Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPOSZUKIWANIUKOALICJIRZĄDZĄCEJ
55
politycznym,Francją,byłyniewielkie.Polskautraciłateżprawiecałkowicieprzed-
wojennerynkirosyjskie.Kryzyspoinflacyjnypogorszyłopłacalnośćpolskiegoeks-
portu.
SytuacjępłatnicząPolskipodkopaładodatkowowojnacelnazNiemcami.
10I1925r.wygasłypostanowieniatraktatuwersalskiego,namocyktórych
Niemcybyłyzobowiązanedoprzyznaniapaństwomkoalicji,wtymPolsce,klauzuli
najwyższegouprzywilejowaniawhandlu.Podjętorokowaniahandlowepolsko-
-niemieckie,wktórychstronaniemieckagrałanazwłokę,czekającnaupłynięcie
kolejnegoterminu.Wczerwcu1925r.wygasłyklauzulekonwencjigórnośląskiej
z1922r.obezcłowymdopuszczeniunarynekniemiecki6mlntonwęglazpol-
skiejczęściGórnegoŚląska.Stronaniemieckapostawiłaterazwarunki,których
przyjęciespowodowałobyuzależnieniegospodarczePolskiodNiemiec.Gdywła-
dzeniemieckieogłosiły,żenieudzieląwogólezezwolenianaimportpolskiego
węgla,Polskapodniosłacłanatowaryniemieckie.Niemcyodpowiedziałykon-
truderzeniem.Rozpoczęłasięwojnacelna,ograniczającamożliwościzbytuna
najważniejszymdlaPolskirynku.
Drugainflacja.Złakoniunkturazpierwszejpołowy1924r.spowodowałaspa-
dekwpływówbudżetowych.Przedsiębiorcyociągalisięzwpłatamidaninymająt-
kowej.Choćformalniebudżetzarok1924zamkniętonadwyżką,osiągniętoto
główniedziękidochodomnadzwyczajnym.Pewnapoprawakoniunkturywdrugiej
połowierokubyłaprzejściowa.Jużnapoczątku1925r.wojnacelnazNiemcami
ponowniedotknęłaprzemysł,zwłaszczanaGórnymŚląsku.Spadłowydobycie
węglaiograniczonozatrudnienie,coujemnieodbiłosięnasytuacjiwcałymkraju.
Rósłdeficytwbilansiehandlowymipłatniczym,atakżewbudżeciepaństwa.
Spadekprodukcjiiobrotówzmniejszyłmożliwościpłatniczeprzedsiębiorców,
zmusiłrównieżpaństwodozwiększeniawydatkównarobotypubliczneizasiłki
dlabezrobotnych.Stalerósłdeficytbudżetowy.Cogorsza,rezerwypozabudże-
towezostaływyczerpanejużwcześniej.Dlazrównoważeniarachunkówpaństwa
rząduciekłsiędododatkowejemisjibilonu.Zwiększenieemisjibilonuprzyogra-
niczeniuemisjibanknotówzłotowychBankuPolskiegospowodowałozwyżkę
cenidwuwalutowość.Narastaładrugainflacja.Zaczętowycofywaćwkładyban-
kowe,podatnicyzaśliczylinadalszyspadekwartościzłotegoiopóźnialiwpłaty,
cododatkowokomplikowałosytuacjębudżetową.13XI1925r.ustąpiłrząd
Grabskiego.
405
WPOSZUKIWANIUKOALICJIRZĄDZĄCEJ
PowstanierządukoalicyjnegoSkrzyńskiego.Przełom1925i1926r.przyniósł
poważnykryzys.Układylokarneńskieiporozumienieniemiecko-radzieckie
podkopałybezpieczeństwozewnętrznePolski,wojnacelnazNiemcamiidruga
inflacjazagroziłyzaśjejgospodarce.UstąpienierząduGrabskiegobyłowyrazem
bezsilnościwobecrosnącychproblemów.UpadekgabinetuGrabskiegozaktywi-
zowałzwolennikówPiłsudskiego.W2dnipoustąpieniupremieragrupaoficerów
