Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie.Dlaczegopsychologowiniezbędnajestznajomośćmetodologii?
tystyka.Nieprzynosimuujmyto,żeczegośnie
wie.Gwałtownyrozwójmetodologiibadańem-
pirycznych(takżekomputeryzacjapsychometrii
istatystyki)uniemożliwia–zwłaszczapsycholo-
gowi,którymusiśledzićrozwójwiedzywzakresie
swojejspecjalizacji–dotrzymywaniekrokuspe-
cjalistomzzakresumetodologii,którzytylkonią
sięprofesjonalniezajmują.Przynosinatomiast
ujmę(powiemostrzej–dyskwalifikujegojakodoj-
rzałegobadacza!)postawanieujawnianiaswojej
niewiedzymetodologicznejwobawieprzedutra-
tąswoiściepojmowanegoprestiżuzawodowego
(rosenbergowskilękprzedoceną–oczymbędzie
mowawrozdziale6,pkt3.3.3).Możnazatemsfor-
mułowaćdyrektywędlawszystkichpsychologów
(azwłaszczatych,którzydebiutująwrolibada-
czy):wmiaręmożliwościkonsultujzespecjalistą
zzakresumetodologii,psychometriiistatystyki
projektybadawcze.
Żebyjednakefektywnieztakiejpomocyspe-
cjalistycznejskorzystać,trzebaumiećzadawać
pytania.Dotegozaśniezbędnesąpewnemini-
malnekompetencjemetodologiczne.Chodzibo-
wiemzjednejstronyowysławianiesięwjęzyku
zrozumiałymdlaspecjalisty,zdrugiejzaśoto,by
zrozumiećto,cospecjalistanampowie.Niemoże-
mytakpoprostupokazaćzbiorudanychipowie-
dzieć:Uproszęnamtojakośobliczyć”,albo:Uśico
jamamztymzrobić?”.Nataksformułowaną
prośbę,przycałejżyczliwościspecjalisty,trudno
oczekiwaćwartościowejodpowiedzi.Żebyzaśza-
daćpytaniesensownie,trzebanajpierwopanować
język,wktórymzostanieonosformułowane.Jest
towłaśniejęzykmetodologii.Dyskusjazespecja-
listąpozwoliulepszyćwarsztatbadawczy,atym
samymdokonaćlepszegooglądubadanegopro-
blemu.
Pamiętajmy,żeodmetodologaniemożemy
oczekiwać,iżrozwiążenaszproblembadawczy,
gdyżniejestpsychologiemklinicznymczypsy-
chologiemspołecznym.Iniemaobowiązku–na-
wetjakometodolog-psycholog–znaćproblema-
tykiteoretycznej(psychologicznej)równiedobrze
jakpsychologspecjalizującysięwdanymzagad-
nieniu.Nie!Natomiastnabadaczu-psychologu
spoczywaobowiązekznajomościmetodologii
wzakresie,któryumożliwinietylkozadaniesen-
sownychpytańspecjaliściezzakresumetodolo-
giiczystatystyki,lecztakżezrozumienietego,co
namówspecjalistapowie.Itojesttenkontekst
umiejętnegoformułowaniapytań.
2.2.Znajomośćczynna
Czynnaznajomośćmetodologiibadańpsycholo-
gicznychobejmujeczterykonteksty:
1.kontekstprowadzeniawłasnychbadańempi-
rycznych;
2.kontekstintegrowaniarezultatówbadaw-
czychpowstałychwróżnychpracowniach;
3.kontekstpowtarzania(replikacji)badańem-
pirycznych;
4.kontekstpsychologiibadaniaempirycznego
(psychologicznego!)ietykizachowańbadaw-
czychpsychologa.
Kontekst1.Naogółmówiąconauczaniumetodo-
logii(zwłaszczarozumianejtakjakwniniejszym
podręczniku–normatywnie),myślimyotym,że
słuchacznaszychwykładówczyczytelniknasze-
gopodręcznikawykorzystaprzyswojonąwiedzę
zzakresutejdziedzinydoprawidłowegoprze-
prowadzeniabadańempirycznych.Irzeczywiście
stanowitogłównycelwykładumetodologii–nie
tylkotego,któryzawartyjestwniniejszympod-
ręczniku.Przecieżto,jakabędziepsychologia–ja-
konauka–zależywpierwszymrzędzieodtego,
jakabędzieświadomośćmetodologicznaspołecz-
nościpsychologów,awięcjakiebędąkompetencje
metodologicznepsychologów-badaczy.Itakijest
kontekst(bodajżenajważniejszy)znajomościme-
todologii.UIdealny”psychologtotaki,którynietyl-
koznateoriepsychologiczneiumieposłużyćsię
nimiwprocesiediagnostycznymiterapeutycz-
nym,lecztakżepotrafisamodzielnieprzeprowa-
dzićbadanieempiryczne,wktórympoddanebędą
kontroliempirycznejjegooryginalnepomysłyteo-
retyczne.Rzeczjasna,Urealnemu”psychologowi
dośćdalekodotypuidealnego.Nicjednakniestoi
naprzeszkodzie,abyusiłowaćsiędotegoideału
zbliżać.Służytemum.in.zwiększaniekompeten-
cjimetodologicznychpsychologa.Pamiętajmy,że
nawetnajbardziejoryginalniebrzmiącaiobie-
cującapodwzględempotencjalnychzastosowań
Uteoria”jestniewielewarta,jeżeliniebędziepod-
danasurowemutestowiempirycznemu(Popper,
1959/1977).Abyzaśtakitestteoriiprzeprowadzić,
niezbędnajestpogłębionawiedzazzakresumeto-
dologiibadańpsychologicznych.Mamnadzieję,że
Czytelnik,którysięgnąłponiniejszypodręcznik,
będziewstanie(możenajpierwzpomocąspecja-
listy,jeżelijeststudentem)poradzićsobiewpro-
blemowejsytuacjibadaniaempirycznego.
XV
