Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BRUNOIRENESANSOWAFILOZOFIAPRZYRODY
19
Fran˜oisdeSales(1567–1622),Sabaudczyk,FrancuzzpograniczaWłoch,prze-
szedłstudiahumanistyczne,alejednocześnieiteologicznewParyżu.Niezwykłejego
cnotyocenionowcześnie:HenrykIVchciałgozatrzymaćnaswymdworze,biskupem
genewskimzostałjużw1602r.Życiepoświęciłduszpasterstwu,służącreligiisłowem
ipismem.GłównymijegopismamibyłyIntroductiona
`laviedévoteiTraitédel’amourdeDieu.
Naczelnąjegoideąbyło:nieodrywaćreligiiodżycia.Właśniepowinnabyćznim
związanailiczyćsięzjegopotrzebami.Innamusibyćpobożnośćszlachcica,ainnarze-
mieślnika:człowiekarodzinnego,asamotnika.Ten,ktomarodzinę,niemożewyrzekać
sięmajątkujakzakonnik;robotnikniemożespędzaćżyciawkościele,jakksiądz.„Na-
leżydostosowaćpobożnośćdosił,sprawiobowiązkówkażdegoczłowieka”.Pobożność
prawdziwapowinnawnikaćwżycie,wchodzićdopułku,sklepu,domu,ułatwiaćżycie,
anieutrudniaćje.OstrzekoncepcjiFranciszkaSalezegobyłoskierowaneprzeciwreligii
rygorystycznej,domagającejsiępoświęceń,pokut,ascezy;przeciwpomijaniużyciado-
czesnegodlawywyższeniawiecznego.Przeciwnie,chciałukazaćcałeboskiepięknoido-
brożyciadoczesnego.„Bógchceuczynićwszystkierzeczydobrymiipięknymi”.Życie
doczesneniepowinnobyćcierpieniem,leczradością.Imimowszystkieróżnicedzielą-
cetegoreligijnegomyślicielaodMontaigne,a,toprzywiązaniedożyciabyłoimwspól-
ne.Iwspólnebyłozamiłowaniedoantyku,którecechowałoteżFranciszka;ipodtym
takżewzględembyłtypowymczłowiekiemOdrodzenia.
„Głosy,abybyłypiękne”—pisał—„musząbyćjasne,wyraźne,słowa—zrozu-
miałe,barwy—świecąceibłyszczące;ciemności,cienie,mrokisąbrzydkieibrzydkimi
czyniąwszystkierzeczy,bownichrozpoznaćniemożnaładu,różnorodności,jedności
izgodnościrzeczy”.
Takieujęciereligii(zapoczątkowanejeszczewwiekachśrednichprzezFranciszka
zAsyżu)pozostałojakojedenzwątkówchrześcijaństwa,jednakżeniewydałojużdru-
giegoFranciszkaSalezego.WszczególnościwXVIIwieku,wdobieprzeciwreformacji,
zeszłonadrugiplanwobechasławalkizwrogamireligiiihasełdobrowolnejofiary,po-
niżenia,ucieczkiodświatadoczesnego.
BRUNOIRENESANSOWAFILOZOFIAPRZYRODY
FilozofiaprzyrodybyłatypowąpostaciąfilozofiiOdrodzenia:onatogłównieza-
stąpiłateologicznąfilozofięśredniowiecza.Byłatonaogółmetafizykaprzyrody,dzieło
raczejpolotumetafizycznegoniżścisłegomyślenia.OjczyznąjejbyłyWłochy,rozkwit
jejtrwałprzezcałyXVIwiek,anajwybitniejszymprzedstawicielembyłBruno.
ŹRÓDŁArenesansowejfilozofiiprzyrodybyłytrojakie:doktrynystarożytnychfilozo-
fów,tradycjaśredniowieczainoweprzyrodoznawstwo.
