Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Działpierwszy.Częśćogólnaprawapracy
pojmowanejakozbiórnorm,tj.przepisówipostanowieńregulującychbezpośrednio
lubpośredniostosunkiprawnezwiązanezeświadczeniempracyprzezpracownikana
rzeczpracodawcy.Tegorodzajugeneralneujęciemacharakterheterogenicznywtym
sensie,żełączywymiarprzedmiotowyzpodmiotowym.Zewzględunaswąogólność
wymagajądoprecyzowaniaprzedmiotytejdyscyplinyprzezwskazaniekonkretnych
kategoriistosunkówpracy4regulowanychjejnormami.Mamtunamyśli6zasadni-
czychrodzajówstosunkówprawnych,ato:
1)umowne-wynikającezrelacjiobligacyjnychpowstałychnatleumówopracę
jakoaktówkreującychstosunekpracy;
2)pozaumowne-wynikającezrelacjipublicznoprawno-obligacyjnych,powsta-
łychnatlemianowania,powołaniaorazwyborujakoaktówkreującychstosunek
pracy;
3)zbiorowe-wynikającezrelacjikolektywnychmiędzypodmiotamireprezentują-
cymiinteresyosóbwykonującychpracęzarobkową(zatrudnionych)ipracodaw-
cówwśrodowiskupracy;
4)procesowe-wynikającezrelacjizaistniałychwzwiązkuzlikwidowaniemspo-
rówwśrodowiskupracy;
5)kontrolne-wynikającezmechanizmówkontroliinadzorunadśrodowiskiem
pracy.
6)karne-wynikającezpenalizacjiczynówzabronionychwstosunkachpracy.
Natymtlepowstajeproblem,czyprawopracynależyzaliczyćdoprawaprywatnego
czypublicznego.WklasycznymUlpianowskim5ujęciu,sformułowanymwDigestach,
prawempublicznymjestto,któredotyczyustrojupaństwarzymskiego,prywatnym
zaśto,któreodnosisiędokorzyścijednostek.Niewchodzącwskomplikowanede-
limitacjedokonywaneprzezwspółczesnąteorięprawa,wyrażampogląd,żeprawo
pracymacharakterheterogeniczny,gdyżchroniinteresy(utilitas)takpaństwowe(pu-
bliczne),jakiprywatne(jednostkowe).Prawopracyniedysponujewłasnąspecjalną
metodąregulacji,posługujesięwięczarównometodącywilistyczną(niewładczą),jak
iadministracyjną(władczą)6,czynitokompleksowo,regulującfunkcjonowaniesto-
sunkówpracy,dlategobywazaliczanedotzw.prawasektorów.
Prawopracyjestzarównoprawemmaterialnym,jakiformalnym.Zjednejstronybo-
wiemregulujebezpośredniostosunkiprawnemiędzypodmiotamidziałającymiwśro-
dowiskupracy,zdrugiejzaśczynitowsposóbpośredniprzezokreśleniezasadrealizacji
prawamaterialnego.Tadrugakategorianormmacharakterakcesoryjnywtymsensie,
żemazazadaniesłużyćwcielaniuwżycienormmaterialnoprawnych.Obietekategorie
normprawapracypozostająwścisłejsymbiozie,cosprawia,żeichprecyzyjnerozgrani-
czeniewposzczególnychprzypadkachmożenasuwaćpoważnetrudności.
4Por.np.J.Stelina[w:]Systemprawapracy,t.I,Częśćogólna,red.K.W
.Baran,Warszawa2017,s.124
in.orazcytowanatamliteratura.
5Por.np.K.Kolańczyk,Praworzymskie,Warszawa1999,s.27.
6Por.T.Zieliński,Prawopracy.Zaryssystemu,Część1...,s.10in.
KrzysztofW
.Baran