Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
PIERWSZYOKRESFILOZOFIISTAROŻYTNEJ
noismutno;mędrzeczaświe,żeprzeciwieństwasąpotrzebne,żezłoczynidobroprzy-
jemnym,agłódkażecenićnadmiar.Topoczuciepanującychwszędzieprzeciwieństw
byłowspólnymmotywemfizykiietykiHeraklita.
ZNACZENIEHERAKLITA.Zaważyłwdziejachfilozofiigłównieprzezdwieteorie:
1)powszechnejzmienności(zktórąłączyłasięteoriapowszechnejwzględności)
oraz2)przezteorięrozumnościświata(logos,rozumkosmiczny).Ponadtobyłtym,
któryskierowałrefleksjękuzagadnieniomhumanistycznymiwprowadziłdofilozofii
czynnikintrospekcyjny.
NASTĘPCY.UczniemHeraklitabyłKratylos,którygłosiłwariabilizmwjeszcze
skrajniejszejpostaci,aktóregosłuchaczembyłPlaton.Heraklitoddziałałrównieżpo-
średnionadalszegeneracje:Platonprzejąłdlarealnego(aletylkodlarealnego)świata
wariabilizm;relatywizmizainteresowaniahumanistycznerozwinęlisofiści,zwłaszcza
Protagoras;teorięogniairozumukosmicznegoodnowilistoicy.
PARMENIDESISZKOŁAELEJSKA
JednocześniemniejwięcejzfilozofiąHeraklitawytworzyłasięwGrecjidoktryna
biegunowoprzeciwna.Tawłaśniezaprzeczałazmiennościświataiwstałościwidziałana-
czelnącechębytu.PowstałajużnienaWschodzie,leczwzachodnichkoloniachgrec-
kich.OśrodkiemjejbyłoitalskiemiastoElea,stądzwanajestfilozofiąeleatów.Właści-
wymtwórcąjejbyłParmenideszEleinaprzełomieVIiVw.
ROZWÓJSZKOŁY.
Filozofiaelejskaniemiałalicznychzwolenników,alemiałaich
staleprzezszeregpokoleń.Przetrwałacałypierwszyokresfilozofiigreckiej,ajeśli
wliczyćszkołęmegarejską,którąutworzylijejepigoni,totakżedrugiitrzeci.Wydała
czterypokolenia:pierwszeprzygotowało,drugiewytworzyłonaukęeleatów,trzeciejej
broniło,wczwartymsięwyrodziła.1)PoprzednikiemszkołybyłKsenofanes.Wy-
szedłześrodowiskafilozofówjońskichistanowiłłącznikmiędzyszkołąjońskąaelejską.
Natlerozważańteologicznychpowziąłswądoktrynę.2)DoktrynietejParmenides
dałfilozoficznąpostać,rozwinąłjąwteoriębytuipoznania.3)Zenonwysubtelniłme-
todędialektycznąwprowadzonąprzezParmenidesaistosowałjądoobronyjegodok-
tryn.4)Wszkolemegarejskiejdialektykastałasięcelemdlasiebieiprzekształ-
ciławerystykę.
POPRZEDNIK
:
K
SENOFANES
.Pochodziłzwschodnichkoloniijońskich,zamłodu
walczyłzPersami;gdyw545r.Joniastałasięprowincjąperską,wyemigrowałnaZa-
chód,doWielkiejGrecji.Urodzonyzapewnew580r.,dożyłponostulat.Wiódłżycie
