Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
TALESIPOCZĄTEKFILOZOFII
23
1)PierwsząstanowiąnajstarsijońscyfilozofowieprzyrodyzTalesemnaczele;ich
poglądybyłypunktemwyjściadlagrupnastępnych,którychdrogirozeszłysięnaprze-
ciwnekrańce:2)Heraklitstanąłnajednymkrańcu,a3)eleacinadrugim.4)Następna
generacjafilozofówdążyładopogodzeniaobukrańców;filozofowietejgrupy,doktórej
należeliEmpedokles,Anaksagorasiatomiści,mającjużzasobątradycjęikorzystając
zpomysłówpoprzedników,stworzylinajdojrzalszeteoriefilozoficznetegookresu.Te
czterygrupytworzyłyjedenszeregocharakterzezasadniczojońskim(choćzeleatami
wszedłjużdofilozofiiczynnikinnegotypu).Natomiastdozupełnieinnegoszereguna-
leżałagrupapiąta:5)pitagorejczycy,zitalskiegoprądu.
Pierwszyokresfilozofiistarożytnejskończyłsięwzupełniewyraźnymmomencie,
wchwiligdyrozpocząłsięzłotywiekkulturygreckiej.Byłtoprzełomrównieżidla
filozofii:ośrodekjejprzeniósłsięwówczasdoAten.Zmieniłsięzarównozakresjej
zagadnień,jakisposóbichtraktowania.
TALESIPOCZĄTEKFILOZOFII
Wokresieprzednaukowymstosunkowonajbliższyminaukibylipoecikosmogo-
niczniiprzedstawicieleumiejętnościpraktycznych.Alepierwsiujmowalizagadnienia
wyłączniemitologicznie,adrudzywyłącznietechnicznie,więcnieuprawialijeszczena-
uki.AżwreszciekiedyśnastąpiłowśródGrekówprzejścieodmitówiumiejętnoścido
nauk:jaksięzdaje,nastąpiłowVIwieku.PóźniejsiGrecywskazywalinaTalesajakona
tego,którytegoprzejściadokonał.
OSOBATALESA.TennapółlegendarnyGrekżyłnaprzełomieVIIiVIw.,zapewne
od624do547,tj.zaczasówSolonaiKrezusa.Byłwybitnymprzedstawicielemów-
czesnychumiejętnościimądrościżyciowej;sądzączwiadomościonim,skąpychinie-
pewnych,bospisywanychwielegeneracjipóźniej,byłtowjednejosobiepolityk(zasłu-
gipolitycznewyrobiłymusławę„mędrca”),technik,inżynier,kupiecipodróżnik,który
zarównotowary,jakiumiejętnościprzywoziłzobcychstron;apozatymwszystkimbył
tojeszczeuczony.Poglądówswoich,jaksięzdaje,niespisał.
POGLĄDY.1.P
RZEJŚCIEODUMIEJĘTNOŚCIDONAUKI
.Talesznałsposóbmierzeniawy-
sokościpiramidiodległościokrętównamorzu;wywołujetowrażenie,iżbyłuczonym
geometrą.PrzepowiedziałzaćmienieSłońcana28maja585r.,wprawiająctymwpodziw
swychrodaków;toznówwywołujewrażenie,żebyłuczonymastronomem.Jednakżeob-
liczeniajegobyłyrobionesposobemraczejtechnikówniżuczonych:obliczałnieumiejąc
poprawnieuzasadnićobliczeńiprzepowiadałzjawiskanieznającichprzyczyn.Wtakisam
sposóbpostępowanowEgipciezpomiaramiiwBabiloniezprzepowiedniamiastrono-
micznymi;stamtądmożeTalesprzywiózłsweumiejętności.NiepodobnauważaćTalesaza
