczna
Wwielukrajowychpodręcznikachzdrowiapub-
licznegojestcytowanazwięzłajegodefinicjasta-
nowiącaskrótklasycznejdefinicjiCharlesa
Winslowa(1920),nadalwykorzystywanejwwielu
raportachmiędzynarodowychidokumentach
strategicznych.Zgodniezdefinicjązdrowiepu-
blicznetonaukaisztukazapobieganiachoro-
bom,przedłużaniażyciaipromowaniazdrowia
przezzorganizowanywysiłekspołeczeństwa.
KoncepcjanowegoUunaukowionego”zdrowiapu-
blicznegozostałaujętawdefinicjiJuliaFrenka
(1993)13.Uznałon,żenowezdrowiepubliczneto
naukaikompleksowepostępowaniezmierzają-
cedozachowaniaiumocnieniazdrowiawwy-
13Definicjatazostałazamieszczonam.in.wpublikacji
LeszkaWdowiakaiIrenyWoźnicy(2014,s.33).
30[[[
miarzemakrospołecznym,lokalnymiśrodowi-
skowym,polegającenanaukowymrozpoznaniu
stanuzdrowiaipotrzebzbiorowościorazinicjo-
waniuiorganizowaniuskoordynowanychwy-
siłkówinstytucjirządowych,samorządowych
ipozarządowychwceluosiąganiapożądanych
standardówzdrowia.
Medycynaklinicznainaprawczamanawzglę-
dziezdrowiejednostek,aistotąświadczonych
usług(indywidualnych)jestopiekamedyczna.
Zdrowiepublicznedotyczyzdrowiagrupyludzi
lubcałejpopulacjiiobejmujeszerokiespektrum
działańzbiorowych,ukierunkowanychnazmiany
stylużycialudzi,środowiskalubprzepisówpraw-
nych.Nadrzędnymcelemzdrowiapublicznego
jestzapobieganiechorobomipromocjazdrowia,
podczasgdytradycyjnamedycynakoncentruje
sięnadiagnozieileczeniu.Ważnymczynnikiem
różnicującymjestświadomość,dokogokierowa-
nedziałania.Dozadańzdrowiapublicznego
należynp.stworzeniesystemupowszechnych
szczepieńochronnychprzeciwkokonkretnej
chorobie(odbiorcąjestcałespołeczeństwo),pod-
czasgdyszczepieniarealizowanewramach
podstawowejopiekizdrowotnej(jakousługaindy-
widualna).
WPolscepunktemdyskusyjnympozostawały
zawszeźródłafinansowaniadziałańzdrowiapu-
blicznego(Miller,WysockiiCianciara,2003).
Okresowoforsowanabyłakoncepcja,abywłączyć
jedoświadczeńgwarantowanychprzezNarodowy
FunduszZdrowia(NFZ).Od3grudnia2015r.obo-
wiązujeustawaozdrowiupublicznym,któraza-
kładafinansowaniezdrowiapublicznegozbudże-
tupaństwa,apodstawąjejrealizacjijestNarodowy
ProgramZdrowia(NPZ)(Ustawa,2015).Nowe
przepisymająznaczącowzmocnićmechanizmy
diagnozowaniaproblemówzdrowiapublicznego
iumożliwićracjonalneplanowaniedziałańprzez
podmiotyodpowiedzialnezaprowadzeniepolity-
kizdrowotnejjednostkisamorząduterytorialne-
go,NFZ,służbymedycynypracy,Państwową
InspekcjęSanitarną,kuratorówoświaty,szkoły
iuczelniewyższe.
1.4.2.Zakresdziałańzdrowia
publicznego
Zakresdziałańzdrowiapublicznegostalesiępo-
szerza.Początkowoograniczałsięondozapobie-