Chemia organiczna t. 2

T.w. Graham Solomons, Craig B. Fryhle, Scott A. Snyder

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-22594-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

639

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Solomons, T.w. Graham; Fryhle, Craig B.; Snyder, Scott A.. Chemia organiczna t. 2. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022, 639 s. ISBN 978-83-01-22594-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Solomons, T.G.

A1 Fryhle, C.B.

A1 Snyder, S.A.

T1 Chemia organiczna t. 2

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2022

SN 978-83-01-22594-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 276890, author = "Solomons, T.w. Graham and Fryhle, Craig B. and Snyder, Scott A.", editor = "", title = "Chemia organiczna t. 2", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2022", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-22594-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Solomons, T.w. Graham

AU - Fryhle, Craig B.

AU - Snyder, Scott A.

ED -

TI - Chemia organiczna t. 2

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2022

SN - 978-83-01-22594-0

ER -

Netografia (standard APA):

Solomons, T.w. Graham; Fryhle, Craig B.; Snyder, Scott A.. Chemia organiczna t. 2 [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2022 [dostęp: 06 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/chemia-organiczna-t-2-tw-graham-solomons-craig-b-276890.

związki aromatyczne, aminokwasy, lipidy, białka, kwasy nukleinowe, węglowodany, aminy, aldehydy i ketony, kwasy karboksylowe i ich pochodne, kompleksy metali przejściowych, synteza białek

Jest to tłumaczenie dwunastego wydania bardzo popularnego w świecie podręcznika chemii organicznej, który w niezwykle przystępny sposób pozwala dobrze poznać tę dziedzinę wiedzy i dostrzec w jaki cudowny sposób chemia organiczna wpływa na nasze c...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-22594-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2022

Liczba stron:

