Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pewiennaddatek,cechęszerokorozumianej„literackości”,czyli
swoistegozagęszczeniajęzyka,specyficznejorganizacjistylistycznej,
kompozycyjnejczynarracyjnej.Materiałyzgromadzone
wPodziemnymArchiwumGettaWarszawysączymświęcejniżtylko
źródłemhistorycznym–sąświadectwemrozumianymjakozapis
doświadczeniaZagłady,doświadczeniaradykalnienowegodla
współpracowników„OnegSzabat”idlatych,którychrelacje
dokumentowano.Zjednejstronydomagałosięonoutrwalenia,
zdrugiej–jakżeczęstowymykałosięutartymformomwyrazu
iprzekraczałogranicejęzyka.ŚwiadectwoZagładystajesięzapisem
śladuistnieniadrugiegoczłowieka.Istotąświadectwajestmanifestacja
ludzkiejpodmiotowości,aświadektonietylkoten,którywie,cosię
wydarzyło,lecztakżektoś,ktokierujesięmoralnąpowinnością,aby
otymzaświadczyć,czyliprawdęowydarzeniachprzekazaćinnym.
Nieodpartapotrzebadawaniaświadectwabyławyzwaniempodjętym
przeztwórcówARGbezwahania.Antologiaprezentujewybórtych
tekstów,wktórychnaróżnysposóbujawniasiępowinność
świadczeniaorazfenomenświadectwa,zarównowwymiarze
faktograficznym,jakijęzykowym.Konstytutywnydlakoncepcji
antologiijestwłaśniesposóbzapisuiformaświadectwa.
Podstawowąkategorięstanowidlanaspojęcieliteraturydokumentu
osobistego.Powstałenatereniesocjologiihumanistycznejokreślenie
przeniósłnaterenliteraturoznawstwaRomanZimand,tworząctermin
„literaturadokumentuosobistego”,obejmującyrozległyobszar
pisarstwaautobiograficznegowewszystkichjegogatunkowych
odmianach.Specyfikęliteraturydokumentuosobistegowyznaczajątrzy
podstawowewłaściwości:popierwsze–płynnośćgranic
międzygatunkowychiłatwośćichprzekraczania,mającasweźródło
wspersonalizowanejnarracji;podrugie–rozmycieopozycjimiędzy
„prawdą”a„zmyśleniem”[105],któregoźródłemjestgramiędzy
referencyjnościątekstuaregułamikompozycyjnymiopowiadania;
potrzecie–wielkaróżnorodnośćgatunkówiodmian.Zimand
wyróżniadwapodstawowebiegunyliteraturydokumentuosobistego:
„światpisaniaosobiewprost”(czylipostawawyznania)oraz„świat
naocznegoświadectwa”(czylipostawaświadka)[106].Relacje,dzienniki,
pamiętniki,wspomnienia,listy–tworząwewnętrzniezróżnicowaną
