Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
będzie.Tymczasemstałosięinaczej,astałosiętakszybko,żetrudnosiębyło
zorientować,cosięwłaściwiedzieje.
Pierwszyalarmlotniczy.Wszystkichgnębijednopytanie:czytopróbnyalarm,
czyteżprawdziwypierwszynalotnieprzyjacielskichsamolotów?Nie,teraztonie
sąjużwięcejćwiczenia,wjednejchwilidlawszystkichstajesięjasne,żewojnajuż
sięzaczęła.Wojnastałasięfaktemdokonanym.Terazniemajużpocosięłudzić[6].
–taknieznanyautorrozpocząłswojespisywanepopolskunotatki
relacjonująceoblężeniestolicy.TekstocalałwKonspiracyjnym
ArchiwumGettaWarszawy.
ChaimAronKapłan,wybitnypedagogihebraista,prowadził
dziennikod1935roku.Zapisyurywająsięnadacie4sierpnia1942.
Ostatniezdanie,jakiezapisał,brzmi:„Jeślizakończężycie–costanie
sięzmoimdziennikiem?”[7].Brulionydziennika,przemyconenastronę
aryjską,ocalały.Poddatą1września1939zanotował:
Itakstoimydziśwprzededniunowejepokiwdziejachświata.Coprawda,wojna
przyniesiezniszczeniekulturyludzkiej.Aletokultura,któradożyłakońcaizasługuje
nazniszczenie.Niemawątpliwości,żenazizmhitlerowskizostaniewyeliminowany,
bokonieckońcówcywilizowaneludypowstanąwobroniewolności,zktórej
niemieckibarbarzyńcachciałograbićczłowieczeństwo.Niejestempewny,czynie
polegniemywtejkrwawejwojnie.Popierwsze–pociskiwypełnionegazem
trującym,zabijającewszystko,cożyje.Podrugiegłód–zbrakuźródeł
zarobkowania.Zczegobędziemysięutrzymywać?[8]
Diarystajużpierwszegodniarozpoznajeistotętejwojny:rodzisię
nowaerawhistoriiświata,hitlerowskinazizmprowadzidozagłady
cywilizacjiichociażwostatecznymrachunkubędziepokonany,
przyniesieniewyobrażalneżniwośmierci.Proroczowręczbrzmią
słowaKapłanaoumieraniuzgłoduiotrującymgazie.
EmanuelRingelblumpojechałdoGenewynaXXIKongres
Syjonistyczny,obradującyod16do25sierpnia1939.Wojnastałajuż
ubramEuropy.RingelblumbezwahaniawróciłdoPolski.
Wnotatkach,którezacząłsporządzaćodsamegopoczątkuwojny,
zapisał:
WyjazddoGenewy.[…]
Kongrespodznakiemwojny.Strachprzedodcięciemodkraju.[…]
Temperaturawzrasta[i]osiągapunktkulminacyjny,gdyNiemcyzawierająpakt
onieagresji.[…]
Trudnościzpowrotem.[…]
