Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
Dlaczegopsychologowi
niezbędnajestznajomość
metodologii?
1.Różnerozumienia
metodologii
Psychologiajestnauką,itonaukąempiryczną.
Tonapozórbanalnestwierdzeniemajednakpo-
ważnekonsekwencjeidlasamejpsychologiija-
kodyscyplinynaukowej,idlatych,którzychcą
jątwórczouprawiaćirozbudowywać.Jaknapisał
FrankL.Schmidt(1995,s.25):
Głównymcelemkażdejdyscyplinynaukowejjest
rozwijanieteorii.Dobrateoriajestpoprostudo-
brymwyjaśnieniemprocesów,którefaktycznieza-
chodząwzjawisku.[ś]Jednakabybudowaćteorię,
należynajpierwpoznaćpewnepodstawowezwiąz-
ki,jaknp.empirycznezwiązkimiędzyzmienny-
mi.Związkitesącegiełkami,zktórychwznosisię
gmachteorii.[ś]Teoriesąprzyczynowymiwyja-
śnieniami.Celemkażdejdyscyplinynaukowejjest
wyjaśnienie,awyjaśnieniazawszesąprzyczyno-
we(wyróż.–J.B.).
Wychodzącoddobrejteoriiempirycznej,roz-
budowujemyjejinstrumentarium:wprowadzając
całkiemnowemetody,aleteżzastępującprzesta-
rzałewersjemetodynowymi,bardziejprecyzyj-
nymiiproponującnowesystemyinterpretacyjne
uzyskiwanych,zapomocąróżnorakichmetod,
wynikówbadawczych.
Zacznijmyjednakodpoczątku,odtego,jaki
sensnadajesięterminowiUnauka”.
OtóżmówiącUnauka”,mamynamyślidwa
sensytegoterminu(Ajdukiewicz,1965a,s.173):
terminUnauka”bywadwojakorozumiany.Przyjed-
nymjegorozumieniunaukatotyle,corzemiosło
uczonych,czyliogółczynnościwykonywanych
przezuczonychjakotakich.Przydrugimrozumie-
niuterminuUnauka”określasięnimwytwórtych
czynności,awięcsystemtwierdzeń,doktórych
uznaniadoszliuczeniwswymdążeniudopozna-
niarzeczywistości
PodobnierozróżniadwasensyterminuUna-
uka”JerzyKmita(1976,s.93),pisząc:
istnieją,jakwiadomo,dwapodstawowe–dlarozwa-
żańteoriopoznawczych–sposobypojmowaniater-
minu:Unauka”.Zjednejbowiemstronyodnoszony
jestondookreślonegosystemuczynnościbadaw-
czych,zdrugiejzaśstronystosujesięgodoodpo-
wiedniegozbioruzałożeńbadańnaukowychoraz
ichrezultatówwyrażonychwpostacizdań.
WpierwszymprzypadkuKmitamówioUprak-
tycebadawczej”,natomiastwdrugimpozostaje
przyterminieUnauka”.
Nauka,dwojakorozumiana,jestprzedmio-
temzainteresowańmetodologii.
Metodologiazaśdzielisięna(Ajdukiewicz,
1965a,s.174;Topolski,1984,s.14):
>
metodologięogólną–któratraktujeoprawi-
dłowościachrządzącychprocesempoznaw-
czym,wspólnychdlawszystkichnauk(np.
klasyfikowanie,definiowanie,wnioskowanie,
wyjaśnianieitp.);
>
metodologię
szczegółową
(metodologie
szczegółowe)–któradotyczydanejdyscypliny
naukowejizajmujesięcharakterystycznymi
XI