639

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

14. Związki aromatyczne 28
14.1 Odkrycie benzenu29
14.2 Nazewnictwo pochodnych benzenu30
14.3 Reakcje benzenu32
14.4 Struktura benzenu według Kekulégo33
14.5 Termodynamiczna trwałość benzenu34
14.6A Wyjaśnienie struktury benzenu na podstawie rezonansu36
14.6 Współczesne teorie struktury benzenu36
14.6B Wyjaśnienie struktury benzenu na podstawie teorii orbitali molekularnych37
14.7A Jak stworzyć diagram względnych energii orbitali molekularnych π w układzie jednopierścieniowym w oparciu o regułę Hückla39
14.7 Reguła Hückla. Reguła 4n + 2 elektronów π39
14.7B Annuleny40
14.7C Spektroskopia NMR. Dowód na delokalizację elektronów w związkach aromatycznych41
14.7D Jony aromatyczne42
14.7E Związki aromatyczne, niearomatyczne i antyaromatyczne45
14.8A Benzenoidowe związki aromatyczne47
14.8 Inne związki aromatyczne47
14.8B Niebenzenoidowe związki aromatyczne49
14.8C Fullereny49
14.9 Heterocykliczne związki aromatyczne50
14.10 Związki aromatyczne w biochemii52
14.11A Widma 1H NMR55
14.11 Spektroskopia związków aromatycznych55
14.11B Widma 13C NMR56
14.11C Widma podstawionych benzenów w podczerwieni58
14.11D Widma związków aromatycznych w nadfi olecie-świetle widzialnym59
14.11E Spektrometria mas związków aromatycznych60
Podsumowanie62
15. Reakcje związków aromatycznych86
15.1 Reakcja aromatycznej substytucji elektrofi lowej87
15.2 Ogólny mechanizm aromatycznej substytucji elektrofi lowej88
15.3 Halogenowanie benzenu90
15.4 Nitrowanie benzenu91
15.5 Sulfonowanie benzenu92
15.6A Alkilowanie Friedela–Craftsa94
15.6 Reakcja Friedela–Craftsa94
15.6B Acylowanie Friedela–Craftsa95
15.6C Ograniczenia reakcji Friedela–Craftsa97
15.7 Zastosowanie reakcji acylowania Friedela–Craftsa w syntezie. Redukcja Clemmensena i Wolffa–Kiżnera99
15.7A Redukcja Clemmensena100
15.7B Redukcja Wolffa–Kiżnera101
15.8A Grupy kierujące orto-para103
15.8 Podstawnik przyłączony do pierścienia ma wpływ na miejsce kolejnego podstawienia w reakcji elektrofilowej substytucji aromatycznej103
15.8B Grupy kierujące meta107
15.9 Aktywacja i dezaktywacja. Jak grupy elektronodonorowe i elektronoakceptorowe wpływają na szybkość reakcji SEAr110
15.10 Efekt kierujący w dipodstawionych pochodnych benzenu111
15.11A Benzylowe halogenowanie łańcuchów bocznych112
15.11 Reakcje łańcuchów bocznych przyłączonych do pierścienia benzenowego112
15.11B Skłonność do tworzenia układów sprzężonych w alkenylobenzenach powstających w reakcjach eliminacji113
15.11C Addycja do wiązania podwójnego alkenylobenzenów113
15.11D Utlenianie łańcucha bocznego114
15.11E Utlenianie pierścienia benzenowego114
15.12A Właściwa kolejność reakcji115
15.12 Strategie syntezy115
15.12B Grupy zabezpieczające i blokujące116
15.13 Mechanizm SNAr. Nukleofi lowa substytucja aromatyczna przez addycję-eliminację117
15.14 Benzyn. Nukleofi lowa substytucja aromatyczna przez eliminację-addycję120
15.15 Redukcja związków aromatycznych123
15.15A Redukcja Bircha124
Podsumowanie126
16. Aldehydy i ketony. Addycja nukleofilowa do grupy karbonylowej138
16.1 Wstęp139
16.2 Nazewnictwo aldehydów i ketonów139
16.3 Właściwości fi zyczne141
16.4A Synteza aldehydów przez utlenianie 1° alkoholi142
16.4 Synteza aldehydów142
16.4B Synteza aldehydów w wyniku ozonolizy alkenów143
16.4C Synteza aldehydów w wyniku redukcji chlorków acylu, estrów i nitryli143
16.5A Synteza ketonów z alkenów, arenów i alkoholi 2°147
16.5 Synteza ketonów147
