Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Pojęciapodstawowe
Uogólniającteprzykłady,możemypowiedzieć,żeprzezsterowanie(ang.control)
rozumiemyceloweoddziaływanie,zktórymzwiązanyjestpewienprzedmiot,którego
czynnośćtadotyczyipewienpodmiot,któryczynnośćtęrealizuje.Wdalszymciągu
przedmiotnazywaćbędziemyobiektemsterowania(ang.controlplant)OS,apodmiot
—urządzeniemsterującym(ang.controllerlubcontroldevice)US,adokładniej
—realizatoremalgorytmusterowania.Czasemurządzeniesterującenazywamysys-
tememsterującymdlapodkreśleniajegozłożoności.Obiektiurządzeniesterującesą
dwomapodstawowymi,powiązanymizesobączęściamitworzącymisystemsterowania
(ang.controlsystem).Sposóbpowiązaniaobupodstawowychczęściiewentualnych
wyróżnionychczłonówdodatkowychokreślastrukturęsystemusterowania.Rysunek1.1
ilustrujenajprostsząstrukturę,wktórejpowiązaniepoleganatym,żeUSoddziałujena
OS,czylisterujeobiektem.
Rys.1.1.Podstawowyschematsystemusterowania
Podanąopisowądefinicjęsterowaniauzupełnimydodatkowymiuwagami:
1.Niezależnieodstosowanychpotocznielubzwyczajowonazw(sterowanie,kiero-
wanie,zarządzanie)istotąsterowaniajestpodejmowaniedecyzjinapodstawiepewnych
informacji,przyczymdecyzjetedotycząpewnegoobiektu.Zwyklemówiącosterowa-
niu,niemamynamyślidecyzjijednorazowych,leczpewienprocesdecyzyjnyrozłożony
wczasie.Niejesttojednakcechaistotnaiczęstojesttrudnadostwierdzenia,jeśli
decyzjejednorazowepodejmowanesącyklicznieprzyróżnychdanych.
2.Zarównoobiekt,jakiurządzeniesterującesąokreśleniamiumownymiwtym
sensie,żeobiektniemusioznaczaćfizycznie(urządzeniowo)wyodrębnionegoprzed-
miotu(np.sterowaniegospodarkąmateriałowąwfirmienieoznaczasterowaniafirmą
jakofizycznymobiektem),aurządzeniesterująceoznaczafaktycznierealizatoralgoryt-
musterowaniaoróżnejnaturze,niekoniecznietechnicznej(możetobyćwszczególno-
ściczłowiek-operator).Obecniescharakteryzujemyniecodokładniejpodstawoweczęści
systemusterowania.
1.2.1.Obiektsterowania
Obiektemsterowanianazywamyitraktujemyjednolicieprzedmiotsterowania(proces,
system,urządzenie)niezależnieodjegonaturyirozmiarów.Wdalszymciągutego
rozdziałuposługiwaćsiębędziemym.in.przypadkiemregulacjitemperaturywpiecu
elektrycznymjakoprostymiłatwymdowyjaśnieniaprzykłademmodelowym,pamięta-
jąc,żeobiektysterowaniamogąbyćznaczniebardziejzłożoneimogąmiećróżną
naturę,niekoniecznietechniczną.Naprzykładmogątobyćróżnegorodzajuprocesy
gospodarowaniawprzypadkuzarządzania.Wceluopisuformalnegowprowadzamy
wielkościcharakteryzująceobiekt.Będątowielkości:sterowane,sterująceizakłócenia.
13
