Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
ODZWĄTPIENIADOWALKIONIEPODLEGŁOŚĆ
zostaławplecionawprogrammocarstwowych,obecnychiprzyszłych,interesów
ImperiumRosyjskiego.KsiążęAdamszczególniemocnoakcentował,żeza-
równoPrusy,jakiAustria,jakozaborcyznacznychziempolskich,sąnatur-
alnymiwrogamiRosji.Rozbiorypozwoliłyimnaogromnewzmocnienie,zmie-
niająceukładsiłnaniekorzyśćCesarstwaidziśjużwidać,że„zniszczenie
PolskijestsprzecznezrzeczywistyminteresemRosji”.Zabezpieczyćgomoże
„reintegracja”ziempolskichipodjęciesprawypolskiejprzezRosję,gdyż
biernośćdoprowadzidoprzejęciainicjatywyprzezFrancję,któramusiszukać
wtymrejonieprzeciwwagidlaAustriiiPrus.Najlepiejwięc,bystałasięnią
Rosja,obejmującziemiepolskietakżedwupozostałychzaborów.Będzieto
gwarancją„dobraispokojupowszechnego”.Wzmacniającswąpozycję
ipodejmującinicjatywęwpolitycemiędzynarodowej,Rosjapowinna,zdaniem
Czartoryskiego,dążyćdotakiejprzebudowypolitycznejEuropy,bydoprowa-
dziłotodopolitycznegozjednoczeniaWłochjakonaturalnejbarierydla
ekspansjiFrancjiiAustriiiabyzkrajówniemieckichpowstałocesarstwo
niezależneodPrusiAustrii,samazaśRosjamogłazająćnaBałkanachmiejsce
upadającejTurcji.Dorealizacjitaknakreślonejpolitykinależałopodjąć
współdziałaniezWielkąBrytanią,któraniemakontynentalnychambicji.„Cel,
którymożemiećwładcaRosjinazewnątrz–apelowałks.Adamdoswego
cesarskiegoprzyjaciela–tonicinnegojakdaćpokój,szczęścieiniepodległość
państwomEuropy,zapewnićswemuImperiumpierwszeństwoichwałę”.
AleksanderIzapoznałsięztymisugestiami,nieodrzuciłich,aleteżnie
stałysięoneelementemoficjalnegoprogramurosyjskiejpolitykimiędzynaro-
dowej.NatomiastCzartoryskipodjąłakcjędyplomatyczną,któramiaławyrwać
Rosjęzeszkodliwej,jegozdaniem,pasywności.Pretekstudostarczałorosnące
napięciewstosunkachRosjizFrancjąnatlewłoskiejiniemieckiejpolityki
PierwszegoKonsula.Rozstrzelanieks.Ludwikad’EnghienzroduConde
´
zrozkazugen.Bonapartewmarcu1804r.otworzyłodrogędojawnego
montowaniakoalicjiRosji,Anglii,AustriiiDaniiprzeciwFrancji.Wczasie
tychpolitycznychprzygotowańdowojnyPrusy–odpokojubazylejskiego
związanesojuszemzFrancją–zachowywałydalekoidącąrezerwę.Wykorzystał
toks.Adam,przygotowującplanatakunaPrusy–usprawiedliwianego
koniecznościąubezpieczeniaarmiikoalicyjnychwalczącychzFrancjąprzed
ewentualnymzagrożeniemzichstrony.Wistociejednakchodziłoorozbicie
Prusiodebranieimzagarniętychziempolskich,którepołączonezzaborem
rosyjskimmiałyzapoczątkowaćrealizacjęrozwiązaniasprawypolskiejprzez
Rosję.PóźniejmiałodojśćdoprzyłączeniaGalicjidrogąwymianyzAustrią
zapruskiŚląsk.
Jesienią1805r.wydawałosię,żekoncepcjaCzartoryskiego(nazywana
planempuławskim,awhistoriografiiniemieckiejMordplangegenPreussen)jest
bliskarealizacji.WobecoporuPrusprzedprzystąpieniemdokoalicjianty-