16.5B Synteza ketonów z nitryli148
16.6 Addycia nukleofi lowa do wiązania podwójnego węgiel–tlen. Podłoże mechanistyczne150
16.6A Odwracalność addycji nukleofi lowych do podwójnego wiązania węgiel–tlen152
16.6B Reaktywność względna. Aldehydy w porównaniu z ketonami152
16.6C Produkty addycji – możliwość dalszych reakcji152
16.7A Hemiacetale153
16.7 Addycja alkoholi. Hemiacetale (półacetale) i acetale153
16.7B Acetale155
16.7C Acetale jako grupy ochronne156
16.7D Tioacetale158
16.8 Addycja amin pierwszorzędowych i drugorzędowych158
16.8A Iminy159
16.8B Oksymy i hydrazony160
16.8C Redukcja Wolffa–Kiżnera160
16.8D Enaminy160
16.9 Addycja cyjanowodoru. Cyjanohydryny163
16.10 Addycja ylidów. Reakcja Wittiga164
16.10A Jak planować reakcję Wittiga166
16.10B Reakcja Hornera–Wadswortha–Emmonsa. Modyfi kacja reakcji Wittiga167
16.11 Utlenianie aldehydów168
16.12 Utlenianie Baeyera–Villigera168
16.13A Pochodne aldehydów i ketonów170
16.13B Test Tollensa (test lustra srebrowego)170
16.14A Widma IR aldehydów i ketonów170
16.13 Wykrywanie aldehydów i ketonów170
16.14 Właściwości spektroskopowe aldehydów i ketonów170
16.14B Widma NMR aldehydów i ketonów171
16.14C Widma masowe aldehydów i ketonów172
16.14D Widma UV173
16.15 Podsumowanie reakcji addycji aldehydów i ketonów173
Podsumowanie176
17. Kwasy karboksylowe i ich pochodne. Nukleofilowa addycja–eliminacja do acylowego atomu węgla 188
17.2A Kwasy karboksylowe189
17.1 Wstęp189
17.2 Nazewnictwo i właściwości fizyczne189
17.2B Sole karboksylanowe190
17.2C Kwasowość kwasów karboksylowych190
17.2D Kwasy dikarboksylowe192
17.2E Estry193
17.2F Bezwodniki kwasowe193
17.2G Chlorki acylu193
17.2H Amidy194
17.2I Nitryle195
17.2J Właściwości spektroskopowe związków acylowych195
17.3 Synteza kwasów karboksylowych197
17.4 Substytucja acylowa. Nukleofi lowa addycja–eliminacja do acylowego atomu węgla200
17.4A Reaktywność względna związków acylowych201
17.4B Synteza pochodnych kwasowych202
17.5A Synteza chlorków acylowych202
17.5 Chlorki acylowe202
17.5B Reakcje chlorków acylowych203
17.6A Synteza bezwodników kwasów karboksylowych204
17.6 Bezwodniki kwasów karboksylowych204
17.6B Reakcje bezwodników kwasów karboksylowych205
17.7A Synteza estrów. Estryfi kacja205
17.7 Estry205
17.7B Zasadowa hydroliza estrów. Saponifi kacja (zmydlanie)208
17.7C Laktony210
17.8A Synteza amidów211
17.8B Synteza amidów z chlorków acylowych211
17.8 Amidy211
17.8C Synteza amidow z bezwodników kwasów karboksylowych212
17.8D Synteza amidów z estrów213
17.8E Synteza amidów z kwasów karboksylowych213
17.8F Hydroliza amidów215
17.8G Otrzymywane nitryli w wyniku odwodnienia amidów217
17.8H Hydroliza nitryli217
17.8I Laktamy218
17.9 Pochodne kwasu węglowego219
17.9A Chloromrówczany i karbaminiany alkilu (uretany)220
17.10 Dekarboksylacja kwasów karboksylowych222
17.10A Dekarboksylacja rodników karboksylowych223
17.11 Poliestry i poliamidy. Produkty polimeryzacji stopniowego wzrostu224
17.12 Podsumowanie reakcji kwasów karboksylowych i ich pochodnych225
Podsumowanie229
Zagadnienie dodatkowe E Polimery kondensacyjne238
E.1 Poliamidy238
E.2 Poliestry241
E.3 Poliuretany244
E.4 Polimery fenolowo-formaldehydowe244
18. Reakcje atomów węgla α w związkach karbonylowych. Enole i enolany246
18.1 Kwasowość wodorów α związków karbonylowych. Aniony enolanowe247
18.2 Tautomery ketonowe i enolowe248
18.3A Racemizacja250
18.3 Reakcje przebiegające poprzez enole i enolany250
18.3B Halogenowanie atomu węgla α252
