Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskinawiązałkontaktywceluściślejszej
współpracyzprzedstawicielamiaustriackiego
CzerwonegoKrzyżaikrakowskiegoTowarzy-
stwaRatunkowego23.
Innymstowarzyszeniem,którewspierało
napolumedycznymorganizacjeniepodległo-
ściowe,byłKomitetLekarski.Utworzonyzo-
stałwprzededniuwojnyizrzeszałczłonków
IzbyLekarskiejZachodnio-Galicyjskiej,Kra-
kowskiegoTowarzystwaLekarskiegoiKra-
jowegoZwiązkuLekarzy
.Najegoczelestał
BronisławKader.Stowarzyszenieprowadziło
szkolenia,gromadziłoleki,sprzętimateria-
łyopatrunkowe.Odegrałoważnąrolęprzy
organizowaniusłużbyzdrowiainiesieniupo-
mocymedycznejdlaoddziałówstrzeleckich
wyruszającychwpolewpoczątkachsierpnia
1914r.
Powybuchuwojnyrównieżnaterenie
zaborurosyjskiegopowstałypolskieorga-
nizacjespołeczne,któremiałynieśćpomoc
medycznąiopiekuńczązarównocywilom,
jakiżołnierzom–ofiaromwojny
.Zadania
takiewypełniałmiędzyinnymiPolskiKo-
mitetPomocySanitarnej(PKPS)istniejący
wlatach1914–191924.Komitetpoczątkowo
działałnaterenieKrólestwa,apo1915r.,
poewakuacjisiłrosyjskich,rozwinąłswoją
działalnośćwskupiskachpolskiejludności
naterenieBiałorusiiwgłębiRosji.Między
innymiw1915r.zorganizowałwMoskwie
dwaszpitaledlaPolaków.Dysponowałyłącz-
nie200łóżkami.Całypersonellekarskiipie-
lęgniarskiskładałsięzosóbpolskiegopo-
chodzenia.Szpitaleudzieliłypomocykilku
tysiącompacjentów.Placówkiteprzetrwały
dokońca1917r.25PKPSbyłściślezwiązany
zCentralnymKomitetemObywatelskim,od
któregow1915r.przejąłcałydziałpomocy
medycznej.WRosjidziałałotakżePolskie
TowarzystwoPomocyOfiaromWojnyutwo-
rzonewPetersburguw1914r.
PKPSwpoczątkachwojnyutworzył
liczneimprowizowaneszpitale,punktyewa-
kuacyjneiopatrunkowe.Skupiałsięnaor-
ganizacjipomocyiewakuacjidoszpitali
własnychiwojskowychrannychichorych
SamarytaninPolski
stowarzyszenia
Służbazdrowia
worganizacjach
paramilitarnych
iwwojsku
Odznaka
Ryc.2.
żołnierzyPolakówwalczącychnafroncie
wschodnim.Nieprowadziłwłasnychkursów,
leczkorzystałzjużprzeszkolonychochotni-
ków.Wpaździerniku1914r.wjegoszere-
gachpracowałoochotniczo1107sanitariu-
szeki1533sanitariuszy26.
SłużbazdrowiaLegionówPolskich(LP)
zostałazorganizowananabaziekadrme-
dycznychprzygotowanychiprzeszkolonych
wpolskichorganizacjachniepodległościo-
wychdziałającychprzedwybuchemIwojny
światowej27.Podstawęstanowilistosunkowo
liczni,zwłaszczawZwiązkachStrzeleckich,
PolskichDrużynachStrzeleckichczySta-
łychDrużynachSokolich,młodzilekarze
istudencimedycyny
.Siłypomocniczerekru-
towałysięspośródkobiet(najczęściejczłon-
kóworganizacji)przeszkolonychnalicznych
kursach.
Porozbudowieformacji,azwłaszczain-
tensywnychdziałaniachwojennychwkońcu
1914r.,ujawniłysięzcałąostrościąproble-
myfinansowaniaLegionów.Dotychczaso-
weźródłabazującenazbiórkachfunduszy
społecznychokazałysięniewystarczające
wstosunkudopotrzeb.Dotykałotorównież
służbęzdrowia.Działającemałeimprowi-
zowaneszpitaliki(naKielecczyźnie,wKra-
kowie,naPodhalu,naŚląskuCieszyńskim,
wrejonieSławkowa,wKarpatachinaBu-
kowinie),mimoolbrzymiegopoświęcenia
personelu,niebyływstanieudzielićpełnej
23APK,NKN,OddziałSanitarnyDWNKN,t.376,Raportyiwnioskizposiedzeniaz27IX1914r.,k.193.
24Szerzejzob.A.Felchner,DziałalnośćPolskiegoKomitetuPomocySanitarnej(1914–1919),Łódź1976,rkpspracy
doktorskiej,BibliotekaUniwersytetuŁódzkiego.
25A.Felchner,SzpitalePolskiegoKomitetuPomocySanitarnejwMoskwiewlatach1915–1917,nBiuletynWojskowej
AkademiiMedycznej”1973,t.16,z.4,s.703–709.
26A.Felchner,E.Pepłowska,PolskiKomitetPomocySanitarnejjednymzprekursorówświeckiegopielęgniarstwawPolsce,
nArch.Hist.Med.”1984,t.47,z.1,s.93.
27Szerzejnatematlegionowejsłużbyzdrowia:M.Dutkiewicz,SłużbazdrowiaLegionówPolskichwlatach1914–
–1917,PiotrkówTrybunalski2009,s.439.
7
