Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
ZIEMIEPOLSKIEPODTRZEMAZABORAMIPO1795R.
Wzaborzerosyjskimpo1795r.strukturaludnościbyłabardziejzróż-
nicowananiżnapozostałychziemiachRzeczypospolitej.Większośćzok.
6,5mlnmieszkańcówstanowilichłopibiałoruscyilitewscywdawnymWielkim
KsięstwieLitewskimorazruscy(ukraińscy)naterenachpołudniowo-zachod-
nich.Polacybyliwmniejszości,ale,coszczególnieistotne,przeważnienależeli
doszlachty.Polskiemieszczaństwotworzyłonatomiastniezbytlicznągrupę.
LiczebnościąorazodrębnościąreligiiiobyczajuwyróżnialisięŻydzi.Ponadto
znajdowałysiętuodstulecienklawyludnościpochodzeniatatarskiego(muzuł-
mańskiej),Ormianie,Karaimi,rosyjscystaroobrzędowcy,niemieccyosadnicy.
Podwzględemreligijnymdominowaliwyznawcyobrządkugreckokatolickiego
–unici,adalejrzymskokatolicyiludnośćprawosławna.
ZiemieRzeczypospolitej,zagarnięteprzezRosjęwtrzechrozbiorach,
byłyuważanewPetersburgu(iprzezwiększośćRosjan)zakrajrdzenniero-
syjski.NieuznawanoodrębnościnarodowejzarównoUkraińców,jakiBiało-
rusinów,itonietylkonapoczątkuXIXw.,aleiwostatniejjegoćwierci.
KatarzynaIIwybiłamedalupamiętniającypełnezjednoczenie„ziemruskich”
wwynikurozbiorówPolski.OficjalnieobszarytenazywanoSiewierozapadnyj
(Północno-zachodni)iJugozapadnyj(Południowo-zachodni)Kraj.Admini-
stracyjnie(pokilkakrotnychreorganizacjachnaprzełomieXVIIIiXIXw.)
ziemiezaborurosyjskiegozostałypodzielonena9guberni:kijowską,wołyńską
ipodolską–naziemiachukraińskich,orazwileńską,kowieńską,grodzieńską,
mińską,witebskąimohylewską–naLitwieiBiałorusi.Guberniedzieliłysięna
powiaty.Guberniamikierowaligubernatorzymianowaniprzezcara,którzybyli
podporządkowanitrzemgenerał-gubernatoromwWilnie,KijowieiWitebsku.
KatarzynaIIwmanifeściedomieszkańcówzajętychziempolskichpi-
sała(28XII1795),żeprzyłączaje„nawieczneczasydoimperiumnaszego”.
„Imperatorskimsłowem”zaręczaławolnośćkultureligijnegoi„własnośćpraw-
niekażdemunależną”.Wrzeczywistości,takjakpowojnie1792r.iIIrozbio-
rze,takiw1795r.obłożonosekwestrem,anastępniekonfiskowanomajątki
uczestnikówpowstaniaiosób,któreniezłożyłyprzysięgiwierności.Częśćza-
sekwestrowanychziemzostaładecyzjąKatarzynyIIzwróconawłaścicielompo
dopełnieniuaktupoddaństwa–stałosiętakm.in.zdobramiCzartoryskich.Po
każdymrozbiorzedobraskarbowe(ekonomiekrólewskie,starostwa),duchowne
(biskupów,kapituł,klasztorów)iskonfiskowanemajątkiszlachtypolskiej
służyłyKatarzynieIIdowianowaniafaworytóworazwynagradzaniazasług
dygnitarzyigenerałów.Uczestnikompowstaniakościuszkowskiegoskonfisko-
wanodobraz600tys.„dusz”chłopskich(męskich).Tylkowtrzechguberniach
–wileńskiej,grodzieńskiejimińskiej–wlatach1795–1801KatarzynaIIiPa-
wełIrozdali85donatorom80661duszmęskichwrazz390tys.dziesięcin,
tj.425tys.haziemiuprawnej(nielicząclasów).Otrzymalijem.in.Nikołaj
Repnin,AleksanderSuworow,PiotrRumiancew,aletakżeżonytargowiczan,