18.3C Reakcja haloformowa253
18.3D Kwasy α-halogenokarboksylowe. Reakcja Hella, Volharda i Zielinskiego255
18.4 Enolany litu256
18.4A Regioselektywne tworzenie enolanów257
18.4B Bezpośrednie alkilowanie ketonów poprzez enolany litu258
18.4C Bezpośrednie alkilowanie estrów258
18.5 Enolany związków β-dikarbonylowych259
18.6 Synteza ketonów metylowych. Synteza z acetylooctanu etylu260
18.6A Acylowanie264
18.7 Synteza podstawionych kwasów octowych. Synteza z estrów malonowych265
18.8 Kolejne reakcje związków z aktywnymi atomami wodoru268
18.9 Synteza enamin. Reakcja enaminowa Storka269
18.10 Podsumowanie chemii enolanów272
Podsumowanie275
19. Reakcje kondensacji i addycji sprzężonej do związków karbonylowych. Więcej o enolanach 284
19.1 Wprowadzenie285
19.2 Kondensacja Claisena. Synteza β-ketoestrów285
19.2A Wewnątrzcząsteczkowe kondensacje Claisena. Kondensacja Dieckmanna288
19.2B Krzyżowe kondensacje Claisena288
19.3 Synteza związków β-dikarbonylowych przez acylowanie enolanów ketonowych290
19.4A Reakcje aldolowe291
19.4 Reakcje aldolowe. Addycja enolanów i enoli do aldehydów i ketonów291
19.4B Reakcja retro-aldolowa292
19.4C Reakcje kondensacji aldolowej. Odwodnienie produktu reakcji aldolowej293
19.4D Kondensacje aldolowe katalizowane kwasem293
19.4E Reakcje aldolowe w syntezie294
19.5 Krzyżowe (mieszane) kondensacje aldolowe296
19.5A Krzyżowe kondensacje aldolowe przy użyciu słabych zasad297
19.5B Krzyżowe kondensacje aldolowe z użyciem silnych zasad. Enolany litu i reakcje aldolowe300
19.6 Cyklizacja przez kondensacje aldolowe302
19.7 Addycje do α,β-nienasyconych aldehydów i ketonów304
19.7A Addycja sprzężona enolanów. Addycja Michaela306
19.7B Anulacja Robinsona307
19.8 Reakcja Mannicha309
19.9 Zestawienie ważnych reakcji311
Podsumowanie313
Zagadnienie dodatkowe F Tiole, ylidy siarkowe i disiarczki325
F.1 Synteza tioli327
F.2 Właściwości fi zyczne tioli327
F.3 Addycja ylidów siarkowych do aldehydów i ketonów328
F.4 Tiole i disiarczki w biochemii328
Zagadnienie dodatkowe G Estry tiolowe i biosynteza lipidów330
G.1 Tioestry330
G.2 Biosynteza kwasów tłuszczowych332
G.3 Biosynteza związków izoprenoidowych336
G.4 Biosynteza steroidów338
G.5 Cholesterol i choroby serca341
20. Aminy 344
20.1 Nazewnictwo345
20.1A Aryloaminy346
20.1B Aminy heterocykliczne346
20.2A Właściwości fi zyczne346
20.2 Właściwości fi zyczne i struktura amin346
20.2B Struktura amin347
20.3 Zasadowość amin. Sole amoniowe348
20.3A Zasadowość aryloamin349
20.3B Zasadowość amin heterocyklicznych349
20.3C Aminy a amidy350
20.3D Sole amoniowe i czwartorzędowe sole amoniowe351
20.3E Rozpuszczalność amin w wodnych roztworach kwasów351
20.3F Aminy jako czynniki rozdzielające (enancjodyskryminujące)352
20.4A Otrzymywanie amin poprzez reakcje podstawienia nukleofilowego355
20.4 Otrzymywanie amin355
20.4B Otrzymywanie amin aromatycznych poprzez redukcję związków nitro357
20.4C Otrzymywanie amin pierwszorzędowych, drugorzędowych i trzeciorzędowych przez aminowanie redukcyjne358
20.4D Otrzymywanie amin pierwszorzędowych, drugorzędowych lub trzeciorzędowych poprzez redukcję nitryli, oksymów i amidów360
20.4E Otrzymywanie amin pierwszorzędowych poprzez przegrupowania Hofmanna i Curtiusa361
20.5 Reakcje amin363
20.5A Utlenianie amin364
20.6A Reakcje pierwszorzędowych amin alifatycznych z kwasem azotowym(III)365
20.6B Reakcje pierwszorzędowych aryloamin z kwasem azotowym(III)365
20.6 Reakcje amin z kwasem azotawym365
