Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
ODRODZENIEPOLSKI(1914-1918)
zwalczałaideęniepodległejPolski.PozamachunaLeninawlecie1918r.bolsze-
wicyrozpętalijawnyterror.Zlikwidowanowszystkieniezależneinstytucjeipisma
polskie.Czekaaresztowałatysiącedziałaczypolskich.Głośnastałasięsprawa
uwięzieniairozstrzelaniabraciJózefaiMarianaLutosławskich.Mimotopod
bokiemCzekawMoskwiedziałałalokalnakomendaPOWisztabzpłk.Waleria-
nemCzumąnaczele,zajmującysięprzerzucaniemżołnierzypolskichnaZachód.
Władzebolszewickiestarałysięteżpokierowaćżołnierzami-Polakami,którzy
stanęlipostronierewolucji.PopowstaniuwMoskwiepolskiegopułkurewolucyj-
nego,wlecie1918r.podjętoorganizacjęPolskiejZachodniejDywizjiStrzelców.
Wplanachbolszewickichoddziałytemiałystaćsięawangardąrewolucjinaziemiach
polskich,byłyjednakzbytnieliczne.Rządbolszewickiszerokoreklamowałteżswój
dekretz29VIII1918r.oanulowaniutraktatówrozbiorowychzkońcaXVIIIw.
Dekretten,wymuszonyprzezNiemcy,któreżądałyodbolszewikówzrzeczeniasię
prawadoziempolskich,dotyczyłobszarówitakoddanychpaństwomcentralnym
wtraktaciebrzeskim.
106
SYTUACJANAZIEMIACHPOLSKICH
WPAŹDZIERNIKUILISTOPADZIE1918R.
WKrólestwiePolskim.NaszczęściedlasprawypolskiejIwojnaświatowaroz-
strzygnęłasięnafronciezachodnim.Odpołowy1918r.sytuacjawojskowaieko-
nomicznapaństwcentralnychnieustanniesiępogarszała.Wzrostzaangażowania
USAorazklęskiwojskniemieckichweFrancji,aaustriackichnafronciewłoskim
wiosnąilatem1918r.zaczęłyprzechylaćszalęzwycięstwanastronęEntenty.
5X1918r.kanclerzNiemiecMaxvonBadenzwróciłsiędoprezydentaUSA
zprośbąopośrednictwowrokowaniachpokojowychzAngliąiFrancjąnapodsta-
wie14-punktowegoorędziaWilsona.7X1918r.RadaRegencyjnawydałamani-
festdonarodupolskiego,formułujączasadęniepodległościPolskinapodstawie
13.punktutegoprogramu.Byłtochronologiczniepierwszyaktwładzypolskiej
proklamującyodbudowępaństwowości.Reakcjanamanifestukazałazróżnicowa-
niepolitycznewśródPolaków.Poparłagoendecjairealiścizaborurosyjskiego,
natomiastludowcygalicyjscyistronnictwa„lewicyniepodległościowej”,obejmu-
jącezwolennikówPiłsudskiego,szłydalej,żądajączniesieniaokupacjiizwołania
parlamentu.SDKPiLnazwałamanifest„komediąniepodległościową”.
NiemieckiewładzeokupacyjnewKrólestwiePolskimniegodziłysięnapro-
gramRadyRegencyjnej,aleniebyływstaniezapobiecutraciekontrolinadKróle-
stwem.23X1918r.RadaRegencyjnapowołałanowyrządJózefaŚwierzyńskiego.
OgłosiłonpobórrekrutadoPolskiejSiłyZbrojnej.Pragnącpodkreślićniezależ-
nośćswegogabinetu,ŚwierzyńskinieubiegałsięouznaniegoprzezBeselera,
leczzwróciłsiędoparyskiegoKomitetuNarodowegoPolskiegooreprezento-
waniegonazewnątrz.NiebyłotopełnezerwaniezNiemcami,gdyżpolitycy
polscychcielisięjednocześnieporozumiećzdowództwempaństwcentralnych
wsprawieutrzymaniaokupacjiniemieckiejnaBiałorusidlapowstrzymaniabolsze-
