Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FILOZOFIAEUROPEJSKAIJEJOKRESY
15
drośćjestrzecząboską,ajedyniemiłośćjejjestdostępnadlaludzi,alejesttozapewne
późniejwymyślonalegenda.
DopieroPlatonnadałfilozofiinoweznaczenie.Poodróżnieniuzmiennychzja-
wiskodniezmiennegobytuwiedzarozdzieliłasięnadwarodzaje:nawiedzęozjawi-
skachinawiedzęobycie.Potrzebnystałsięnowytermindlaoznaczeniawiedzyoby-
cie:wiedzętę,itylkoją,Platonnazwałfilozofią.Wszakżejeszczeidlaniegofilozofianie
byłaściśleokreślonądyscypliną;oznaczałatylkowiedzęistotniejszą,ogólniejszą,praw-
dziwszą,trwalsząodinnych.
CoPlatonzapoczątkował,toująłsystematyczniejegonastępca.Arystoteles,poli-
historstarożytności,zachowałPlatońskiezamiłowaniedozagadnieńnajogólniejszych,
alerównieżupodobałsobiewbadaniachszczegółowych;jegowłasnaróżnorodnapraca
musiałapobudzićgododokładniejszegooddzieleniafilozofiiodinnychnauk.Niewy-
rzekającsiędawnegoprzedplatońskiegopojęciafilozofiijakoobejmującejwszelkąwie-
dzę,wyodrębniłzniej„filozofiępierwszą”,tojesttę,któratraktujeonajogólniejszych
właściwościachrzeczy,o„byciejakotakim”iszukadlań„pierwszychzasad
iprzyczyn”.Przeciwstawiłjejwszystkieinnenaukijakoszczegółowe.Odtądnazwa
„filozofii”byłajużściślejokreślonaizakresjejodgraniczonyodzakresuinnychnauk.
FILOZOFIAEUROPEJSKAIJEJOKRESY
Filozofiaeuropejskastanowicałośćzwartąodpoczątkuażdonaszychdni.Mimo
przełomy,tradycjaniezostałanigdyprzerwana:filozofiaśredniowiecznakorzystałaze
starożytnej,filozofianowożytnaześredniowiecznej.
Dwudziestopięciowiekowyrozwójfilozofiieuropejskiejdajeróżnepodstawydopo-
działunaepoki.Rzeczowonajważniejszągranicęepokstanowifaktpowstaniafilozofii
chrześcijańskiej,chrześcijaństwowprowadziłobowiemnowąpostawęwobecświataiżycia.
Ztegopunktuwidzeniafilozofiaeuropejskarozpadasięnadwiewielkieery:starożyt-
nąichrześcijańską.Jednakżepodziałtakimastronyujemne:mianowicieprzełom
międzyobueramidokonałsięnieodrazuiprzezczterywiekizgórąfilozofiastarożytna
ichrześcijańskaistniałyoboksiebie.Wolnyodtejtrudnościjestinnypodział,którydzielifi-
lozofięeuropejskąnatrzywielkieepoki:starożytną,średniowiecznąinowo-
żytną.Maontęzaletę,żestosujesiędoistniejącejjużodXVIIw
.tradycji,azarazemido
podziałuprzyjętegowinnychdziałachdziejopisarstwa.Coprawda,zaletyjegosąformalne,
nierzeczowe;tentradycyjnypodziałnieodpowiadabowiemwielkimprzełomomwdzie-
jachfilozofii:noweideefilozoficzne,którepanowaływwiekachśrednich,pojawiłysięjesz-
czewstarożytności,aideenowożytnejeszczewpełniśredniowiecza.
Wedletegopodziałudziejefilozofiieuropejskiejrozpadająsięnatrzywielkieepoki:
I.Filozofiastarożytna,zaczynającasięwVIw.p.n.e.,awygasającawVIw.n.e.
II.Filozofiaśredniowieczna,rozwijającasiędoXIVw.
III.Filozofianowożytna,którejpoczątekprzypadanaXVw.