20.6C Reakcje amin drugorzędowych z kwasem azotowym(III)366
20.6D Reakcje trzeciorzędowych amin z kwasem azotowym(III)367
20.7A Syntezy z użyciem soli diazoniowych367
20.7 Reakcje wymiany soli arylodiazoniowych367
20.7B Reakcja Sandmeyera. Zastąpienie grupy diazoniowej przez —Cl, —Br lub —CN368
20.7C Zastąpienie grupy diazoniowej przez —I368
20.7D Zastąpienie grupy diazoniowej przez —F368
20.7E Zastąpienie grupy diazoniowej przez —OH. Synteza fenoli369
20.7F Zastąpienie grupy diazoniowej wodorem. Deaminacja przez diazowanie369
20.8 Reakcje sprzęgania soli arylodiazoniowych371
20.9A Sulfonamidy zawierające proton przy atomie azotu mogą być alkilowane373
20.9 Reakcje amin z chlorkami sulfonylu373
20.11A Analiza chemiczna375
20.10 Synteza leków sulfa375
20.11 Analiza amin375
20.11B Analiza spektroskopowa376
20.12A Eliminacja Hofmanna377
20.12 Eliminacje z udziałem związków zawierających atom azotu377
20.12B Eliminacja Cope’a378
20.13 Podsumowanie otrzymywania i reakcji amin378
Podsumowanie382
Zagadnienie dodatkowe H Alkaloidy392
H.1 Alkaloidy zawierające pierścień pirydynowy lub zredukowany pierścień pirydynowy393
H.2 Alkaloidy zawierające pierścień izochinolinowy lub zredukowany pierścień izochinolinowy395
H.3 Alkaloidy zawierające pierścienie indolowe lub zredukowane pierścienie indolowe397
21. Kompleksy metali przejściowych. Promotory kluczowych reakcji tworzenia wiązań 398
21.1 Związki metaloorganiczne omawiane w poprzednich rozdziałach399
21.2 Pierwiastki grup metali przejściowych i ich kompleksy399
21.3 Jak liczyć elektrony w kompleksie metalu400
21.4 Etapy mechanizmów reakcji niektórych kompleksów metali przejściowych402
21.5 Uwodornienie w fazie homogennej. Katalizator Wilkinsona404
21.6A Reakcja Hecka–Mizoroki407
21.6 Reakcje sprzęgania krzyżowego407
21.6B Reakcja Suzuki–Miyaura409
21.6C Sprzęganie Stillego i karbonylowanie410
21.6D Sprzęganie Snogashiry411
21.6E Sprzęganie wspomagane reagentem Gilmana414
21.7 Metateza olefin415
21.8 Metale przejściowe w przyrodzie. Witamina B12 i haloperoksydazy wanadowe418
Podsumowanie420
Drugi zestaw zadań powtórkowych425
22. Węglowodany434
22.1A Klasyfi kacja węglowodanów435
22.1 Wstęp435
22.1B Fotosynteza i metabolizm węglowodanów436
22.2A Klasyfi kacja monosacharydów437
22.2 Monosacharydy437
22.2B Oznaczenia D oraz L w odniesieniu do monosacharydów438
22.2C Wzory strukturalne monosacharydów439
22.3 Mutarotacja442
22.4 Tworzenie glikozydu443
22.5A Enolizacja, tautomeryzacja i izomeryzacja445
22.5 Pozostałe reakcje monosacharydów445
22.5B Stosowanie grup ochronnych w syntezie węglowodanów446
22.5C Tworzenie eterów446
22.5D Przekształcenie w estry447
22.5E Przekształcenie w cykliczne acetale448
22.6A Odczynniki Benedicta i Tollensa. Cukry redukujące448
22.6 Reakcje utleniania monosacharydów448
22.6B Woda bromowa. Synteza kwasów aldonowych449
22.6C Utlenianie kwasem azotowym. Kwasy aldarowe450
22.6D Utlenianie perjodanem. Utleniające rozszczepienie związków polihydroksylowych451
22.7 Redukcje monosacharydów. Alditole453
22.8 Reakcje monosacharydów z fenylohydrazyną. Osazony453
22.9A Synteza Kilianiego–Fischera455
22.9 Synteza i degradacja monosacharydów455
22.9B Degradacja Ruffa456
22.10 Rodzina aldoz457
22.11 Dowód Fischera na konfi gurację D-(+)-glukozy457
22.12A Sacharoza459
22.12 Disacharydy459
22.12B Maltoza460
22.12C Celobioza462
22.12D Laktoza463
22.13 Polisacharydy463
22.13A Skrobia464
22.13B Glikogen465
22.13C Celuloza466
