Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.NORMATYWNAZMIANAROZWOJOWAAZABURZENIAROZWOJU
Trudnościwrealizacjizadańrozwojowychmogąskutkowaćniekorzystnymrozwią-
zaniemcharakterystycznegodladanegookresukryzysupsychospołecznego.Wmłod-
szymwiekuszkolnymErikson(1997)zwróciłuwagęnakryzysproduktywnośćvs.
poczucieniższości.Bardzowielebadańwskazujenaniższypoziomakceptacjispołecz-
nejuczniówzdysleksjąrozwojową(por.Gindrich,2004),zzespołemnadpobudliwości
psychoruchowej(por.Dudek,2009;LipowskaiDykalska-Bieck,2010).Niepowodzenia
wnaucewpływająnarelacjęnauczyciel–uczeń,którawtymokresienależydokluczo-
wychczynnikówmodykującychkształtowaniesięsamoocenydziecka.Wmłodszym
wiekuszkolnymcentralnymprocesemwpływającymnarozwój„ja”jestedukacja
(Erikson,1997),dlategoteż„ja-uczeństanowiwtymokresienajbardziejdynamicznie
zmieniającysięelement„ja”.Niepowodzeniewnaucewznacznymstopniudecyduje
ozachowaniuspołecznymuczniaijegoniepowodzeniuwtymzakresie.Wyrazemniepo-
wodzeniaspołecznegojestbycienielubianym,niepopularność,cozkoleiobniżaaktyw-
nośćspołeczną,wyzwalauczucieniechęcidoprzebywaniawewspólnejgrupie,wskutek
czegozmniejszamotywacjędonaukiszkolnejiwkonsekwencjiwpływatakżenaobni-
żeniezarównosamooceny,jakiwynikówwnauce(Obuchowska,1996).Wtakisposób
trudnościedukacyjnekomplikująrealizacjęzadańrozwojowych,takichjak„kooperacja
społeczna”,„kształtowaniesamooceny”czy„nabywaniesprawnościszkolnych”,zwięk-
szającprawdopodobieństwoukształtowaniasiępoczucianiższościudziecka,czylinie-
korzystnegorozwiązaniakryzysupsychospołecznego.Niepowodzeniawrozwiązywaniu
kryzysupsychospołecznegowdanymokresierzutująnaźniejszesposobyradzenia
sobieztrudnościamiipojawianiesięproblemównaturypsychicznej(Sęk,2001).
Występowaniezaburzeńrozwojuudzieckamożeuniemożliwiaćbądźutrudniaćre-
alizacjęzadańrozwojowych,aleniemusibyćczynnikiempowodującymniekorzystne
rozwiązaniekryzysupsychospołecznego.Oddziaływanierodziców,opiekunówina-
uczycieliprzezwspieranierozwojumożeodegraćrolęczynnikaochronnegoiumożliwić
dzieckuprawidłowerozwiązaniekryzysu(Radziwiłłowicz,2010).Należyjednakpod-
kreślić,żestymulowanierozwojutotworzeniewarunkówdoujawnianiasięmożliwości
dzieckapoprzezzachęcanieipobudzaniedodziałania,anieprzyspieszanie,któremoże
prowadzićdopojawianiasięwtórnychproblemówemocjonalnychwpostacinapięćczy
lęków(Kielar-Turska,2003).
1.1.2.ZABURZENIAROZWOJUZPERSPEKTYWYODMIENNYCHDYSCYPLINNAUKI
Historiabadańnaukowychnadzaburzeniamirozwojuudziecijeststosunkowokrót-
ka,mimożezjawiskaocharakterzepatologicznymwzachowaniudziecka,np.niedoroz-
wójumysłowy,głuchota,niemota,ślepota,porażeniekończyn,drgawki,brakkontaktu,
dziwactwazachowania,opisywanebyłyjużwstarożytności(Kościelska,2000b).Wy-
nikałotom.in.zprzyjęciapoglądu,żedziecisą„małymidorosłymi”iniemapotrzeby
zajmowaćsięnimiosobno(Kendall,2004).Początkispecjalistycznegoiindywidualnego
traktowaniaproblemówwiążąsięzrehabilitacjądziecizniepełnosprawnościąintelek-
tualną,niesłyszącychczysprawiającychtrudnościwychowawcze(Bogdanowicz,1991).
Obecniedaneepidemiologicznewskazują,żeponad14%dzieciimłodzieżyprzejawiaco
najmniejjedenproblemzobszaruzdrowiapsychicznego(Namysłowska,2009).
19