Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(l.p.
iskàa).
Zapewnienieichprzychylnościiopieki,oddaleniegniewuczyplag
iepidemiistanowiłogłównycelpoświęconychimrytuałów.Hausańczycywierzyli,
żeświat
iskookii
stanowiłduchoweodbicieświatamaterialnego.Duchymiały
zamieszkiwaćulubionegatunkidrzewlubokreślonemiejsca,gdziepojonoich
krwiąofiarnąkóz,owieciptactwadomowego.Bóstwatebyłyczczonewramach
kultuindywidualnego,rodzinnegoipublicznego[Greenberg1946:27].
Każdyczłowiekmógłskładaćduchomofiarydlazrealizowaniaosobistych
celów.Dotyczyłotogłównieprzedstawicieligrupzawodowych.Ofiarytakiebyły,
naprzykład,składaneprzezbokserówprzedczekającąichwalką,czyteżprzez
myśliwychwyruszającychnapolowanie.Wprzypadkuchorobymiejscowy
bookaa
-
„czarownik”identyfikował,naprośbęswegopacjenta,duchasprawczego,wjego
imieniuskładałofiaręprzebłagalnąidostarczałodpowiednich„leków”.
Pojedynczeduchymogłybyćzjednywaneprzezindywidualnychludzidlacelów
antyspołecznych.Wczasieskładaniaofiarzanoszonodonichprośby
owyrządzeniejakieśkrzywdywymienionejzimieniaosobie.
Wkulcierodzinnymodpowiednierytuałybyłyodprawianeprzezgłowę
domostwa
màigidaa.
Pełniłonrolękapłanaiskładałofiarywimieniuwszystkich
członkówswojejzagrody,spokrewnionychznimwliniimęskiej.Członkowietego
samegoklanuskładalinaogółpodobneofiarydotychsamychduchów.Przyjęci
doklanuobcyludzie(naprzykładniewolnicy)bylipodwzględemreligijnym
adaptowaniiwyznawalibóstwaswegopana.Żonymiałyinnedziedzictwo
religijne,więcnależałydogrupykultowejswejrodziny
.Głowarodzinyskładała
ofiarybóstwomczczonymprzezwszystkichHausańczyków(naprzykładKuręczy
ƊanGaladima),duchomopiekuńczymklanówiduchomosobistym.
Duchaopiekuńczegoklanunazywano
kângidaa,
czylitotemem.Dlaprzykładu,
klanDżigawaoddawałcześćduchowiGadżimareijegożonieRa.Gadżimaremiał
przebywaćnadniestudnilubwkopcutermitówiprzybierałpostaćwęża.
Wypijajączawartąwchmurachparęwodną,zatrzymywałopadydeszczu,poczym
wznosiłsiędoniebapodpostaciątęczy
.KlanTurbawawyznawałduchaJan
Dorina,aklanJadamawaczciłBamusaji,chromegoduchazamieszkującegolasy
[Greenberg1946:45n.j.
Duchyosobistegłowypatrylinearnejrodzinybyłyzazwyczajpatronamigrup
zawodowych.RodzinabębnistówskładałaofiarySarkinMakaɗa,czylipatronowi
ludzigrającychnabębnach.Myśliwistaralisięzjednaćprzychylnośćducha
Gadżere,abyustrzecsiępostrzeleniaprzezniego.Bokserzyprzedwalkąskładali
ofiaręswemuduchowiDżanMarkę,azapaśnicyprzypominalisięGarbie.Przed
wymianąkowadłananowe,czyprzedwyruszeniemporudężelazakowale
zjednywalisobieopiekęSarkinMaƙera,czylipatronakowali.
Kultpublicznyswymzasięgiemobejmowałobszarmiasta-państwa,zwany
ƙasaa.
Władcawmiejscukultunarodowegodokonywałpublicznychobrzędów,
któremiałyzapewnićpomyślnośćcałemukrajowi.WKanoskładanookreślonym
duchomkrwaweofiarywtrzechmiejscach:przybramiemiejskiejƘofarRuwa
(wpobliżudawnegopałacu),przylegendarnejstudniMaiBurgamiorazwznanym
jużświętymgajuKurminBaƙinRuwa.Ofiarybyłyskładaneprzeciętniecodwa
lata,wsposóbnieregularny,zazwyczajwnastępstwiejakiegośniepomyślnego
zdarzenia(naprzykładprzedłużającejsięsuszyczyniepowodzeniawdziałaniach
wojennych).Wobecnościnaczelnikówwszystkichwiosekwładcaofiarowywał
zwierzętadlaDżanGari(królowiduchów),Kure,ƊanGaladimaiGadżimare.
Królowiduchówskładanowofierzeczarnegowołu.Co10-15latzdarzałysię
adresowanedoDżanGariofiaryludzkie[Greenberg1946:47].
2.Przeżytkiwierzeńtradycyjnych—kultbori