22.13D Pochodne celulozy467
22.14 Inne biologicznie ważne cukry467
22.15A Glikozyloaminy468
22.15 Cukry zawierające azot468
22.15B Aminocukry469
22.16 Glikolipidy i glikoproteiny powierzchni komórki. Rozpoznawanie komórek i układ immunologiczny470
22.17 Antybiotyki aminoglikozydowe472
22.18 Podsumowanie reakcji węglowodanów473
Podsumowanie474
23. Lipidy 480
23.1 Wstęp481
23.2 Kwasy tłuszczowe i triacyloglicerole481
23.2A Uwodornienie triacylogliceroli485
23.2B Funkcje biologiczne triacylogliceroli485
23.2C Zmydlanie triacylogliceroli486
23.2D Reakcje grupy karboksylowej kwasów tłuszczowych488
23.2E Reakcje alkenylowego łańcucha nienasyconych kwasów tłuszczowych489
23.3 Terpeny i terpenoidy490
23.3A Kauczuk naturalny493
23.3B Ubichinony. Chinony i fenole podstawione terpenami jako biochemiczny środek transportu elektronów493
23.4A Steroidy. Budowa i nomenklatura systematyczna495
23.4 Steroidy495
23.4B Cholesterol497
23.4C Hormony płciowe499
23.4D Hormony kory nadnerczy501
23.4E Witaminy D501
23.4F Pozostałe steroidy502
23.4G Reakcje steroidów503
23.5 Prostaglandyny504
23.6 Fosfolipidy i błony komórkowe505
23.6A Fosfatydy506
23.6B Pochodne sfi ngozyny508
23.7 Woski509
Podsumowanie510
24. Aminokwasy i białka 514
24.1 Wstęp515
24.2A Struktury i nazwy516
24.2 Aminokwasy516
24.2B Aminokwasy podstawowe519
24.2C Aminokwasy jako jony dipolarne519
24.3A Z ftalimidku potasu522
24.3 Synteza aminokwasów522
24.3B Synteza Streckera523
24.3C Rozdzielanie DL-aminokwasów523
24.4 Polipeptydy i białka524
24.4A Hydroliza525
24.5A Degradacja Edmana527
24.5 Struktura pierwszorzędowa polipeptydów i białek527
24.5B Analiza Sangera N-terminalnych reszt aminokwasowych528
24.5C Analiza jednostek C-końcowych529
24.5D Pełna analiza sekwencji529
24.5E Sekwencjonowanie peptydów z użyciem spektrometrii mas i baz danych sekwencji530
24.6A Oksytocyna i wazopresyna531
24.6 Przykłady struktur pierwszorzędowych polipeptydów i białek531
24.6B Insulina532
24.6C Inne polipeptydy i białka533
24.7 Synteza białek i polipeptydów534
24.7A Grupy ochronne535
24.7B Aktywacja grupy karboksylowej536
24.7C Synteza peptydów537
24.7D Zautomatyzowana synteza peptydów538
24.8A Struktura drugorzędowa540
24.8 Drugorzędowe, trzeciorzędowe oraz czwartorzędowe struktury białek540
24.8B Struktura trzeciorzędowa543
24.8C Struktura czwartorzędowa544
24.9 Wstęp do enzymów544
24.10 Lizozym. Sposób działania enzymu546
24.11 Proteazy serynowe548
24.12 Hemoglobina. Białko złożone550
24.13A Oczyszczanie552
24.13B Analiza552
24.13 Oczyszczanie i analiza polipeptydów oraz białek552
24.14 Proteomika554
Podsumowanie557
25. Kwasy nukleinowe a synteza białek560
25.1 Wstęp561
25.2 Nukleotydy i nukleozydy562
25.3 Laboratoryjna synteza nukleozydów i nukleotydów565
25.3A Zastosowania w medycynie568
25.4A Struktura pierwszorzędowa568
25.4 Kwas deoksyrybonukleinowy DNA568
25.4B Struktura drugorzędowa569
25.4C Replikacja DNA573
25.5 RNA i synteza białka575
25.5A Synteza matrycowego RNA – transkrypcja576
25.5B Rybosomy – rRNA577
25.5C Transferowe RNA578
25.5D Kod genetyczny579
25.5E Translacja581
25.6 Oznaczanie sekwencji zasad w DNA. Metoda przerywania łańcucha (dideoksynukleotydowa)583
25.6A Sekwencjonowanie DNA za pomocą metody terminacji łańcucha (dideoksynukleotydowej)584
25.7 Laboratoryjna synteza oligonukleotydów586
25.8 Łańcuchowa reakcja polimerazy588
25.9 Sekwencjonowanie genomu człowieka. Instrukcja obsługi cząsteczek życia590
Podsumowanie592

