Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1
Zmianytemperaturyciała
FranciszekKokot
spożytychpokarmów,stanczynnościowyniektórych
narządówwewnętrznegowydzielania,porędniaoraz
wiek.Zarównoaktywnośćfizyczna,jaki(wmniej-
szymstopniu)umysłowapodnoszątemperaturęciała.
Wwarunkachfizjologicznychtemperaturaciała
Podobniedziałaspożyciepokarmów,szczególnie
ulegatylkoniewielkimwahaniom,dziękisprawnie
białkowych.Ukobiettemperaturawykazujezależ-
działającymmechanizmomregulacjiwytwarzania
nośćodfazycyklumiesiączkowego,wyraźniewzra-
iutratyciepła.Głównąrolęwtejregulacjiodgrywają
stającwokresiejajeczkowania.Pozatymtemperatura
ośrodkinerwowepodwzgórza,czuwającenadprze-
ciaławykazujewyraźnewahaniadobowe,osiągając
biegiemobuww.procesów.Największąilośćciepła
wartościnajniższeweśnie(okołopółnocy),zaśnaj-
dostarczająorganizmowimięśnieszkieletowe,nie
wyższewewczesnychgodzinachpopołudniowych.
tylkowczasiewidocznejdlaokapracy,leczrównież
Wkońcunależywspomniowyższejtemperaturze
wprocesachokreślonychjakotermogenezabezdrże-
ciałaudzieciniżudorosłych,aszczególniestarców.
niowaidrżeniowa.Utrataciepłazorganizmuodbywa
Temperaturaskóryjestokilkastopni(2–50C)niż-
siędrogąpromieniowania,przewodzeniaiparowania.
szaniżwnętrzaorganizmu.Temperaturaciałamie-
Równowagapomiędzyprocesamitermogenezyiutra-
rzonapodpachąjestnormalnieo0,6–0,80Cniższaod
tyciepładeterminujeaktualnątemperaturęciała.
mierzonejwodbytnicy.Różnicatamożesięzwięk-
Wraziezadziałanianaustrójciepłazmniejszasięter-
szyćwstanachupośledzonegooddawaniaciepła.
mogeneza,natomiastnasilająsięprocesyutratycie-
pławystępujeposzerzenienaczyńkrwionośnych
skóry,wzmożeniepoceniaoraztachypnoë.Zimno
1020
wywołujeodwrotnąreakcję,tj.zmniejszenieczęsto-
ścioddechówiutratywodyprzezskórę,skurczna-
czyńskórnychorazwzmożenieprocesówwytwarza-
Definicjanadcieplności,
niedocieplnościigorączki
niaciepła,przejawiającesięm.in.drżeniemwłókien
mięśniowych.Fizjologicznemechanizmytermoregu-
Prawidłowatemperaturaciaławahasięod36do
lacjidziałająjedynieprzytemperaturzeciaławyno-
370C.Temperaturęwyższąniż370Cokreślasięjako
szącejod31do410C.Przytemperaturzeniższejlub
nadcieplność(hyperthermia),aniższąniż360Cja-
wyższejmechanizmytezanikają.
koniedocieplność(hypothermia).Hipertermiauwa-
Wregulacjitemperaturyciałaistotnyudziałma
runkowanaprzestawieniempracyośrodkaregulacji
autonomicznyukładnerwowy.Układwspółczulny
wo.u.n.nawyższypoziom(nsetpoint”),zzachowa-
(adrenergiczny)wzmagatermogenezęorazurucha-
niemfizjologicznychmechanizmówtermoregulacji
miamechanizmyzmniejszająceutratęciepła(skurcz
(tj.termogenezyiutratyciepła),określanajestjako
naczyń),natomiastukładprzywspółczulny(choliner-
gorączka.Zpodanejdefinicjiwynika,żegorączka
giczny)działaodwrotnie,hamującprocesytermoge-
jestpewnąpostaciąhipertermii.Każdywzrosttempe-
netyczneipobudzającemechanizmyutratyciepła
raturyciała,czylihipertermia,niezależnieodmecha-
(np.drogąpocenia).
nizmówpowstawania,jestwyrazemdodatniegobi-
Wstanachfizjologicznychtemperaturaciałazależy
lansucieplnego.Możeonbyćspowodowanynad-
odwieluczynników,spośródktórychwymienićnale-
miernymnatężeniemprocesówtermogenetycznych,
żyaktywnośćfizycznąipsychiczną,rodzajiilość
zmniejszonąutratąciepła(mechanizmempromienio-
1010
Regulacjatemperaturyciała
1