Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Zaburzeniarozwojupsychoruchowego
Czynnikiwpływającenarozwójdziecka
Czynnikigenetycznewarunkująpodstawowyrozwójstrukturyifunkcjiukładuner-
wowegoorazpozostałychtkanekinarządów.Nadalszemodyfikowaniepołączeń
międzyneuronalnychwpływająjednakdodatkowoczynnikiepigenetyczne.Należy
równieżpamiętać,żestalezachodzireorganizacjapołączeńsynaptycznychzależna
odaktywności.
Listagłównychczynnikówwpływającychnarozwójdziecka:
1
Środowiskowewnątrzmaciczne(np.alkohol,promieniowanie,chorobymatki).
2.Chorobyuwarunkowanegenetycznie.
3.Chorobynabyte,przedewszystkimprzewlekłe(np.stanponiedotlenieniu,urazie).
4.Czynnikiśrodowiskowe:
•społeczno-ekonomiczne–sytuacjarodzinna,poziomwykształceniarodziców,
dochódnaosobę,warunkimieszkaniowe;
•zdrowotne–żywieniedziecka,sen;
•psychiczne–przewlekłystres,zaburzeniawięzi.
5.Aktywnośćwłasnadziecka,zarównofizyczna,jakiumysłowa(np.aktywnośćruchowa,
gryizabawyzrówieśnikami,nauka).
Dlazrozumieniamechanizmówrozwojowychkoniecznejestzapoznaniesięz3kluczo-
wymiterminami:
•plastycznośćukładunerwowego(plasticity),
•okreskrytyczny(criticalperiods),
•okreswrażliwy(sensitive/optimalperiod).
Plastycznośćtozdolnośćukładunerwowegodotworzenianowychimodyfikowania
istniejącychpołączeńsynaptycznychpomiędzyzakończeniamiaksonujednejkomórki
nerwowejaciałemidendrytamidrugiej.Zmianytezachodząpodwpływembodź-
cówzorganizmulubotoczenia,aprowadządozmianstrukturyifunkcjiukładuner-
wowego.Plastycznośćodgrywapodstawowąrolęwrozwojudzieckainaucenowych
umiejętności.
Okreskrytycznytozdeterminowanybiologicznieokresrozwojowy,podczasktóregoor-
ganizmjestgotowyrealizowaćadaptacyjnewzorcerozwojupodwarunkiem,żeuzy-
skaodpowiedniąstymulację.Jestonniezbędnydoustaleniaoptymalnejneuronalnej
reprezentacjiotaczającegoświatawceludobregownimfunkcjonowania.Uważasię,
żetesamewpływyczyzdarzeniaśrodowiskowe,któredziałająnadzieckopozatym
okresem,mogąniezapewnićstałegoefektu.
Wklasycznymujęciutraktowanotenprzedziałczasowydośćrygorystycznieiuważano,
żejeśliwokresiekrytycznymdladanejmodalnościlubfunkcji(np.wzrok,słuch,rozwój
mowy)nienastąpiprawidłowydopływbodźcówzotoczenia(np.kontaktzosobami
posługującymisięmową),późniejszywpływczynnikówśrodowiskowychniespowoduje
istotnejodpowiedzi.Zczasemkoncepcjatazostałazmodyfikowana.Złagodzonoostre
2