14.9HETEROCYKLICZNEZWIĄZKIAROMATYCZNE

669

węglowychutworzonychprzezodparowywaniegraﬁtuzapomocąpromieniowanialasero-

wego.Odroku1990chemicyzsyntezowaliwieleinnychwiększychimniejszychfullere-

nówirozpoczęlibadaniainteresującejchemiitychzwiązków.

Podobniejakkopułageodezyjna,fullerenysązbudowanezsiecipięciokątówisześciokątów.

Byzamknąćsięwsferoidę,fullerenmusimiećdokładnie12pięciokątnychścian,aleilość

ściansześciokątnychmożesięzmieniać.StrukturaC

60zawiera20ściansześciokątnych,C

zawiera25.Każdyatomwęglawefullereniemahybrydyzacjęsp

2itworzywiązaniaσztrzema

innymiatomamiwęgla.Pozostały,przykażdymatomiewęgla,elektronjestzdeloka-

lizowanywukładzieorbitalimolekularnych,którenadającałejcząsteczcecharakteraro-

matyczny.

Chemiafullerenówjestnawetbardziejfascynującaniżichsynteza.Fullerenymająduże

powinowactwoelektronoweiłatwoprzyjmująelektronyodmetalialkalicznych,tworząc

nowąfazęmetaliczną–sól„fullerenową”.JednaztakichsoliK

60tworzytrwałekryształy

metaliczneskładającesięzścienniecentrowanegoukładuregularnegofullerenówzjona-

mipotasupomiędzynimi.Poniżejtemperatury18Kprzemieniasięonwnadprzewodnik.

Zsyntezowananorównieżfullerenyzawierająceatommetaluwewnętrzklatkiatomówwęgla.

Nanorurki

Nanorurkisąwzględnienowąklasąmateriałówwęglowychpodobnychdo

fullerenów.Nanorurkajeststrukturą,którawyglądajakgdybyzostała

utworzonaprzezzrolowaniewarstwyatomówwęglaostrukturzegraﬁtu

(płaskiejsieciskondensowanychpierścienibenzenowychprzypominają-

cychgęstąsiatkęogrodzeniową)wkształtruryizamkniętazobukońców

połówkamifullerenu.Nanorurkisąbardzowytrzymałe,sąok.100razy

bardziejwytrzymałeodstali.Opróczichpotencjalnegozastosowaniado

wzmacnianianowychmateriałówkompozytowych,dlaniektórychnanoru-

rekwykazano,żemogąonedziałaćjakoprzewodnikiprąduelektrycznego

lubpółprzewodniki,zależnieodichkonkretnejpostaci.Nanorurkibyłyrów-

nieżużywanejakoostrzeskanującewanaliziecząsteczekDNAibiałekza

pomocąmikroskopusiłatomowych(AFM).Dlatychzwiązkówprzewiduje

sięwieleróżnychzastosowań,m.in.innymijakonaczyniareakcyjneowiel-

kościcząsteczkowejczykapsułydostarczająceleki.

ZdjęciedziękiuprzejmościC.M.Liebera,

HarvardUniversity

Siećpierścienibenzenowych,

zaznaczonychnaczarnonazdjęciu

pochodzącymzeskaningowego

mikroskoputunelowego(STM),

składającychsięnaścianęnanorurki

14.9HETEROCYKLICZNEZWIĄZKIAROMATYCZNE

Prawiewszystkiecyklicznecząsteczki,któredotychczasomawialiśmymiałypierścienie

zbudowanecałkowiciezatomówwęgla.Jednakżewpierścieniachwieluzwiązkówcyklicz-

nychznajdująsiępierwiastkiinneniżwęgiel.

•Związkicykliczne,którezawierająpierwiastekinnyniżwęgielsąnazywanezwiązkami

heterocyklicznymi.

Cząsteczkiheterocyklicznesąbardzopowszechniespotykanewprzyrodzie.Ztegopowodu

orazponieważniektóreztychcząsteczeksąaromatyczne,powinniśmyterazomówićkilka

przykładówheterocyklicznychzwiązkówaromatycznych.

Najbardziejrozpowszechnionesązwiązkiheterocyklicznezawierająceazot,tlenlubsiarkę.

CzteryważneprzykładypodanoponiżejwpostaciwzorówKekulégo.Każdyznichjest

aromatyczny:

•pirydynajestzbliżonaelektronowodobenzenu,

•pirol,furanitiofensązbliżonedoanionucyklopentadienylowego.

Pirydyna

Pirol

Furan

Tiofen

Brak wyników

Chemia organiczna t. 2

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra