Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowotworyzłośliwepłuca
bezobjawowymokresemchoroby.Uchorych,uktórych
średnicaguzanieprzekraczała2cm(T1),wskaźnik5-let-
nichprzeżyćprzekraczał48%.
WPolscenowotworytrzustkistanowiąokoło2,5%
zachorowańoraz4%zgonównowotworowychumęż-
czyzni6%ukobiet.Rocznienotujesięponad2460zgo-
nówumężczyzni2440ukobiet.Zagrożenienowotworami
trzustkirośnieliniowozwiekiempo45.rokużycia(umęż-
czyzn75%występujepo60.rokużycia,ukobiet85%).
Umieralnośćmężczyznzpowodunowotworówtrzustki
wzrastaławPolscedokońcalat80.,awśródkobietdo
połowylat90.,poczymnastąpiłastabilizacjawspółczyn-
nikównapoziomie8/105umężczyzni5/105ukobiet.
Nowotworyzłośliwekrtani
Etiologiarakakrtanijestzwiązanaprzedewszystkim
zpaleniemtytoniuipiciemalkoholu,przyczymnaraże-
niezarównopojedynczejakijednoczesnezwiększaryzyko
zachorowania.Wbadaniupolskiejpopulacjiwykazano
multiplikatywnywzrostryzykaprzynarażeniunaoba
czynnikijednocześnieijednocześnieobserwowanozależ-
nośćtypudawka-efekt.Niedoborywarzywiowoców
wdieciejakoczynnikryzykawykazanowwielubadaniach
typucase-control.Wprzypadkujednoczesnegonarażenia
naalkoholitytońwzględnywzrostryzykazachorowa-
niazwiązanyznarażeniemnaazbestzostałoszacowany
napoziomieRERI=26(RERI–relativeexcessriskdueto
interaction).
Liczbęzachorowańnarakakrtaninaświecieoszaco-
wanonaokoło138tys.w2012r.,zczego1/
3wystąpiła
wkrajachowysokimHDI.Największązachorowalność
mężczyznnotujesięwEuropieŚrodkowo-Wschodniej
(Węgry–12/105)iPołudniowej(Macedonia–13/105)
orazwAzjiMniejszej(Armenia,Kazachstan–13/105,
Turcja12/105)iwewschodniejczęściAmerykiPołudnio-
wej(Wenezuela,Brazylia,Urugwaj–7–8/105).WEuropie
umieralnośćzpowodunowotworówkrtanipookresie
wzrostuwlatach1950–1970,odpoczątkulat80.ubie-
głegowiekuzmniejszałasię,początkowowwiększości
krajówEuropyZachodniejiPołudniowej,aodpoczątkulat
90.XXw.równieżwkrajachEuropyŚrodkowo-Wschod-
niej.Wciąguostatnichdwóchdekadnotujesięspadek
umieralnościniemalwewszystkichkrajacheuropejskich.
Rakkrtanijestnowotworem,którywystępujezdecydowa-
nieczęściejumężczyznniżukobiet(RR=6–10wzależ-
nościodpopulacji).Współczynnikzachorowalnościkobiet
nieprzekracza1/105(średniadlaświatawynosi0,5/105).
Wskaźniki5-letnichprzeżyćchorychzrakiemkrtanizdia-
gnozowanychwlatach2000–2007wUniiEuropejskiej
wynosiły60%dlamężczyzni61%dlakobiet;wPolsce
odpowiednio54%i57%.
WPolscenowotworyzłośliwekrtanistanowiąokoło
2,7%zachorowańmężczyzni0,4%zachorowańkobiet.
WPolscew2015r.zachorowałoponad2100mężczyzn
i360kobiet(liczbazgonówwynosiłaodpowiednio1405
i205).Większośćzachorowańnanowotworyzłośliwe
krtaniwystępujepo50.rokużycia(93%zachorowań
mężczyzni92%zachorowańkobiet),przyczymponad
45%zachorowańprzypadanapopulacjęosóbstarszych
(po65.rokużycia).Zachorowalnośćiumieralnośćmęż-
czyznzpowodunowotworówzłośliwychkrtanizwięk-
szałasiędopołowylat90.,poczymrozpocząłsięspadek
zachorowalności–w2015r.wartośćstandaryzowanych
współczynnikówzachorowalnościwynosiła11,7/100tys.
mężczyzn(umieralność4,5/105).Zachorowalność(1/105)
iumieralnośćkobiet(0,5/105)utrzymywałasięnastałym
poziomie.Ryzykozachorowanianarakakrtaniwzrasta
zwiekiem,osiągającszczytwsiódmejdekadzieżycia
(mężczyźni–50/105,kobiety–7/105).
Nowotworyzłośliwepłuca
Napodstawiecechmorfologicznychwyróżniasiędwa
głównetypyrakapłucapowstającegozkomóreknabłonka
oddechowego:rakadrobnokomórkowego(SCLC)inie-
drobnokomórkowego(NSCLC).Rakdrobnokomórkowy
stanowiokoło15%przypadkówrakapłuca.Niedrobnoko-
mórkowyrakpłuca(pozostałe85%)jestdalejdzielonyna
trzygłównepodtypypatologiczne:gruczolakorak(około
40%),rakpłaskonabłonkowy(około20%)irakwielkoko-
mórkowy(3–5%).Wciąguostatnichkilkudekadczęstość
występowaniagruczolakorakaznaczniewzrosła,zastępu-
jącrakapłaskonabłonkowego.
Nowotworyzłośliwepłucasąjednązniewieluchorób
nowotworowych,wktórejprecyzyjnieokreślononajpo-
ważniejszyczynnikryzyka,odpowiadającyza80–90%
17
